به گزارش سرویس فرهنگی خراسانتایم، با توجه به فلسفه خلقت انسان كه طبق بيان قرآن كريم عبوديت و بندگي است و از طرفي وجه تمايز انسان با ساير موجودات به ناطق و عاقل بودن انسان و حركت او به سوي كمال ميباشد، اهميت و جايگاه اين دو فريضه الهي، يعني امر به معروف و نهي از منكر بيشتر تبيين و روشن ميگردد. از آنجاييكه انسان غافل است و به دليل عارض شدن نسيان بسياري از مواردي كه مفيد براي اوست فراموش ميكند بنابراين امر به معروف و نهي از منكر جزء ضرورياتي است كه در جهت نيل به كمال براي هر انساني ضرورت پيدا ميكند. به اين جهت است كه حضرت امام محمد باقر(ع) مي فرمايد: «ان الامر بالمعروف و النهي عن المنكر فريضه عظيم بها تقام الفرائض ...»، يعني امر به معروف و نهي از منكر واجب عظيم و بزرگي است كه پابرجايي ساير واجبات به آن بستگي دارد.
به مناسبت هفته امر به معروف و نهی از منکر گفتوگویی داشتیم با حجت الاسلام محمدعلی تابعی کارشناس مذهبی و نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند .
خراسانتایم: با توجه به اینکه امر به معروف و نی از منکر در هر دوره شرایط ویژه تبیین خودش را دارد، به نظر شما راهکارهای حال حاضر پیاده سازی این فریضه در جامعه چیست؟
تابعی: با عرض تسلیت ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) یاران و فرزندان و اصحاب ایشان باید گفت که اصل امر به معروف و نهی از منکر در جامعه ما باید تبدیل به یک فرهنگ شده و نهادینه شود و به عنوان یکی از فروعات دین، هر مسلمان و مومنی در این زمینه باید احساس مسئولیت کند و در هر شرایطی نسبت به تبیین این وظیفه بکوشد. پیامبر اکرم (ص) فرمودند همه شما مسئول یکدیگر هستید و به عبارتی همه شما نسبت به یکدیگر مسئولیت دارید لذا اولین مسئلهای که باید جامعه ما بپذیرد این است که وظیفه دینی و شرعی آنها است و در هر شرایطی که قرار میگیرند باید امر به معروف و نهی از منکر را یک فریضه دینی بدانند و آن را با عنوان یک عبادت تلقی کنند و در کنار آن بدانند که سوابق این فریضه کمتر از جهاد فیسبیلالله نیست یعنی فضیلت بالایی دارد.
خراسانتایم: به نظر شماامر به معروف و نهی از منکر وظیفه مردم است و یا وظیفه نظام و دولت میباشد؟
تابعی: در موضوع امر به معروف و نهی از منکر اولین نظارت باید از سوی نظام باشد و نظام اسلامی و ساختار حکومت اسلامی باید به گونه ای باشد که که خودش هشدارهای لازم را در درون خود داشت باشد همانطورکه امروزه در فضاهای تکنولوژی و سرعتی، وسایلی که میسازند از قبیل هواپیما و یا دیگر وسایل به هر میزان که پیشرفته ترباشد سیستمهای هشدار دهنده آن نیز قویتر میباشد یعنی ممکن است قبل از اینکه حادثهای اتفاق بیافتد جلوتر بتواند پیشبینی کند، اینها به معنای این است که از اهرم سیستمهای هشدار دهنده استفاده میکنند لذا در درون یک نظام باید این سیستمهای هشداردهنده کاملا قوی و به روز و لحظهای باشد و اینها صرفا وظیفه یک گروه خاص نیست، لذا ابتدا باید این موضوع تبدیل به فرهنگ شود و سپس نظام و مجموعههای نظام و نهادها و سازمانهای دولتی پای کار بیایند و همکاری کنند.
خراسانتایم: مردم در این حوزه وظیفهای ندارند؟
تابعی: بله مردم نیز مسئول هستند زیرا که نه تنها باید از این مسئله دوری نکنند و کنار نکشند بلکه خودشان باید وارد صحنه شوند، زیرا امر به معروف و نهی از منکر مسئله خاصی نیست و یک مسئله طبیعی میباشد و زمانی در این فرضه موفق عمل مکرده ایم که مردم در صحنه باشند.
خراسانتایم: در حوزه امر به معروف و نهی از منکر نهضت امام حسین (ع) چه درسی به ما میدهد؟
تابعی: همانطور که میدانیم نهضت امام حسین(ع) که در ایام آن نیز هستیم دلائلی بر قیامشان وجود داشت، شهید مطهری فرمودند که حداقل سه تا عامل در قیام امام حسین (ع) دخیل بودند یک عامل اینکه مردم کوفه از امام حسین (ع) دعوت کردند، عامل دیگر اینکه یزیدابن معاویه از امام حسین (ع) میخواست با او بیعت کند و عامل سوم امر به معروف و نهی از منکر است .
شهید مطری می فرمایند اگر حتی یزید از امام حسین (ع) نمیخواست که بیعت کند و مردم کوفه نیز ایشان را دعوت نمیکردند، بازهم امام حسین (ع) وظیفه خودش میدانست که در این عرصه وارد میدان شود و جهت آگاه کردن مردم مبارزه کند.
خراسانتایم: با توجه به سخانی که بیان داشتید، به نظر شما در حال حاضر این فریضه به صورت صحیح در جامعه تبیین میشود؟
تابعی: پیرامون پیاده شدن امر به معروف و نهی از منکر در سطح جامعه باید گفت که ممکن است در بعضی از حوزهها این موضوع پیاده شود و بعضی از فعالان و کسانی که مطالعاتی در این زمینه دارند ایدههای خوبی داشته باشند ولی در عمل چه میزان کارساز باشد باید بررسی شود.
اصل امر به معروف و نهی از منکر نباید به صورتی باشد که آشکار باشد، اینکه چند نفر مامور بیایند و بگویند فلان کار را انجام بده و یا انجام نده اشتباه است و باید این موضوع در درون نظام هدفمند و ساختاری تعریف شود مثلا اگر کارمندی در یک اداره حجابش را رعایت نمیکند و یا به وظیفهی کاریاش عمل نمیکند باید سیستم به گونهای باشد که اگر ناهنجاری رخ داد به صورت اتومات اورا پس بزند و این در اجتماع و جامعه نیز گسترش یابد و در تمامی سازمانها و ادارات تبدیل به فرهنگ شود.
خراسان تایم: مصداقی برای این موضوعی که بیان کردین در جامعه وجود دارد؟
تابعی: بله، برای مثال همین موضوع بستن کمربند،در حال حاضر شاهد این هستیم که هر کس که سوار بر ماشین میشود کمربند را میبندد زیرا اگر نبندد احساس میکند یک هنجار شکنی داشته است، لذا در تبیین این موضوع باید بررسی کنیم که در حال حاضر چه تعداد مشکل در کشور و یا در جامعه وجود دارد و برای حل این مشکلات اقدام کنیم .
خراسانتایم: نقش صدا و سیما و رسانهها در این موضوع چگونه است؟
تابعی: صدا و سیما باید به گونهای عمل کند که در آن تهدید و یا تضعیف نباشد برای مثال شاهد این هستیم در صدا و سیما دو ساعت پیرامون موضوعی صحبت میکنند ولی بلافاصله بعد از آن برنامهای، فیلم،سریال یا گفتوگوی با یک هنرمند یا بازیگری پخش میشود که کل برنامه قبلی ما را به هم میریزد و زیر سوال میبرد، از سویی خواستهایم الگوسازی کنیم از سوی دیگر برنامهای پخش کردیم که آن را زیر سوال برده است و این شیوه عمل کردن اشتباه میباشد.
خراسانتایم: نظر و دیگاه نهایی شما برای پیاده سازی امر به معروف و نهی از منکر در جامعه چیست؟
تابعی: ببینید، ممکن است در درون حکومت یا دولت کسانی باشند که با بسیار از روشها مخالف باشد، اگر مخالف هستند باید بگویند شیوهای که از نظر آنها صحیح میباشد، چیست؟ زیرا نمیشود یک مسیر را برویم و در آخربگوییم که این مسیر جواب نمیدهد و از طرفی هم نمیتوانیم دست روی دست بگذاریم و تماشاگر باشیم لذا لازمه آن این است که طرحی جامع تر و کامل تر ارائه بدهیم که بتواند ما را به هدفمان برساند زیرا در حال حاضر متاسفانه نه عمل میکنیم و نه طرح جدیدی جایگزین میکنیم.
مجموعههای فرهنگی، جریان های فرهنگی، سازمانهایی همانند سازمان تبلیغات اسلامی، ارشاد اسلامی باید به یک نقطه برسند و با مدیریت این مباحث را دنبال کنند که امسال اگر مثلا ۱۰ مشکل داریم همه جریانهای فرهنگی دست به دست یکدیگر بدهند و مشکل را حل کند و این تبدیل به یک فرهنگ شود و در جامعه نهادینه گردد لذا اگر بخواهیم به صورت موردی و اتفاقی فعالیت کنیم، همانطور که در حال حاضر در بسیاری از مسائل در سطح جامعه مشکل داریم در آینده نیز مشکل خواهیم داشت و من معتقدم باید به یک مدیریت واحد، جمعی و انسجام اجتماعی و فرهنگی برسیم تا بتوانیم در این عرصه ها موفق باشیم.