حال‌و روز ناخوش یک کالای ایرانی
کفش‌هایی که از پدر به پسر ارث می‌رسید!/ صنعتی ۱۰۰ ساله در حال احتضار
28 فروردين 1397 ساعت 15:22
کفش بیرجندی این روزها در سایه غفلت از ملزومات ماندگاری در بازار و ذائقه مشتری، بی‌مهری مردم و مهم‌تر از آن حرف‌ها و شعارهای رنگارنگ برخی مسؤولین در باب حمایت از کالای ایرانی در حال احتضار است.
به گزارش گروه اقتصادی خراسان‌تایم به نقل از خبرگزاری فارس از بیرجند، روایت امروز روایتی از یک کالای بااصالت و شناسنامه‌دار ایرانی است که روزگاری با همت صنعتگران و هنرمندان این دیار شانه‌به‌شانه کفش تبریز نام و نشانی یافته و با عنوان "کفش بیرجندی" در کیفیت و کارایی زبانزد عام و خاص شده بود، کفش‌هایی که حالا این روزها در سایه غفلت از ملزومات ماندگاری در بازار و ذائقه مشتری، بی‌مهری مردم و مهم‌تر از آن حرف‌ها و شعارهای بی‌عمل و رنگارنگ برخی مسؤولین در باب حمایت از کالای ایرانی به یک صنعت در حال احتضار بدل گشته است.
*حال روز بد یک کالای ایرانی/ صنعتی 100 ساله در حال احتضار
قدمت این صنعت یا به عبارت بهتر "کفش بیرجندی" به گفته معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی به سال 1300 هجری قمری می‌رسد، اما پس از گذشت بیش از یک سده از عمر آن، کمتر می‌توان نشانی از آن در بازار بیرجند و حتی حافظه تاریخی مردمان این دیار به ویژه نسل جدید یافت، نسل جدیدی که با عدم آگاهی از سابقه و جایگاه ارزشمند و تاریخی این دیار در تقویت تولید داخلی و فرهنگ غنی نهفته در دل آن امروز به بیرجندی می‌نگرد که به یک شهر تقریبا مصرف‌کننده و محروم از صنعت تبدیل شده و با القای این گزاره که این استان جای سرمایه‌گذاری و کارآفرینی نیست، تفکر مهلک پشت‌میزنشینی و عافیت‌طلبی و یا مهاجرت از استان را به ذهن او تزریق کرده است، تفکری که پرداختن به تبعات پرمخاطره آن در این مقال نمی‌گنجد.
*پای درد و دل استاد زینلی...
برای پیدا کردن نشانی از کفش بیرجندی و نشستن پای حرف صنعتگران پیشکسوت این صنعت رو به احتضار، کوچه پس‌کوچه‌های بازار بیرجند را انتخاب کرده و در پیش گرفتم و پرسان‌پرسان به کفش‌دوزی استاد غلامرضا زینلی رسیدم.
استاد در حالی که از جویا شدن یک خبرنگار از حال‌و روز او و کفش بیرجندی متعجب شده بود، بی‌رمق اما امیدوار به رونق دوباره کفش بیرجندی در مغازه کوچک خود که روزگاری رونقی داشته به درد و دل و تجدید خاطرات خود در مورد این صنعت باقدمت نشست.
استاد کفش‌دوز بیرجندی ابتدای کلام در مورد حرفه دور و درازش گفت، از اینکه این شغل از پدرش به وی به یادگار رسیده است و حالا بیش از 60 سال است که در این مغازه مشغول به دوخت کفش بیرجندی است.
غلامرضا زینلی به زمان شروع تولید این کفش قدیمی اشاره کرد و گفت: اولین کفش معروف بیرجندی "کفش ساده زنانه" نام گرفت که بعد از آن و با استقبال و رضایت مشتریان از این محصول و کیفیت آن کفش‌هایی به نام اورسین مردانه، نیم‌پوت، نیم‌ساق و چپت در مدل‌های مختلف از چرمی که در داخل بیرجند دباغی می‌شد تولید کردیم.
*کفش‌هایی که از پدر به پسر ارث می‌رسید!
وی با بیان اینکه ماجرای تولید کفش بیرجندی ساعت‌ها حرف نگفته دارد که گفتنش چندین روز طول می‌کشد، عنوان داشت: این نوع کفش اگر برای جلسه دامادی جوانی تولید می‌شد همان جفت به فرزندانش نیز به ارث می‌رسید!
*پاسخ به یک شایعه در مورد کفش بیرجندی
استاد کفش‌دوز بیرجندی دلیل عمر زیاد این محصول را کیفیت بسیار بالای آن بیان کرد و گفت: تولید یک جفت کفش بیرجندی یک روز کاری زمان می‌برد اما در مقابل در بازار کفش‌های چینی موجود قیمت بسیار مناسب، تنوع و ذائقه‌پسندی بیشتر و در مقابل کیفیت کمتری دارد.
زینلی با اشاره به شایعات موجود در بازار مبنی بر وزن سنگین این کفش و به تبع غیراستاندارد بودن آن گفت: در زمان قدیم برای افزایش دوام بیشتر، مشتری اصرار بر افزایش قطر تخت(کف) و چرم کفش داشته تا کمتر مورد آسیب قرار بگیرد که این مسئله کفش را سنگین‌تر می‌کرد، اما علی‌رغم کیفیت و ماندگاری بالای این محصول تنها صفت سنگین بودن این کفش در ذهن‌ها مانده که خود جای سؤال و تردید دارد.
*می‌توانیم مطابق نیاز و ذائقه مخاطب تولید کنیم
وی ادامه داد: اگر بخواهیم تولید کفش بیرجندی را مطابق نیاز و ذائقه جوان امروزی ادامه دهیم، می‌توانیم طبق نیاز و ذائقه آن‌ها و مشابه طرح‌های داخل بازار تولید کنیم که از وزن بسیار پایین‌تری هم برخوردار باشد.
*به جای تولید کفش بیرجندی کفش‌های چینی را تعمیر می‌کنیم
استاد کفش‌دوز بیرجندی بیان کرد: در گذشته شبانه‌روز از تمامی استان‌ها ثبت سفارش داشتیم، اما حالا باید منتظر تعمیر کفش‌های چینی باشیم.
زینلی با بیان اینکه اگر مشتری و تقاضا باشد، قادر به طراحی و تولید کفش‌بیرجندی با مدل‌های روز هستیم، تصریح کرد: اگر از تاریخچه و شناسنامه این کفش به مردم اطلاع رسانی شود مطمئنیم مشتاق خرید این کفش با صرفه اقتصادی بسیار بالا هستند، اما متأسفانه تاکنون هیچگونه کمکی نشده است.
*اجاره مغازه خود را هم ندارم
این استاد خبره و قدیمی کفش‌دوزی بعدی از عمری کسب روزی حلال با تولید کفش بیرجندی حالا اجاره مغازه کوچک خود را هم ندارد و یکی از فرزندانش که هم‌پای پدر مشغول به کار است به فکر پیداکردن کار دیگری برای امرار معاش است.
وقت رفتن آقای زینلی می‌گوید این را هم بنویس که اگر اوضاع همینطور پیش برود نهایت تا دو سال دیگر از کفش بیرجندی اثری نخواهد بود.
*کفش‌های چینی آفت بازار کفش داخلی
رئیس اتحادیه کفاشان بیرجند نیز در این مورد در گفتگو با فارس اظهار داشت: ورود کفش‌های چینی به بازار یکی از عمده‌ترین مشکلات خاموش شدن چراغ تولید کفش بیرجندی است چراکه کفش ایرانی زیبایی کفش چینی را ندارد.
سیدحسین فاطمی ادامه داد: بالا رفتن هزینه‌های مواد اولیه تولید کفش چرم بیرجندی باعث شده است تا تولیدکننده‌های قدیمی کفش بیرجندی توان تولید تعداد بالای این محصول را نداشته باشند.
وی عنوان داشت: اکثر تولیدکننده‌های قدیمی کفش معروف بیرجندی اکنون به شغل‌های دیگری برای امرار معاش روی آورده‌اند.
*دستگاه‌های تولید کفش در فنی‌و حرفه‌ای خاک می‌خورد
رئیس اتحادیه کفاشان بیرجند بیان کرد: پیشنهاد می‌کنیم سازمان فنی و حرفه‌ای تعدادی از تولیدکننده‌های قدیمی باسابقه را که بودجه لازم برای فعالیت تولیدی ندارند را جذب کرده و با دستگاه‌های به‌روز تولید کفش موجود در این سازمان که اکنون خاک می‌خورد آن‌ها را آموزش دهد.
*کفش بیرجندی با آموزش جوانان احیا می‌شود
فاطمی افزود: با آموزش جوانان بیرجندی می‌توان صنعت کفش معروف بیرجندی را دوباره احیا کرد.
وی متذکر شد: متأسفانه شاهد هستیم که چرم باکیفیت در کشور صادر می‌شود و در مقابل آن پلاستیک، فوم و جنس‌های بی‌کیفیت چینی وارد کشور می‌شود و این موضوع کالای ایرانی را به خطر می‌اندازد.
رئیس اتحادیه کفاشان بیرجند با بیان اینکه در گذشته شهرها و استان‌های اطراف از صنعت کفش بیرجند تغذیه می‌شدند، بیان کرد: ورود کفش‌های خارجی با قیمت بسیار پایین تولیدکنندگان استانی را نابود کرده است.
فاطمی ادامه داد: زمانی که مردم جنس خوب کفش بیرجندی را مشاهده کنند، حتماً از آن استقبال خواهند کرد.
وی در مورد دلیل ثبت ملی نشدن کفش چپت بیرجندی نیز بیان کرد: متأسفانه برای ثبت ملی شدن این کفش پیگیری‌های زیادی نیاز است و کسی پیگیر جدی ثبت آن نمی‌شود.
رئیس اتحادیه کفاشان بیرجند خاطرنشان کرد: چند جفت کفش چپت بیرجندی را برای موزه کفش اول تهران برده‌ایم که اکنون نیز در نمایشگاه‌ها به نمایش گذاشته می‌شود.
*وعده‌های برزمین مانده میراث فرهنگی
فاطمی با اشاره به اینکه سازمان‌های فنی و حرفه‌ای، میراث فرهنگی و اداره کار و تعاون باید به کمک این صنعت بیایند،خاطرنشان ساخت: در جلسه‌ای قرار بر این شد که سازمان میراث فرهنگی مغازه‌هایی در بازارچه قدیمی شهر که در حال بازسازی است را رایگان به کفاشان قدیمی واگذار کند اما متأسفانه این اقدام فقط در حد حرف بوده و تاکنون عملی را شاهد نبوده‌ایم.
*طراحان جوان به کمک کفش بیرجندی بیایند
وی با اشاره به اینکه کفش بیرجندی می‌تواند برای شهر نام‌آور باشد، گفت: طراحان جوان می‌توانند به طراحی ظاهری کفش بیرجندی کمک بسیار زیادی کنند تا این کفش باکیفیت را جایگزین کفش‌های چینی کنیم.
رئیس اتحادیه کفاشان بیرجند یادآور شد: چپت بیرجندی نیز با طراحی‌های ظاهری لازم می‌تواند به عنوان یک کفش به‌نام مطرح شود.
*سخن پایانی...
این روزها که شعار "حمایت از کالای ایرانی" بیشتر از همیشه در رسانه‌ها و کلام مسؤولین شنیده می‌شود فرصت خوبی برای احیای این صنعت شناسنامه‌دار و باقدمت استان است؛ صنعتی که به عنوان یک صنعت کوچک و زودبازده می‌توان مدعی شد که همه بسترها برای احیای آن فراهم است و تنها در انتظار اندکی توجه و تغییر نگاه مردم و مسؤولین است.
کد مطلب: 13947
آدرس مطلب: http://www.KhorasanTime.ir/fa/doc/news/13947/کفش-هایی-پدر-پسر-ارث-می-رسید-صنعتی-۱۰۰-ساله-حال-احتضار
خراسان تایم
http://www.KhorasanTime.ir