داخلی صفحه اجتماعی آرشيو خبر

بکی از آداب رسوم مردم گذراندن روز طبیعت در جوار امامزادگان است که در این روز با توجه به سالروز وفات حضرت زینب (س) حضور مردم در بقاع متبرکه خراسان جنوبی چشم گیر است.

به گزارش گروه اجتماعی خراسان‌تایم به نقل از تسنیم، یکی از آداب و رسوم مردمان خراسان جنوبی از دیرباز تاکنون، زیارت بقاع متبرکه و امامزادگان است، مردم در طول ایام سال،به ویژه ایامی که تعطیل است تلاش می کنند لحظات خود را در کنار امامزادگان به آرامش برسند. 
مردم از زمانهای قدیم روز 13 فروردین یا همان روز طبیعت را تلاش کرده تا در جوار امامزادگان سپری کنند که در این راستا امسال با توجه به اینکه سالروز وفات حضرت زینب (س) در روز 13 فروردین وافع شده مردم از همان دقایق صبح خود را به امامزادگان رساندند.
آستان امامزادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم
 آستان امامزادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم (ع) در شهرستان فردوس، مرکز شهر واقع شده است. شهر فردوس در 58 درجه و 10 دقیقه طول شرقی و 34 درجه عرض شمالی و در ارتفاع 1293 متری سطح دریا قرار دارد.
این شهر تا بیرجند مرکز خراسان جنوبی 195 کیلومتر فاصله دارد. شهر فردوس به علت قرارگیری در مسیر کریدور استان‌های یزد، کرمان، اصفهان، بوشهر، هرمزگان و فارس به مشهد دارای موقعیت ارتباطی خوبی می باشد.
بارگاه امامزادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم (علیهما السلام) واقع در شهر باستانی تون و در فاصله اندکی از مسجد جامع و در جوار این بزرگراه باعث جذب مسافران زیادی می شود و بقاع این امام زادگان را به عنوان یکی از مهم‌ترین بقاع متبرکه استان خراسان جنوبی تبدیل کرده است. به لحاظ اهمیت تاریخی بنا در فهرست آثار ملی کشوربه ثبت رسیده است. 
ساختمان مزار
باستان شناسان میراث فرهنگی و گردشگری این بنا را مربوط به دوره تیموریان می دانند. موسیو آندره گدار معمار و باستان شناس فرانسوی که در سال 1305 شمسی از فردوس بازدید می کند آن را به دوره تیموریان نسبت می دهد. 
آستان مقدس سلطان محمد و سلطان ابراهیم (ع) قبل از زلزله 1347 هجری شمسی در محله سادات فردوس و در انتهای راستهٔ بازار قدیم و پشت مسجد جامع فردوس قرار داشت. در طی دوره های بعد قسمت هایی به بنای اولیه اضافه گردید.
در زلزله 1347 بخش عمده بنا از بین رفت و بعداً توسط اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان مرمت و بازسازی شد. مساحت صحن امام زادگان حدود 2000 متر مربع می باشد و در سه طرف آن 30 غرفه با قوس هایی به دهانه هر یک 3 متر دیده می شود.
در قسمت غربی صحن بقعه 600 متر مربع زیر بنا دارد. هم اکنون 1/6 هکتار زمین اطراف امام زادگان تملک شده و طرح جامع آن مصوب گردیده است. 

گنبد
بر فراز بقعه گنبدی قرار دارد که بلندی آن از سطح زمین حدود 20 متر است. از مطالعه اشعار داخل گنبد قدمت بنا به سال 984 یعنی عصر شاه اسماعیل صفوی می رسد. ( فردوس/تون ص 71).
قسمت استوانه ای شکل گنبد در پایین دارای یک حاشیه آجری و سپس یک دوره کاشی بر روی آن قرار گرفته است.
بالای استوانه مزبور قطاربندی جالب صورت گرفته که جلوه خاصی به مجموعه خوش ترکیب گنبد بخشیده است. این تنها گنبد تاریخی استان خراسان جنوبی است که با کاشی طرح‌دار تزئین شده‌است. این گنبد از دو پوسته گسسته تشکیل شده است و از نظر اصالت شباهت زیادی به گنبدهای دوره تیموری دارد.
قسمت ساقه گنبد با کاشی‌های خشتی فیروزه‌ای یک دست تزئین و اجرا شده که در میان آن کتیبه‌هایی بر روی کاشی‌ها با مضمون اسماء الهی دیده می‌شود. 
قسمت بالای گنبد نیز با کاشی‌های قلمدانی به ابعاد 14/5 در 20 سانتی‌متری به رنگ‌های آبی فیروزه‌ای، لاجوردی، سیاه، سفید و زرد اجرا شده است و چینش آن از نقوش هندسی‌های خاصی بر مبنای نقش لوزی تبعیت می‌کند. در محل اتصال ساقه به قسمت بالایی یا خود گنبد، از نوع کاشی گلویی استفاده شده است. 
طرح جامع عمرانی امامزادگان مشتمل بر 42 شاخصه شامل جانمایی، احداث کتابخانه، سالن اجتماعات و نقاره‌خانه است. 
 ایام زیارت
به دلیل موقعیت مکانی شهر فردوس که بر مسیر راه های ارتباطی زائران مشهد الرضا (ع ) قرار دارد، پذیرایی خیل عظیمی از مسافران می باشد.
بارگاه امام زادگان سلطان محمد و سلطان ابراهیم از مهمترین مکانهای زیارتی شهرستان فردوس بوده که در ایام تاسوعا و عاشورا و مراسم نخل گردانی و دهه فاطمیه مراسم عزاداری با شرکت اقشار مختلف مردم برگزار می گردد به طوری که در مراسم ایام محرم حدود 2000 نفر برای برپایی مراسم عزاداری به این مکان مقدس مشرف می شوند.
بیشتر زائران بارگاه قدس رضوی که از مسیر استانهای خراسان جنوبی به مشهد مقدس سفر می کنند به زیارت این دو امامزاده مشرف می شوند. 
برگزاری نماز جماعت، تهیه و توزیع بروشور به مناسبت های مذهبی، برگزاری مسابقات به مناسبت های مختلف، برگزاری جلسات محفل انس با قرآن شامل قرائت، تلاوت و تجوید، برگزاری مراسم سوگواری در ایام عزاداری، برگزاری مراسم اعیاد و مناسبت های شاد و جشنها، برگزاری مراسم تحویل سال، برگزاری مراسم ادعیه در ایام مختلف، بهره گیری از خدام افتخاری در ایام خاص ازدیگر اقدامات فرهنگی این بقاع می باشد.
آستان امامزاده شاه سلیمان علی
آستان امامزاده شاه سلیمان علی (ع) در شهرستان خوسف، دهستان قلعه زری، روستای شادان واقع شده است. 
- موقعیت جغرافیایی
مزار شاه سلیمان علی (علیه السلام) در دهستان قلعه زری بخش ماژان شهرستان خوسف در طول 59 درجه و 5 دقیقه و عرض 32 درجه و 27 دقیقه در ارتفاع 1700 متری از سطح دریا واقع است. این مزار در 75 کیلومتری خوسف قرار دارد که از طریق جاده آسفالته خوسف دولت آباد - گیو امکان پذیراست. از این مسافت 65 کیلومترآن آسفالته و 10 کیلومتر خاکی می باشد. زیارتگاه بر دامنه رشته کوه شاه که با جهت شرقی – غربی امتداد یافته قرار دارد. مزار بدلیل موقعیت کوهستانی دارای مناظر طبیعی و مزارع و باغات سرسبز می باشد. 
مسیرهای ارتباطی به مزار شاه سلیمان
1- جاده خوسف- ماژان، دولت آباد، رود کاج، تقی آباد
2- جاده خوسف، سرچاه عماری، تقی آباد
3- جاده خوسف، اکبرآباد، کشوک پایین، کاچو، تقی آباد
4- جاده مود- مختاران، ماهکان، زرخوان، کفتر میلان ، تقی آباد
5- جاده مزار سید علی، نصرآباد، عربخانه، نوزاد، چهکندماهکان، کفتر میلان، شمس آباد، تقی آباد
6- جاده نهبندان، مزار سید الحسین، زرخوان، کفتر میلان، شمس آباد و تقی آباد 
ساختما ن مزار
این مکان دارای ایوان و رواقی است که بر میانه آن گنبدی فیروزه ای می باشد در قسمت داخلی شیشه کاری و گچکاری است. 
ساختمان جدید این بقعه از سال 1382 شروع شده و هم اکنون ساخت دو شبستان، سنگ فرش جلوی شبستانها ، مناره، منبع آب، زائر سرا، پارکینگ و نماسازی شبستان به اتمام رسیده است. 

ضریح
بر روی قبر ضریحی از جنس آلومینیوم به ابعاد 1/5×1/30×2/50 متر قرار داده اند به طوری که در اطراف ضریح فضای کافی برای زیارت نیست. بخشی از نذورات نقدی زائرین به داخل ضریح ریخته می شود و بخشی دیگر از هدایای جنسی همچون آهن آلات، سیمان، شن، ماسه، کاشی، سرامیک، آجر، سایر مصالح ساختمانی، وسایل رفاهی همچون قالی، قالیچه و وسایل آشپزی، گوسفند های نذری توسط زائران خیر تأمین می گردد.
ایام زیارت 
این مزار در روزهای تعطیلی شاهد حضور زائرین زیادی می باشد. براساس اعتقاد مردم دام نذری را در کشتار گاه می کشند.
مقداری از گوشت نذری را به دفتر مزار تحویل می دهند و بقیه را در محل آشپزخانه می پزند و بین خانواده و همراهان و دیگر زوار تقسیم می کنند. معمولا نمازهای یومیه به جماعت برگزار می شود ودر شب های جمعه قرائت دعای کمیل و روضه خوانی برپاست. زیارت عاشورا و دیگر ادعیه مذهبی در محل مزار به خصوص در ایام ویژه بر پاست. در کنار ضریح دو سنگ متبرک است. 
امکانات رفاهی ـ خدماتی
امکانات رفاهی شامل فروشگاه، حمام، آب، برق و تعداد 42 واحد زائرسرا و سرویس های بهداشتی و کشتارگاه می باشد. 27 سوئیت مجهز به یخچال، تلویزیون، پنکه می باشد و دارای آب شرب لوله کشی می باشد، دارای شبستان، رواق، موزه، کتابخانه، خانه عالم، درمانگاه، دفتر پاسگاه، سوئیت خدام و دفتر هیئت امنا است.
4 کیلومتر از جاده آستانه خاکی که دو کیلومتر آن در دست احداث و زیرسازی می باشد.
آستانه مقدسه امامزاده بی بی زینب خاتون/خواهر امام رضا 
آستانه مقدسه امامزاده بی بی زینب خاتون (علیها السلام) در شهرستان سربیشه، بخش مود، دهستان نهارجان، روستای کاهی (کاهین) واقع شده است.
روستای کاهی یا کاهین از توابع بخش مود شهرستان سربیشه می باشد که درموقعیت جغرافیایی 59 درجه و 27 دقیقه طول شرقی و عرض 32 درجه و 38 دقیقه شمالی و در ارتفاع 2280 متری از سطح دریا واقع است.
مزار کاهی بر فرازکوهی بلند در جوار روستای کاهی و در 52 کیلومتری شهر سربیشه و 17 کیلومتری شهر مود از طریق حاده آسفالته ارتباط دارد. مزار درمنطقه ای ییلاقی و سرسبز و خوش آب و هوا قرار دارد.
نام اولیه این روستا کاهین بوده که بتدریج به کاهن و کاهی تغییر یافته است. بتدریج کاهین مخفف شد و امروز آن را کاهی می گویند. به تبعیت از نام این محل نام خانوادگی اغلب اهالی کاهنی می باشد. 

ساختمان امامزاده
بانی اولیه و تاریخ احداث اولین ساختمان مزار به درستی مشخص نیست. آنچه مردم نقل قول می کنند، از گذشته های دور بالای کوه اتاقکی گلی خشتی وجود داشت. این بنا در زمان شوکت الملک بازسازی شد و به صورت اتاقی 4×5 از آجر با پوشش گنبدی در آمد.
بعداز آن حدود سال های 1320 هجری شمسی ساختمان قبلی را تخریب کردند و بنایی جدید با همت مردم توسط معمار مقنی و استاد الله داد ایجاد شد. مجدداً این ساختمان در سال 1341 هجری شمسی بازسازی گردید.
بعد از انقلاب اسلامی حدود سال های 1370 حاجی بوشادی به عنوان معمار و حاجی حسین مزاربان و شهپر و مردم خیر و اداره اواقاف و امور خیریه این بنا با مصالح آجر و آهن و سیمان تجدید بنا گردید و نمای بیرونی آن هشت ضلعی منظم و پهنای هر ضلع آن 3 متر و ارتفاع 3/5 متر با سیمان سفبد رو مالی شد. سقف آن آهن پوشیده و در زیر سقف و انتهای دیوارها در سه جهت شرق و غرب و جنوب نورگیرهایی تعبیه شد.
در ورودی آن آهنی به ابعاد 2/5×2/5 متر در ضلع شمالی باز و بسته می شد. اطراف بقعه به شعاع 1/5 متر با بلوکه سیمان مفروش شد و بقیه شن ریزی شد.
نمای داخلی بقعه از کف تا ارتفاع یک متر به عنوان ازاره با سنگ مرمر تزئین یافته بود و بقیه ارتفاع تا سقف گچکاری بود. طرح جامع این مزار که از 20 سال پیش با نظارت اداره اوقاف و امور خیریه شروع شده همچنان ادامه دارد و هم اکنون توسعه حرم و صحن ها و رواقهای و نماهای مزار در حال احداث می باشد.  
مراسم زیارت 
این مزارسالانه حدود 150000 زائر دارد. روزهای تعطیل و آخر هفته‌ بویژه درایام محرم وبیست وهشتم ماه صفر و روزهای شهادت معصومین (علیهم السلام) و ایام ویژه پذیرای زائران فراوانی می باشد. 
درزمان قدیم فقط زائران زن برای زیارت به محل ورودی سوق یا مظهر قنات که حالت غارمانندی داشت چون آنجا را پناهگاه بی بی زینب خاتون (علیها السلام) می دانستند، پس از بر افروختن مشعل و شمع سینه زنان وارد این محل می شدند.. سر دسته آنها در جلو حرکت می کرد. همه چاووشی می خواندند و ضمن سینه زنی
برخی در مقابل این سوق با برپایی مراسم روضه خوانی غلور نذری می پزند. 
برخی بر این باورند که آب مزار تبرک است و بیمار را شفامی دهد. لذا اغلب زواری که به مزارکاهی می روند، مقداری از آب قنات آنجا را به عنوان تبرک با خود می برند و به اقوام و خویشان هدیه می کنند. 
امروز هم زائران سربالایی تندکوه را برای زیارت با صدها پله جهت رسیدن به زیارتگاه بی بی زینب خاتون می پیمایند اگر چه احداث جاده صعب العبور مشکل تردد را آسان نموده است. 
 ضریح
ضریحی قبلی مزار از نوع فلزی به طول 2 و عرض یک و ارتفاع 1/5 متر بود که در سال 1353 از زاهدان آوردند بر روی صورت قبر نصب نمودند و روی آن را با پارچه ای سبز و مشکی پوشاندند. ضریح فعلی مطلا و با طرح ضریح مطهر امام رضا (علیه السلام) می باشد که در سال 1383 ساخته و نصب گردید.
  امکانات رفاهی ـ خدماتی
طرح جامع امام زاده در زمینی به مساحت 20 هکتار تهیه و در حال اجرا می باشد. در این طرح ساختمان جدید حرم و مجتمع تجاری و اقامتی در جوار مزار تصویب و در دست اقدام است. درپایین مزار در محل ورودی سوق مسجدی به مساحت 150 مترمربع جهت اقامه نماز برادران وخواهران ساخته شده است. ازپایین دره تا بالای کوه که مزاربی بی زینب خاتون می باشد دهها پله راباید طی نمود.
دو سالن جهت برگزاری مجالس دارد. این زیارتگاه 29 باب زائرسرا، 20 کانکس و همچنین 30 زائرسرای شخصی دارد. علاوه بر این اهالی روستا در ایام خاص تعدادی چادر در اطراف زیارتگاه جهت اسکان زائران نصب می نمایند.
تعداد 5 فروشگاه پاسخگوی نیاز زائران می باشد. دفتر آستانه به طور شبانه روز در تمام ایام سال دایر و آماده ارائه خدمات به زوار می باشد. آشپزخانه ای نسبتا بزرگ نیازهای پخت و پز کاروان ها را تأمین می کند. آب مورد نیاز مزار از طریق لوله کشی روستا و تانکرهای سیار برآورده می شود.
کتابخانه نسبتا خوبی دارد. جاده آسفالته آن امکان تردد با وسیله نقلیه را در بالاترین نقطه کوه در محل حرم امکان پذیر نموده است. بدلیل ازدحام جمعیت در بعضی مواقع علیرغم ایجادفضاهای مناسب مشکل سنگین ترافیک ایجاد می شود. دفترمخابراتی ازجمله تأسیسات وخدمات رفاهی این مزارمی باشد. 
کشتارگاهی، به طول 9 و عرض 4 و ارتفاع 3/5 متر با کاشی و سیستم دفع فاضلاب ساخته شده تا زوار دام های نذری خود را در آن محل ذبح کنند. هرکشتاری که انجام می شود یک شانه لاشه یا معادل قیمت آن را به دفتر زایر سرا تحویل می دهند. 
تعداد 70 چشمه دستشویی در سه قسمت پایین، پشت زائرسرا و نزدیک حرم ایجاد شده است. انبار مزار وسایل زیادی مانند فرش و ظروف خوراک پزی و غذا خوری و پتو را د ر اختیار زواری که شب در آنجا بیتوته می کنند می گذارند.
علیرغم اقدامات زیادی که تا کنون از سوی مسئولان در این مجموعه صورت گرفته امکانات جوابگوی سیل زوارنمی باشد. برای واگذاری اراضی مزاربه همکاری مردم کاهی نیاز است. اگر نگاه مردم روستا به مزار، نگاه گردشگری، زیارتی و خدمات‌ رسانی به زائران باشد قطعا می‌تواند منبع درآمد خوبی برای این روستا باشد. 
نداشتن صرفه اقتصادی برای مشارکت یک سرمایه گذار بخش خصوصی معضلاتی است که زائران با آن مواجهند.
در هر حال بقعه بی‌بی‌ زینب خاتون (ع)؛ پردرآمدترین بقعه خراسان جنوبی می باشد. نذورات ضریح، اجاره بهای زائرسراها و فروش گوشت های نذری از مهمترین منابع در آمدی این مزار می باشد.
استان خراسان جنوبی ـ شهرستان سربیشه ـ بخش مود ـ دهستان نهارجان ـ روستای کاهی "کاهین"
آستان امامزادگان باقریه
امام محمد باقر (علیه السلام) در سوم صفر سال 57 هجری در مدینه متولد شد و به مدت 19 سال امامت نمود و با 57 سال عمر در 7 ذی الحجه، سال 114 هجری به شهادت رسید و در محل قبرستان بقیع دفن گردید. ایشان دارای 5 پسر و 2 دختر به شرح ذیل بود:
1ـ جعفر بن محمد یا امام صادق (علیه السلام) که در سال 148 هجری قمری به شهادت رسید و مدفن آن حضرت در قبرستان بقیع می باشد. 
2ـ عبدالله، آرامگاه ایشان در دمشق است. 
3ـ ابراهیم، در ایام حیات پدر در شهر مدینه وفات نمود. 
4ـ علی، آرامگاهش در شهر بغداد و در محله ی جعفریه قرار دارد. 
5ـ عبیدالله، در ایام حیات پدر در شهر مدینه وفات کرد. 
6ـ ام سلمه، او با پسر عمویش «محمد ارقط» ازدواج نمود.
 7ـ زینب، با پسر عمویش «عبدالله بن حسین» پسر امام زین العابدین (ع) ازدواج کرد و در مدینه درگذشت و مدفن او قبرستان بقیع است.» (امیری پور، 1389 صص 551 ـ 521)
بنابراین هیچ کدام از فرزندان امام باقر (علیه السلام) در ایران دفن نمی باشند. آنچه در اردهال کاشان اتفاق افتاده و احتمالاً بیش از صد تن در آنجا به شهادت رسیده و کربلای دوم نامیده می شود، جمعی از نوادگان امام محمد باقر (ع) می باشند و بر همین اساس و هر سال مراسم قالیشویان در آن محل با آئین های خاصی برگزار می شود.»
با توجه به تاریخ زندگی فرزندان امام محمدباقر (علیه السلام) در قرن دوم هجری و آنچه آیتی به نقل از تاریخ حسامی آورده و مربوط به سال چهارصد هجری می باشد، فاصله زمانی بیش از دویست سال دارد.
بر این اساس هیچ کدام از شهدای باقریه نمی توانند فرزندان بلافصل امام محمد باقر (ع) باشند. متأسفانه اصل کتاب تاریخ حسامی در دسترس نیست تا مشخص گردد ایشان به چه منابعی مستند کرده اند؟
آنچه آیتی به نقل از تاریخ حسامی در کتاب بهارستان آورده راجع به واقعه ی شهدای باقریه در حدود 400 هجری بیان داشته عیناً چنین است: 
«در دوران خلافت الطابع لله عبدالکریم عباسی» الحامدلله علوی (سیدحامد علوی مدفون در روستای چنشت) با گروهی از مردمان خاندان خود که معروف به باقریّه بودند از یثرب به ری و از آنجا به خراسان آمده و در بعضی از نواحی خراسان متوطن گردیدند. چندی نگذشت که به انگیزه تأسیس دولتی علوی و برانداختن اساس دولت بنی عباس قیام کردند. 
چون این خبر به «طابع لله» حاکم عباسی رسید، پسرش احمد را که به «القادربالله» ملقب بود و در آن زمان بر خراسان و ماوراءالنهر حکومت می کرد، بفرمود لشکری فراهم آورده و به دفع آن طایفه قیام نمایند.
القادربالله سپاهی انبوه فراهم نمود و بر سر آن جماعت رفت. الحامدلله تاب مقاومت نیاورده، روی به هزیمت نهادند و با اهل و عیال و رجال در کوه ها و بیابان ها پراکنده شدند. القادربالله به تعقیب آنان پرداخت و سپاه را امر کرد که در پی ایشان رفته و هر کجا بر آنان دست یابند همگی را از کوچک و بزرگ به قتل برسانند.
بالاخره قضا و قدر الهی آنان را به کوه های قهستان کشانید و در نزدیکی چنشت پناهنده شدند. همه روزه با سپاهیان عباسی مقاتلت می کردند و شب بدان کوه باز می گشتند. در این جدال «سید حامد» و دو فرزندش «قاسم» و «عبدالجلیل» به شهادت رسیدند.

سید محمد که لقبش «نقیب» بود (مدفون در روستای یشت) و رهبر آن قوم گردید؛ کشته شدگان را در غار نهاد و در آن غار را با سنگ و گل پوشاند.
سید محمدنقیب اطفال و زنها را با سید ناصر از راه خور و خبیص (شهداد)، به خوزستان و از آنجا به عربستان فرستاد. سپاهیان القادر وقتی خبردار شدند، که آنان از منطقه ی خبیص گذشته بودند؛ افرادی که از گروه الحامدلله علوی باقی مانده بودند، از دره های اطراف کوه های «چنشت» بیرون آمدند و راه فرار در پیش گرفتند. گروهی از یاران الحامد که زخم های زیادی برداشته بودند، گذار ایشان به سپهرود (اسفهرود) افتاد که سپاه عباسی به آنان پرداختند.
افراد الحامدلله زخم های عمیقی برداشته بودند و خستگی راه امانشان را بریده بود. در حال جنگ و گریز به قریه بجد رسیدند. برای حفظ جان شان به قنات بجد پناه بردند، امّا سپاهیان عباسی به تعقیب آن ها پرداخته و تعدادی از این بزرگواران را قتل عام کردند. پس از این که سپاهیان عباسی آن جا را ترک نمودند، مردمان آن سرزمین اجسادِ کشته شدگان را از چاه ها بیرون آورده و به خاک سپردند.
سید محمد که فرمانده سپاه الحامد بود، با گروهی از یاران از قرای نهارجان همچنان سرگرم جنگ و درگیری با سپاهیان عباسی بود. جنگ و درگیری به دامنه های بیدان ( بهدان) و از آنجا به دشت سپهرود (اسفهرود) کشیده شد.
سید محمد و چند تن از یارانش لحظه ای از جنگ نیاسودند تا اینکه به شِعبی که به دره شیخان معروف است در آمدند. لیکن از گرمی هوا، خستگی و بی قوتی، سید و اصحاب را رمقی در بدن نمانده و هر یک از شدت خستگی در سایه ی اسب خود خوابیدند.
در این هنگام سپاه دشمن که آنان را تعقیب می کرد، به آنان حمله برد و همه را قتل عام کردند، مگر حضرت سید محمد که به کوه های باقران فرار نمود. بعداً شهدای دره شیخان را مردمان آن منطقه با لباس های پرخون در «دره شیخان» به خاک سپردند.» (آیتی، 1371 ص 62). 
میرزا خانلرخان درسفر به بیرجند به سال 1295 هجری قمری در دیدار از مزار دره شیخان می نویسد: «مزاری در نیم فرسخی بیرجند است معروف به دره شیخان، بقعه ایست یک صورت قبر و ضریح چوبی دارد. در لوح کاشی که به دیوار بقعه نصب است، نوشته اند که در کتاب مزار ضبط کرده اند که سید حامد نامی از اولاد حضرت باقر (ع)
با قشونی به این حدود آمده بود. آن جناب را به امر خلیفه آن زمان اینجا محاصره کردند. خودش با جمعی از اصحاب در کوه باقران مدفون است. مخالفین با آنها جنگ کردند. هفتاد نفر از آنها در اینجا شهید و مدفون شدند، بقیه به اطراف قائنات متفرق شدند. (اعتصام الملک، 1351 روزنامه سفر قائن ص 199)
اطلاعات فیزیکی:
آستان امامزادگان باقریه (علیهم السلام) یا مزار دره شیخان در شهر بیرجند و در عرض جغرافیایی 32 درجه و 53 دقیقه شمالی و 59 درجه و 13 دقیقه طول شرقی و در ارتفاع 1491 متری از سطح دریا واقع است. این زیارتگاه در ابتدای ورودی شهر بیرجند از سمت قاین و در جوار ترمینال مسافربری می باشد. 
نام دره شیخان برگرفته از دو کلمه، دره و شیخان است. دره فرو رفتگی میانه دو دامنه کوه می باشد که در آن آبراهه یا رودی جریان دارد. شیخ به معنی مرد بزرگ و دانشمند و مرشد و احتمالاً شیخان جمع شیخ و جمعی از بزرگان باشد.
احتمالی دیگر که گفته می شود به دلیل اینکه در این دره به گروهی شبیخوان زده شده به دره شبیخوان معروف شده که بعداً به دره شیخان استعمال شده است. در این دره تعدادی از شهدا که به روایت ابوالمحامد رویخی و علی بن محمد یاسری مشهور به حسامی از احفاد امام محمد باقر (ع) در آنجا مدفون می باشند.
ایام زیارت
این زیارتگاه سالهاست، همه روزه بویژه عصر چهارشنبه ها پذیرای خیل زائران می باشد. دردمندان و حاجت مندان، در این محل دل دخیل می بندند و با نوای غم آگین نوحه سرایان بر غربت آن غریبان می گریند. اغلب بانوان بیرجندی عصر چهارشنبه به همراه خود مقداری نان و ماست به یاد این امامزادگان می برند و در بین زائران توزیع می کنند.
عامه مردم فلسفه بردن نان و ماست را این گونه بیان می کنند: «در زمان حضور این شهدا در دره شیخان جمعی از زنان مؤمن این منطقه برای کمک و یاری رساندن به آنها با مقداری نان و ماست به نزدشان می آیند که با صحنه شهادت جمعی آنها روبرو می شوند. آنها با حفر چاله ای در طول دره، شهدا را با لباس های خونین دفن می کنند.» 
باورعمومی مردم اینست که این زیارتگاه مرادبخش وسریع الاجابه است. 
طرح جامع
طرح جامع این زیارتگاه به مساحت 6 هزار متر مربع در حال اجرا می باشد. کتابخانه آن به بهره برداری رسیده و فضاهای انباری، دفتر هیأت امنا و منزل خادم و سرویس های بهداشتی احداث شده و ساختمان های دارالشفا، زائرسرا، حسینیه و مسجد در حال اجرا می باشد. توسعه فضای صحن و پارکینگ و فضای سبز از برنامه های طرح جامع این زیارتگاه می باشد.


انتهای پیام/4

کد مطلب:۱۳۵۱۳

کلمات کليدی: خراسان‌تایم , نوروز , بقاع متبرکه