به گزارش خراسان‌تایم به نقل از خبرگزاری مهر، محمد عرب  با بیان اینکه محوطه «کله کوب آیسک» یکی از کهن ترین محوطه های باستانی استان خراسان جنوبی بشمار می رود، اظهارکرد: این میراث یادگار عصر نوسنگی تا عصر آهن است.
وی ادامه داد: عملیات باستان شناسی در این محوطه توانسته است کمبود اطلاعات تاریخی مناطق شرقی کشور را در دوران گذشته تا حدودی آشکار کند.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرایان تصریح کرد: مشکلات اعتباری باعث شده است کار کاوش در محوطه متوقف شود.
وی با بیان اینکه بحث تملک این محوطه با هزینه ای بالغ بر ۵۰۰ میلیون ریال انجام شده است، بیان کرد: دوفصل گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و حریم و یک فصل لایه نگاری در این محوطه صورت گرفته که به دنبال انجام عملیات لایه نگاری، این محوطه به عنوان کهن ترین محوطه تاریخی خراسان جنوبی مشخص شد که پیشینه آن به عصر نوسنگی تا عصر آهن مربوط می شود.
وی ابراز امیدواری کرد: با توجه به اینکه امسال در کمیته برنامه ریزی شهرستان برای این محوطه اعتبار گذاشته شده است، با اختصاص اعتبار شاهد ادامه کار کاوش در ماه های پایانی سال باشیم.
عرب تاکید کرد: کار کاوش در این محوطه با توجه به اهمیت آن می بایست حتما توسط اکیپی از باستان شناسان متخصص و مطرح انجام شود.
وی گفت: در جریان لایه نگاری لایه های زیرین محوطه حاوی مقداری استخوان، ابزار سنگی و استخوانی روی سطح های استقراری متوالی در دوران نوسنگی بود که یافتن این داده ها اطلاعات خوبی در مورد شیوه های معیشتی ساکنان به دنبال خواهد داشت.
 الگوهای معماری دوران کالکولیتیک
وی با بیان اینکه در این مکان سپس دوره مس - سنگی با آثار برجا و معماری همانند دیوار و اجاق و داده های مادی - فرهنگی چون سفال و ابزارهای سنگی نمود یافته است، افزود: بعد از آن می توان دوران مفرغ را با داده هایی همانند تدفین های چمباتمه ای با سنت های محلی نظیر قرار دادن خشت روی سر مردگان، ریختن گل روی اجساد و همچنین قلوه سنگ روی گل معرفی کرد.
وی بیان داشت: لایه نگاری محوطه کله کوب آیسک تداوم و تبعیت از الگوهای معماری را در دوران کالکولیتیک و مفرغ نشان داده است، به گونه ای که سازه های عصر مفرغ هم راستا با آثار معماری کالکولیتیک مشخص شد.
عرب افزود: کشف نشانه هایی از مالکیت با به دست آمدن مهری مفرغی و تجارت مناطق فرامنطقه ای همانند فرآوری سنگ لاجورد و یشم و تنوع جنس ابزارهای سنگی نشان از ورود به مرحله آغازین شهرنشینی در این محوطه حکایت دارد.
مسئول نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرایان اظهار کرد: داده های مادی - فرهنگی همانند ظروف سفال خاکستری در عصر آهن به همراه قطعات اشیای آهنی نیز در آخرین لایه فرهنگی این محوطه به دست آمده است.
حضور گروههای مختلف قومی و ارتباطات فرامنطقه ای در  کله کوب
به گفته وی در این کاوش ها مقادیری زغال و نمونه سفال جمع آوری شد تا برای تاریخ گذاری و کاوش آتی مورد ارجاع قرار گیرد.
وی تصریح کرد: کله کوب محوطه کوچکی است که شواهد پیچیدگی اجتماعی را در اواخر دوره کلکولیتیک شامل می شود و برهم کنشی از مناطق مختلفی شامل فلات ایران، آسیای میانه و محوطه های جنوب شرق ایران را در این محوطه شاهد هستیم.
وی با اشاره به اینکه مهمترین یافته این کاوش یافتن شواهدی از اوروک در این حوزه جغرافیایی است، بیان کرد: این مسئله نشان از حضور گروههای مختلف قومی در منطقه یا ارتباطات فرامنطقه ای است.
عرب گفت: با ورود به دوره اوروک و افزایش جمعیت شاهد پدیده ای تحت عنوان گسترش اوروک هستیم.