خراسان تایم - شاهکارهای طبیعت در دل کویر/ از کوه‌های مریخی تا تالاب کجی

شاهکارهای طبیعت در دل کویر/ از کوه‌های مریخی تا تالاب کجی

شهرستان نهبندان با آسمانی پر از ستاره به عنوان نگین کویر ایران شناخته شده و هر ساله با جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فراوان پذیرای میهمانان نوروزی است.

به گزارش گروه فرهنگی خراسان‌تایم به نقل از خبرگزاری فارس، تعطیلات نوروز فرصت مناسبی برای پرداختن به فعالیت‌هایی است که در ایام دیگر سال، کمتر فرصت رسیدگی به آن‌ها برای افراد مهیا می‌شود.
یکی از فعالیت‌هایی که در ایام نوروز می‌توان در کنار سایر اعضای خانواده از آن لذت برد، سفر کردن است، انتخاب مقصد سفر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و این انتخاب باید به گونه‌ای صورت بگیرد که ما را به اهدافی که از رفتن به سفر داشته‌ایم، برساند.
آمار بالای مسافرین نوروزی در هر سال نیز، نشان‌دهنده اهمیت این موضوع در برنامه نوروزی ایرانیان است به طوری که در سال‌های اخیر رفتن به سفر تبدیل به سنتی در بین بسیاری از مردم شده است.
زیبایی‌های کشور عزیزمان ایران بر هیچ کسی پوشیده نیست، در هر گوشه‌ای از ایران مناطق زیبایی وجود دارد که هر کدام در نوع خود دیدنی و قابل توصیف است.
خراسان‌جنوبی از دیرباز مهد آثار باستانی و اندیشمندان علم و ادب بوده است، شهرستان‌های خراسان‌جنوبی هرکدام با داشتن جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فرد استان را به دنیایی تاریخی گران‌بها مبدل کرده‌اند.
شهرستان نهبندان با 41 هزار و 102 کیلومترمربع وسعت، جنوبی‌ترین شهر خراسان‌جنوبی است این شهرستان به اقتضای موقعیت طبیعی آن و مجاورت با کویر، دشتی نسبتاً وسیع واقع شده است.
شهرستان نهبندان با آسمانی پر از ستاره به عنوان نگین کویر ایران شناخته شده و هر ساله با جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فراوان پذیرای میهمانان نوروزی است.
اقلیم متفاوت و البته بکر بودن و جاذبه بی‌نظیری شهرستان نهبندان و کویر لوت می‌تواند تجربه سفری پرماجرا را در نوروز 97 مهیا کند.
نهبندان شهر آسبادها
آسیاب‌های بادی یا آسبادها یکی از نمونه‌هایی است که گویای این است که بشر خود را با شرایط محیطی وفق می‌دهد و حداکثر استفاده را می‌نماید.
منطقه سیستان و خراسان‌جنوبی محل وزش بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است و یکی از بهترین مکان‌ها برای استفاده از انرژی باد می‌باشد و در مناطق مختلف این منطقه می‌توان آسبادها را مشاهده کرد.

بیشترین تعداد آسبادها در داخل شهر نه قرار داشته است، از دیگر روستاهایی این شهرستان که دارای آسباد می‌باشند می‌توان از روستاهای چهار فرسخ، گوند، خوانشرف، میغان و غیره نام برد.
ساخت آسیاب‌های بادی افزون بر کارآمد بودن یکی از نشانه‌های هوشمندی بشر در استفاده مناسب از خشم طبیعت نیز بوده است.
یکی از ویژگی‌های آسباد‌های ایران این است که برخلاف آسیاب‌های اروپایی که محوری عمودی داشته‌اند این‌ها محوری افقی دارند و با نیروی باد به حرکت در می‌آیند.
دهسلم؛ روستای هدف گردشگری
دهسلم یکی از روستاهای هدف گردشگری استان خراسان‌جنوبی است که در مجاورت گرم‌ترین نقطه زمین قرا دارد.
دهسلم آخرین روستای حوزه استحفاظی نهبندان است ویژگی‌های بارز مناطق کویری متبلور شده و خانه‌های گنبدی و گلی، نخلستان‌های خرما جلوه‌هایی از زیبایی‌های این روستا است در گوشه‌ای از نخلستان خرمای آن و در بافت قدیم روستا قلعه قدیمی دهسلم قرار دارد که دیوارهای آن هنوز پا برجاست.
دهسلم دارای مرتفع‌ترین، وسیع‌ترین و زیباترین تپه‌های ماسه‌ای کشور است که مورد توجه بسیاری از کویرنوردان داخلی و خارجی است.

این روستا یکی از مهم‌ترین روستاهای کویری نهبندان است که جاذبه‌های گردشگری زیادی مانند بزرگ‌ترین نخلستان خراسان، دریاچه نمک، رودشور و زمین‌های پاشتری دارد.
دو قلعه قدیمی در این روستا وجود دارد که هرکدام نام و قنات مخصوص به خود داشته و به نام‌های قلعه محمدتقی خان، ده بالا و شوره گزک معروف هستند.
در این روستا پرورش شتر شغل اصلی اهالی است و به دلیل اینکه قنات روستا نسبت به روستاهای دیگر پرآب‌تر است، کشاورزی نیز رونق بسیاری دارد و علاوه بر خرما، گندم، جو پنبه نیز در آن کشت می‌شود.
با شاهکار طبیعت در دل کویر آشنا شویم
تالاب کجی نمکزار نهبندان با دارا بودن چشم‌اندازی بسیار زیبا در 75 کیلومتری نهبندان و در حاشیه جاده بیرجند قرار گرفته است، این تالاب 22 هزار هکتار و 765 مترمربعی به‌رغم تداوم خشکسالی چند سال اخیر همچنان زنده و پایدار مانده است.
تالاب شوره زاری وسیع است که به خاطر پایین بودن سطح ارتفاع آن نسبت به مناطق اطراف و با توجه به شوری زیاد خاک به دریاچه‌ای پوشیده از نمک به رنگ سفید تبدیل شده است.

از آنجا که در فصل‌های پاییز و زمستان این تالاب دارای آب است به محل امنی برای پرندگان آبزی تبدیل شده و همه‌ساله پذیرای پنج هزار پرنده مهاجر و از نوع نایاب است.
گونه‌های پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی این تالاب 14 گونه برآورد شده و از این پرندگان مهاجر می‌توان به عقاب طلایی، زاغ بور، دال، زاغی، گنجشک درختی، پرستو، هدهد، دم جنبانک ابلق، چکاوک کاکلی، هوبره، سبزه‌قبا، جغد کوچک، بلدرچین معمولی و زاغ نوک قرمز اشاره کرد.
این تالاب همچنین با برخورداری از برآمدگی‌های خشکی همراه با پوشش گیاهی مکانی مناسب برای تخم‌گذاری پرندگان محسوب می‌شو‌د.
آبشاری با طبیعت زیبا و دیدنی
آبشار گنده‌گاو در استان خراسان‌جنوبی، شهرستان نهبندان، بخش شوسف، منطقه چاهدراز قرار گرفته و دارای طبیعت بسیار زیبا و دیدنی است.

نامگذاری آن به گنده گاو به این دلیل است که در زمان‌های قدیم مردم این منطقه گله‌های گاو خود را برای چرا به این منطقه می‌فرستادند و این گاوها به علت بیماری ناشی از مصرف آب آبشار تلف می‌‌شدند. در اثر فساد لاشه‌ها بوی متعفنی منطقه را فرا می‌گرفته از این روی نام گنده گاو به آن داده شده است، همچنین دلیل نامگذاری به گنده آب وجود گوگرد فراوان در آب است که علاوه بر بوی بد دارای مزه بسیار تلخی نیز است و در صورت شرب باعث ایجاد مسمومیت خواهد شد.
کلوت‌های گلی نهبندان
حدود 10 کیلومتر پس از نهبندان به سمت شهداد کوه‌هایی در دو طرف جاده نمایان می‌شود که به کوه‌های مینیاتوری یا مریخی معروف‌اند.

این کوه‌های زیبا از نوع رسوبی هستند و به علت فرسایش سریع در برابر باد و باران به شکل دندانه دندانه و پر از لبه‌ها و چاک‌های مکرر در آمده‌اند که بومیان این منطقه به سبب شکل غیر عادیشان از آن‌ها با عنوان کوه‌های "مریخی" نیز یاد می‌کنند.
رنگ تقریباً سفیدرنگ کوه (چیزی میان طوسی و سفید) با واریزه‌های بسیار در پای آن، وجود گرما و حرارت، مناظری رؤیایی و تخیلی را در ذهن بیننده پدید می‌آورد و باعث شده تا این جاده به یکی از زیباترین مناطق ایران تبدیل شود.
کلوت‌های نهبندان از نظر وجود گونه‌های جانوری و گیاهی در جهان کم‌نظیرند و از تنوع زیستی بالایی برخوردار هستند، این پدیده‌ها و آثار طبیعی از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی و عوارض بیابانی جهان هستند که سالانه پذیرا و میزبان مسافران، گردشگران و حتی توریست‌های فراوانی هستند.
چشمه پریان
این چشمه که در شمال غرب روستای طارق از روستاهای شهر شوسف واقع شده است و در دل کوه قرار دارد به طوری که همه‌ساله مردم زیادی از منطقه بالاخص از منطقه سیستان برای تبرک جستن مشرف می‌شوند.

اعتقاد مردم بر این است که چهل دختر پری در این مکان وجود دارند و مردم نخود و شکلات و سکه‌هایی را که با خود به همراه آوردند را درون این چشمه می‌ریزند و سپس یک زن برای هر یک از نزدیکان خود نیت کرده و دست خود را درون این چشمه برده و هر آنچه را که در دستش جمع شد را بیرون می‌آورد و به شخص موردنظر که برای او نیت کرده می‌دهد.
در نزدیکی این چشمه آبادی به نام پری‌آباد وجود دارد که شامل درختانی چون گردو عناب و انار و غیره بوده و در آن قناتی جاری است که این آبادی تفریحگاه مردم در منطقه می‌باشد.
بزرگ‌ترین شهر سنگی مخروبه شرق ایران را نظاره‌گر باشید
قلعه «شاهدژ» در 6 کیلومتری شرق نهبندان و ابتدای جاده‌ی «نهبندان– زابل» و در نزدیکی روستای خوانشرف در ارتفاع 1410 متری از سطح دریای آزاد، در فضای وسیع قله کوهی منفرد که از اطراف به دشت‌های باز وسیع و روستای خوانشرف اشراف دارد، قرار گرفته است و به نام‌های شاهدژ و قلعه شاهی یاد شده است.

قدمت این قلعه مربوط به دوره ساسانی تا حمله هلاکوخان که منجر به ویرانی قلعه‌های اسماعیلی می‌شود، است و به دلیل اشرافیت کامل این قلعه به شهر نهبندان و قلعه قدیمی دیگر آن در همه زمان‌ها مورد توجه حاکمان وقت قرار می‌گرفته است.
معماری ایرانی این قلعه زبان زد است چراکه سنگ‌هایی در این قلعه دیده می‌شود که بدون ساروج و هیچ‌گونه ملاتی دیوارهای این قلعه را تشکیل می‌دهد.
قلعه شاهدژ با قدمتی ‌هزار و 500 ساله بزرگ‌ترین شهر سنگی مخروبه شرق کشور است و نشان از اهمیت استراتژیکی این شهر در مرزهای شرق ایران دارد.
اگر اهل ماجراجویی هستید به حیدرآباد نهبندان سری بزنید
این پهنه کویری و منطقه‌ای از جنوب شرق ایران و در بخشی از کویر لوت، گاهی درجه دماسنج در گرم‌ترین روزهای سال به 75 درجه می‌رسد، وقتی گرمای هوا به این درجه می‌رسد یعنی اینکه رکورد صحرای آریزونا با 4 هزار ساعت آفتاب در طول سال شکسته شده است.

بر اساس مطالعات ناسا، «حیدرآباد» نهبندان از سال 2005 تاکنون گرم‌ترین نقطه کره زمین بوده است در حالی که لایه ازن در آسمان این منطقه سوراخ نیست.
ریگزار یلان در نزدیکی حیدرآباد نهبندان به عنوان گرم‌ترین نقطه کره زمین بنا به تشخیص حسگرهای ماهواره‌های ناسا در چندین سال متوالی شناخته شده و دارای بلندترین کوه‌های شنی جهان می‌باشد.
نیوز تراولز پدیا سایت معتبر جهانی گردشگری این بیابان بی‌نظیر را به عنوان یکی از 12 نقطه گردشگری هیجانی و ماجراجویانه دنیا اعلام نمود و سفر به این کویر را برابر سفر به فضا دانست.
اشاره‌ای به صنایع دستی نهبندان
از جمله صنایع دستی شهرستان نهبندان می‌توان به قالی و قالیچه بافی، رنگرزی سنتی، حوله بافی، البسه محلی، ترکه‌بافی، چلنگری(آهنگری سنتی) سنگ‌تراشی، سفالگری و جاجیم‌بافی اشاره کرد.
حصیربافی یا بافت بوریا یکی از مهم‌ترین و کهن‌ترین صنایع دستی نهبندان است، این هنر با استفاده از برگ درخت خرما به‌خصوص در روستای دهسلم رواج دارد که محصولات آن شامل انواع سبد و زنبیل، زیرانداز در فرم‌های دایره و بیضی، حیوانات تزئینی از جمله شتر و شیلگ(محل نگهداری مواد غذایی) است.
سفالگری در منطقه نهبندان کاملاً جنبه کاربردی دارد. روستای استونند از مناطق قدیمی ساخت ظروف سفالی است که تا چند سال پیش مرکز تولید انواع سفال نهبندان بوده و مردم این منطقه بیشتر ظروف سفالی را به نام همان روستا می‌شناختند.
سنگ‌تراشی از دیگر صنایع دستی است که سابقه‌ای تاریخی و حتی بیش از اسلام در نهبندان دارد و از مهم‌ترین ابزار سنگی منطقه می‌توان به سنگ‌های آسبادها، سنگ آس دستی، گلدان، قندان، هاون، لباس‌شو، حوضچه آب، لوله آب و... اشاره کرد.

انتهای پیام/4