يکشنبه ۱۷ دی ۱۳۹۶ ساعت ۲۲:۰۰
عزت ملی یا تلگرام؟! مسئله این است/ سواد رسانه‌ای؛ داروی بیماری صعب‌العلاج عملیات روانی و رسانه‌ای
نیاز جدی برای حل همیشگی مسئله تلگرام در جامعه وجود دارد تا شاهد نباشیم که عزت ملی یک ایرانی به خاطر موضوعی مانند تلگرام زیرسؤال برود تا وزیر ارتباطات کشور به خاطر یک کانال تروریستی به مؤسس یک شبکه اجتماعی التماس کند.
نفوذ این شبکه اجتماعی به قدری است که پس از فیلتر آن توسط شورای عالی امنیت ملی به دلیل سوءاستفاده عده‌ای از آن و ترویج آشوب و اغتشاش در این شبکه اجتماعی، موج‌های موافق و مخالفی از این فیلتر به راه افتاد.
فیلتر ناگهانی تلگرام بازتاب‌های زیادی را به همراه داشت و باید پرسید که چرا یک پیام‌رسان که سرورهای آن نیز در داخل ایران وجود ندارد و هیچ کنترلی بر مدیریت و ماهیت کانال‌های آن از درون کشور نیست، توانسته در این حد در کشور گسترش باید.
اما پس از چند روزی که از فیلتر این شبکه اجتماعی می‌گذرد مردم در مورد این فیلتر نظراتی دارند.
میری یکی از جوانان بیرجندی در گفت‌و گو با خبرنگار فارس، گفت: بعد از فیلتر شدن تلگرام کمی سر خود را از موبایل بالا آوردیم و وارد دنیای حقیقی شدیم.
اعتیاد به تلگرام را نمی‌توان انکار کرد
وی افزود: اعتیاد اکثر مردم به تلگرام موضوعی است که نمی‌توانیم بگوییم وجود ندارد چرا که در همه خانواده‌ها و کوچه و خیابان شاهد این هستیم که افراد به نوعی با این شبکه اجتماعی سرگرم هستند.
این جوان با بیان اینکه هر کسی برای استفاده از تلگرام دلیلی عنوان می‌کند، گفت: حتی احوال‌پرسی از فامیل و دوستان نیز در برخی از خانواده‌ها محدود به همین شبکه اجتماعی شده و انگار گروه‌های دورهمی خانوادگی در فضای مجازی جای شب‌نشینی‌های دنیای حقیقی را گرفته است.
فیلتر شدن تلگرام برای عده‌ای مانند یک شوک بزرگ بود
میری تصریح کرد: فیلتر شدن تلگرام با اینکه برای عده‌ای مانند یک شوک بزرگ بود اما می‌توان از آن به عنوان یک تلنگر نیز تعبیر کرد و تأمل کرد که چرا اینقدر در این فضا غرق شده‌ایم.
وی با اشاره به اینکه وجود تکنولوژی لازمه دنیای امروز است، افزود: بعد از مسائلی که طی چند روز اخیر و اغتشاشات به وجود آمد وزیر ارتباطات مجبور شد تا از مؤسس تلگرام بخواهد که کانال‌های مخرب را فیلتر کنند و این موضوع واقعاً باید برای ما مهم باشد که چرا در داخل کشور هیچ کنترلی بر روی این شبکه اجتماعی وجود ندارد و چرا باید به خاطر یک شبکه اجتماعی از یک بیگانه درخواستی داشته باشیم.
این شهروند ادامه داد: مدت‌ها قبل از جایگزین شدن پیام‌رسان‌هایی مانند سروش به جای تلگرام حرف‌هایی بود اما اتفاقی نیفتاد تا اینکه بعد از فیلتر تلگرام برخی به سمت این پیام‌رسان رفتند.
جولان بدون نظارت تلگرام باعث سوءاستفاده دشمن شد
میری بیان کرد: زمانی که در کشور ظرفیت وجود پیام‌رسان‌هایی مانند سروش وجود دارد واقعاً نباید یک پیام‌رسان خارجی بدون هیچ نظارت دقیقی این‌گونه جولان دهد تا دشمنان بخواهند از این ابزار سوءاستفاده کنند.
فرصتی برای جایگزینی پیام‌رسان‌های ایرانی به جای تلگرام فراهم شده است
وی خاطرنشان کرد: فیلتر تلگرام هم می‌تواند خوب باشد و هم بد و این بسته به نوع نگاه افراد دارد تا چگونه از این فیلتر بتوانند استفاده کنند.
این شهروند ادامه داد: فرصت خوبی فراهم شده تا پیام‌رسان‌های ایرانی جایگزین همیشگی تلگرام شوند.
حسنی از دیگر شهروندان نیز در مورد فیلتر تلگرام، بیان کرد: در ساعت‌های اولیه فیلتر تلگرام انگار برخی چیزی را گم کرده‌اند و سرگردانی خاصی از این فیلتر داشتند.
وی با ابراز تأسف از مهم بودن یک پیام‌رسان خارجی برای مردم، گفت: وجود شبکه‌های اجتماعی به کانون خانواده‌ها ضربه بسیاری وارد کرده است.
ورود یک تکنولوژی بدون فرهنگ‌سازی خطرناک است
این شهروند تصریح کرد: متأسفانه در کشور بدون فرهنگ‌سازی یک تکنولوژی وارد می‌شود و این خطرناک است و در مورد تلگرام نیز همین اتفاق افتاد و افراد بدون هیچ آگاهی درستی وارد فضایی شدند که نیاز به اطلاعات زیادی داشت.
ترویج فیلترشکن آسیب مضاعف بر تلگرام
حسنی با بیان اینکه فیلتر ناگهانی تلگرام باعث استفاده افراد از فیلترشکن شد، گفت: به اعتقاد من استفاده از فیلترشکن‌ها توسط مردم حتی آسیب‌های بسیار بیشتری از تلگرام دارد و اکنون مردم هم از تلگرام استفاده می‌کنند و هم حجم استفاده از فیلترشکن‌ها در بین مردم زیاد شده است.
وی ادامه داد: چرا از ابتدا نباید نظارتی وجود داشته باشد و اکنون شاهد ولنگاری‌هایی در فضای مجازی باشیم.
این شهروند با اشاره به اینکه نباید کانال‌های بیگانه به راحتی بتوانند از طریق فضای مجازی به مقاصد خود برسند، افزود: جنگ نرم در همین فضای مجازی است که متأسفانه از آن غفلت شده است.
حسنی بیان کرد: دولت باید فکر اساسی برای تلگرام داشته باشد چرا که فیلتری که اکنون وجود دارد راه حل مسئله نیست.
بوشادی از دیگر شهروندان نیز با بیان اینکه فیلتر تلگرام باعث بهتر شدن وضعیت سروش شد، گفت: این موضوع دقیقاً مانند تحریم است که هرچه تحریم‌ها علیه یک کشور افزایش یابد قدرت آن کشور بیشتر می‌شود چرا که به توانمندی‌های داخلی توجه می‌شود.
وی افزود: فیلتر تلگرام برای بسیاری از افراد و بیشتر آن‌هایی که از این طریق درآمدزایی داشتند مشکلاتی را ایجاد کرده که باید قبل از این فیلتر ابتدا برای مشکل این افراد چاره‌اندیشی می‌شد.
این دانشجو بیان کرد: تلگرام توانست به سرعت در میان مردم محبوب شود و گرفتن ناگهانی آن از مردم بدون درنظرگرفتن استفاده‌های مفید افراد بسیار زیادی به نظرم درست نبود.
بوشادی بیان کرد: عدم توجه به یک شبکه اجتماعی باعث شده تا وزیر ارتباطات کشور از مدیر از یک شبکه اجتماعی که به هیچ عنوان دوست‌دار ملت ما نیست درخواستی داشته باشد که این موضوع برخلاف غیرت و عزت یک ایرانی است و نباید به خاطر موضوعی مانند تلگرام از چنین افرادی تقاضایی کرد.
به جای اینکه دنبال رفع فیلتر تلگرام هستند بهتر است پیام‌رسان‌های دیگر را تقویت کنند
وی ادامه داد: به جای اینکه اکنون افرادی به دنبال رفع فیلتر تلگرام باشند بهتر است پیام‌رسان‌های دیگر را تقویت کنند تا مردم در کمال آرامش از محصول داخلی استفاده کنند نه یک شبکه خارجی که بتواند همه اطلاعات مردم یک کشور را در اختیار داشته باشد.
عملیات روانی و رسانه ای در دنیایی که جنگ سخت اولویت ندارد، انکارنشدنی است
حامد کاظمی‌تبار نیز امروز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس در بیرجند، اظهار داشت: امروز رسانه به یکی از ابزارهای قدرت تبدیل شده است؛ هر جامعه‌ای که به قدرت و تأثیرگذاری رسانه پی ببرد به همان اندازه در فضای ارتباطاتی و اطلاعاتی نفوذ پیدا خواهد کرد و به میزان نفوذی که دارد تأثیرگذار خواهد بود.
وی اعتقادزدایی، وارونه‌سازی واقعیات، مسئله‌سازی در جوامع هدف، دامن زدن به قومیت‌گرایی و نژادپرستی را از جمله شیوه‌های جاری در هدف‌گذاری‌ها و رفتارهای رسانه‌ای غرب و صهیونیسم معرفی کرد و گفت: امروز رسانه‌های وابسته به غرب و صهیونیسم با تولید پیام‌های جهت‌دار و فریبنده درپی جابه‌جایی اعتقادات مردم و سست کردن بنیان‌های فکری، اخلاقی و فرهنگی آن‌ها و جایگزینی سبک زندگی و مدگرایی غربی هستند.
کارشناس فضای مجازی خاطرنشان کرد: در جدیدترین عملیات روانی و رسانه‌ای معاندین که از تجمعات مردم در جهت مقابله با گرانی شکل گرفته بود، با تکنیک‌های رسانه‌ای، دروغ پردازی و شایعه پراکنی شاهد اتفاقات ناگواری بودیم که به آشوب در برخی از نقاط کشور تبدیل شد.
کاظمی‌تبار ادامه داد: در این بین نقش دشمن با استفاده از تمامی این شیوه‌ها از جمله وارونه‌سازی واقعیات، تحریک حساسیت‌های قومیتی و همچنین توهین به اعتقادات مذهبی مردم در جهت مسئله‌سازی جدید که همان تغییر نظام جمهوری اسلامی ایران است، کاملاً در شکل‌گیری این اغتشاشات و البته تحریک هیجانات مردم انکارناپذیر بود.
سواد رسانه‌ای تنها داروی بیماری صعب‌العلاج عملیات روانی و رسانه‌ای
وی بیان کرد: سواد رسانه‌ای که جزء شش سواد قرن 21 از نظر یونسکو محسوب می‌شود، توسط این سازمان به طور ساده این گونه تعریف شده است:" اینکه بدانیم کدام رسانه‌ها معتبر و کدام رسانه‌ها نامعتبر است ؛ توانایی تشخیص وثوق اخبار و دیگر پیام‌های رسانه‌ای ".
کارشناس فضای مجازی تبیین کرد: امروزه که در عصر انفجار اطلاعات و گسترش لحظه به لحظه فضای مجازی در عرصه زندگی روزمره‌مان هستیم بیش از هر زمان دیگری نیاز به داشتن سواد رسانه‌ای احساس می‌شود و اگر از درک این سواد رسانه‌ای غافل شویم در دام سوداگران عرصه قدرت رسانه‌ای گرفتار شده و بی‌آنکه متوجه شویم وارد گودالی از توهمات ناخواسته می‌شویم.
کاظمی‌تبار با بیان اینکه مردم باید کانال‌های معاند که به طور مکرر در حال دروغ‌پراکنی و شایعه‌پردازی و به طور کلی در حال طرح‌ریزی عملیات‌های روانی هستند را بشناسندف گفت: این امر جز با تقویت سواد رسانه‌ای و تفکر انتقادی که همان کسب آگاهی از صحت متن و منبع اخبار و همچنین نقد و بررسی محتوای اخبار است، میسر نخواهد شد.
وی با اشاره به اینکه در این بین یکی از نمونه‌های بارز سوءاستفاده از فضای مجازی و مهم‌تر از آن سوءاستفاده از نداشتن وجود سواد رسانه ای مخاطبان، بروز شایعات مختلف در این فضای سردرگم و ابهام‌آلود است، افزود: بدون شک هر روز به طریقی با بخشی از این شایعه‌ها مواجه می‌شویم و طبیعتاً آن بخش از جامعه که فاقد آگاهی لازم از بازی‌های رسانه‌ای هستند و در واقع سواد رسانه‌ای پایینی دارند، فریب این شایعات و دروغ پردازی‌های رسانه‌ای را خورده و چه بسا متحمل ضررهای بسیاری چه در حوزه مالی و چه در حوزه فرهنگی و یا اعتقادی می‌شوند.
کارشناس فضای مجازی تأکید کرد: بنابراین ضرورت دارد که همه مردم به ویژه کاربران فضای مجازی خود را مسلط به سواد رسانه‌ای کرده تا به سادگی فریب بازی‌های رسانه ای و همچنین شایعات این عرصه را نخورند.
کاظمی‌تبار خاطرنشان کرد: کاربران با داشتن سواد رسانه‌ای است که می‌توانند جلوی گسترش شایعات را بگیرند و یا در برخی موارد به پاسخگویی نیز بپردازند همان‌طور که برخی از فعالان فضای مجازی که در پاسخ به شبهات دینی واقع در تلگرام یک کانال ایجاد کرده‌اند و در آن علاوه بر بیان شبهه، به پاسخگویی مستدل همراه با ذکر منابع می‌پردازند.
وی یادآور شد: مخاطبانِ دارای سوادرسانه باید بتوانند به شبکه‌های مجازی، کانال‌های تلگرامی، صفحات اینستاگرامی و دیگر جذابیت‌های کاذب و تبلیغات مضر فضای مجازی «نه» بگویند، این قدرت «نه» گفتن به مراتب مهم‌تر از قدرت انتقاد است.
کارشناس فضای مجازی بیان کرد: در این بین، این وظیفه نهادهای فرهنگی جامعه است که با برگزاری برنامه‌هایی و یا تبلیغات محیطی و یا دوره‌های آموزشی برای شهروندان و یا از طریق صدا و سیما و مطبوعات مردم را با اصول سواد رسانه‌ای بیشتر آگاه کنند.
تفکر انتقادی راهی برای نجات از شایعه‌پردازی
کاظمی‌تبار افزود: ما در عصری هستیم که تقریبا همه اخبار و اطلاعات را از رسانه‌های مختلف به‌دست می‌آوریم اما هیچ‌وقت توجهی به این موضوع نکرده‌ایم که آیا این رسانه‌ای که من به آن اعتماد می‌کنم، قابل اعتماد است؟ اصلاً چه کسی یا کسانی مسیر این رسانه را تعیین می‌کنند؟
وی با اشاره به اینکه گاهی اخبار جعلی نیت عامدانه دارد و برخی اوقات غیر عمدی است، گفت: در حالت اول هدف بهره‌برداری‌های سیاسی و اجتماعی است که گمراه‌کننده است و راهکار آن این است که باید از راه‌های مختلف کنترل شود.
کارشناس فضای مجازی یادآور شد: یکی از راه‌هایی که میتوانیم دچار حاشیه و کذب نشویم این است که همیشه خبر را از یک منبع دریافت نکنیم و از منابع مختلف خبر را چک کنیم.
کاظمی‌تبار اضافه کرد: گاهی خبرنگار در تنظیم خبر دچار اشتباه می‌شود و یک شایعه غیرعامدانه را ایجاد می‌کند و بنابراین ممکن است یک خبرگزاری معتبر هم دچار شایعه شود و در برابر این خبر باز هم تفکر انتقادی باید وجود داشته باشد.
نهضت سواد رسانه‌ای باید در کشور جریان پیدا کند
وی با بیان اینکه با سواد رسانه‌ای می‌توان سوگیری و اهداف پنهانی که در چینش و بافت پیام‌های رسانه‌ای تعبیه می‌شود را شناخت و این امر مستلزم یک نهضت سوادرسانه‌ای در سراسر کشور است، گفت: کاربری که سواد رسانه‌ای دارد، همواره به‌دنبال کسب اخبار از منابع موثق، تفکیک اخبار درست از نادرست و مرور اخبار و اطلاعات مورد نیاز خود با استفاده از خوراک خبری رسانه‌های قابل اعتمادتر است.
کارشناس فضای مجازی تبیین کرد: در این میان کوتاهی برخی مسؤولان در اطلاع‌رسانی به‌موقع و اولویت ندادن به پخش اخبار و تصاویر مستند دقایقی بعد از وقوع حوادث ناگوار، خود آسیبی رسانه‌ای و اجتماعی است که به شایعه پراکنی‌ها دامن زده و دست سوء استفاده‌کنندگان را هم در فضای مجازی بازتر می‌کند و در این میان بیشترین ضرر باز هم متوجه مخاطبانی می‌شود که سواد رسانه‌ای درستی ندارند.
کاظمی‌تبار با بیان اینکه آموزش سواد رسانه باید از سنین پایه و در مدارس آغاز شود، افزود: با بی‌توجهی آموزش و پرورش به آموزش تخصصی درس «سواد رسانه‌ای» در بسیاری از مدارس ما غیرمرتبط‌ترین معلم را برای تدریس درس «سوادرسانه‌ای» انتخاب می‌کنند و دانش آموزان هم با بی‌میلی می‌گویند که این درس هیچ جذابیتی برایشان نداشته است و این درصورتی است که در کشورهایی همچون ژاپن، کانادا و سوئد که در سواد رسانه پیشگام هستند، به معلمان مدارس خود آموزش‌های تخصصی متناسب با دانش آموزان پایه‌های مختلف ارائه می‌دهند.
گسترش این شبکه اجتماعی به قدری بود که کاسبی و درآمد افراد زیادی به آن وابسته شد و اکنون مشکلات عدیده‌ای برای این افراد نیز به وجود آمده است.
با تأسف باید گفت که تلگرام به عنوان یک شبکه اجتماعی خارجی با زیرکی و در حالی که مسؤولان ما در خواب بودند توانست جایگاه خوبی در کشور به‌دست آورد و اکنون به عنوان اولین شبکه اجتماعی پرطرفدار در میان کاربران ایرانی مطرح است.
گستردگی این پیام‌رسان در کشور راهی شد تا دشمنان انقلاب از رخنه‌های موجود در این فضا نهایت استفاده را داشته باشند و بتوانند افکار شوم خود از جمله القای ناامیدی در سطح جامعه را از این طریق در جامعه پیاده کنند.
نفوذ دشمن از این طریق تنها یکی از معضلات نبود نظارت‌های صحیح بر روی این شبکه اجتماعی است و نیاز جدی برای حل همیشگی مسئله تلگرام در جامعه وجود دارد تا شاهد نباشیم که عزت ملی یک ایرانی به خاطر موضوعی مانند تلگرام زیرسؤال برود تا به خاطر یک کانال تروریستی از مؤسس یک شبکه اجتماعی التماس کند.
کلمات کليدی: خراسان‌تایم , تلگرام , فضای مجازی