خراسان تایم - پیمان پولی دوجانبه ایران و هند

ایران جزو کشور های مدنظر هند که دارای اولویت برای انعقاد پیمان پولی دوجانبه هستند .

کشورهای آسیای شرقی از کشورهای پیشرو هستند که به لزوم اصلاح نظام مالی بین المللی به نفع خود اعتقاد دارند. بحران مالی جهانی همکاریهای ارزی منطقه‌ای را جذابتر ساخته است. همکاریهای پولی و مالی شرق آسیا در جریان بحران مالی آسیای شرقی که در اواخر دهه ۱۹۹۰ اتفاق افتاد، آغاز به کار کرد.
همکاری پولی و مالی راهکار جلوگیری از اثرگذاری بحران های مالی خارجی
از آن به بعد کشورهای آسیای شرقی پیشرفت های زیادی در همکاری های پولی و مالی به دست آورده اند. بعد از آنکه بحران مالی آمریکا به سراسر جهان تسری یافت، کشورهای آسیای شرقی معتقد بودند که باید همکاری های پولی و مالی میان خود را عمیق تر نمایند.
این کشورها به وسیله ارتقاء موافقتنامه چیانگ مای برای خود استخر ذخیره ارزی مشترک ایجاد کردند. طرح چیانگ مای یک پیمان پولی چندجانبه میان ۱۰ عضو آسه آن به علاوه سه کشور چین(شامل هنگ کنگ)، ژاپن و کره جنوبی است.
علاوه بر این با گذشت زمان کشورهای عضو اقدام به انعقاد پیمان پولی دوجانبه با یکدیگر نیز نموده اند. جدول زیر پیمان پولی چندجانبه(طرح چیانگ مای) و دوجانبه کره جنوبی با کشورها را نشان می دهد.
مزایای فراوان استفاده از ارزهای ملی برای کشورهای آسیای شرقی
توافقنامه چیانگ مای به انعقاد پیمان پولی دوجانبه و چندجانبه میان کشورهای آسیای شرقی منجر شده است. مزیت این توافقنامه در آن است که در زمان خروج ناگهانی سرمایه ناشی از بحران مالی آمریکا، نقدینگی مورد نیاز کشورها فراهم می شود. لذا در این صورت حتی در کمبود نقدینگی دلاری، کشورهای همکار با استفاده از ارزهای ملی خود برای یکدیگر نقدینگی لازم را فراهم می کنند.
به عقیده این کشورها این شیوه از همکاری ارزی باعث رشد اقتصادی سریع برایشان شده است و میزان پس انداز کشورهای عضو را جزء بالاترین پس اندازها در جهان قرار داده است.
هدفگذاری هند برای انعقاد پیمان پولی با ۲۳ کشور طرف تجاری

در حال حاضر بعضی کشورها در زمینه انعقاد پیمان پولی دوجانبه با کشورهای طرف تجاری خود پیشرو بوده اند. هند یکی از این کشورها است. دولت هند در سال ۲۰۱۳ لیست انعقاد پیمان پولی با ۲۳ کشور طرف تجاری خود را نهایی کرده است.
در میان لیست مورد نظر هند از کشورهایی که مستعد انعقاد پیمان پولی دوجانبه هستند، نام کشورهای چین، امارات، سنگاپور، هنگ کنگ، هلند، کره جنوبی، برزیل، آفریقای جنوبی، استرالیا، مکزیک، تایلند روسیه، ایران، ونزوئلا، قطر، عمان، عراق، عربستان، آنگولا، الجزیره، نیجریه، یمن و ژاپن به چشم می خورد.
کشور هند تاکنون توانسته است با کشورهای چین، ژاپن، بوتان، سریلانکا، امارات پیمان پولی دوجانبه منعقد نماید. البته این کشور با سایر طرفین تجاری خود نیز تسهیلات و ترتیباتی جهت استفاده از ارزهای ملی را انجام داده است.
استفاده هند از ظرفیت بریکس جهت عملیاتی سازی استفاده از ارزهای ملی در تجارت
همچنین هند عضو گروه بریکس است و در کنار کشورهای روسیه، چین، برزیل و آفریقای جنوبی در تلاش برای کنار گذاشتن دلار از تجارت و تبادلات مالی خود است. این کشور با اعضای بریکس نیز جهت کاهش وابستگی به نظام دلاری و افزایش استفاده از ارزهای ملی همکاری های فراوانی نموده است.
به عنوان نمونه می توان به بانک توسعه بریکس اشاره کرد که عملیاتی از قبیل وام دهی به ارزهای ملی را در دستور کار قرار داده است. همچنین این اعضا استفاده از پیام رسان مالی جایگزین سوئیفت را نیز به طور جدی در دستور کار خود قرار داده اند.
توجه ویژه هند به انعقاد پیمان پولی با ایران
در لیست ۲۳ کشور مدنظر هند که دارای اولویت برای انعقاد پیمان پولی دوجانبه هستند نام ایران نیز قرار گرفته است. کشور هند در این لیست توجه ویژه ای به انعقاد پیمان پولی دوجانبه با ایران کرده است.
دلیل این توجه نقش عوامل استراتژیک و مبادلات نفتی در تجارت با ایران است که این کشور در موفقیت پیمان پولی با ایران از آن نام برده است.
امکان تسویه ۷۰ درصد از تجارت ایران و هند بدون استفاده از ارز ثالث
در سال ۱۳۹۵ میزان صادرات ایران به هند ۲.۷۸۷ میلیارد دلار و میزان وارداتش از این کشور نیز میزان ۱.۹۵۵ میلیارد دلار بوده است.
در صورتی که دو کشور اقدام به انعقاد پیمان پولی دوجانبه نمایند، این امکان وجود دارد تا سطحی از تجارت دو کشور که متوازن است از طریق ارزهای ملی یعنی ریال و روپیه و بدون استفاده از ارزهای ثالثی از قبیل دلار و یورو تسویه شود.
در این صورت می توان ۷۰ درصد از تجارت میان دو کشور را بوسیله ریال و روپیه پرداخت و تسویه نمود. مزیت این اقدام در این است که موانع نقل و انتقال ارز میان دو کشور رفع می شود و هزینه های تجارت تا حد قابل توجهی کاهش می یابد.
اتحادیه پایاپای آسیایی زمینه ساز استفاده از ارزهای ملی در مبادلات ایران و هند
از طرفی ایران و هند هر دو عضو اتحادیه پایاپای آسیایی هستند. این اتحادیه در نوامبر ۱۹۷۴ با تعیین تهران به عنوان مقر اصلی، فعالیت خود را آغاز کرد. در حال حاضر علاوه بر این دو کشور پاکستان، نپال، سریلانکا، بنگلادش، میانمار، بوتان و مالدیو اعضای اصلی این اتحادیه را تشکیل می دهند.
هدف اصلی این اتحادیه سهولت بخشی به پرداخت ها و دریافت ها تحت معاملات تجاری مجاز بین اعضای این اتحادیه بوده است. بنابراین از این رهگذر، این اتحادیه زمینه صرفه جویی در استفاده از ذخایر ارزی و هزینه های نقل و انتقالات ارزی را فراهم می آورد و مبادلات تجاری بین کشورهای عضو را افزایش می دهد.
از آنجا که تشديد تحريم‌هاي بين‌المللي، امکان استفاده از دلار آمريکا و يورو در مبادلات مالي ايران با ديگر کشورهاي عضو را دشوار کرده است، بکارگیری ظرفیت پیمان پولی دوجانبه و امکاناتی که مدت ها پیش توسط اتحادیه پایاپای فراهم شده جهت استفاده از ارزهای ملی در مبادلات میان دو کشور، می تواند بخش اعظمی از مشکلات را حل نماید.