دکتر فاروق فرقانی در 1323 در خانواده‌ای اصیل و فرهنگی در شهرستان بیرجند دیده به جهان گشود، تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در همان شهرستان به‌ پایان رساند و در 1341 پس از گذراندن دورهء دانشسرای‌ مقدماتی بیرجند در کسوت معلمی به خدمت پرداخت. دکتر فرقانی در 1347 در رشته ادبیات فارسی‌ دانشگاه تهران پذیرفته شد و با پیشهء شریف آموزگاری‌ به تهران منتقل و در کنار تدریس به ادامهء تحصیل‌ پرداخت و در همان ایام دانشجوئی با دختری از خانواده‌ روحانی و اصیل پیمان همسری بست. دکتر فرقانی پس از فارغ التحصیل شدن در رشته‌ ادبیات فارسی در رشته تاریخ دانشگاه تهران ادامه‌ تحصیل داد و پس از آن با اخذ دکترای تاریخ فعالیت‌ جدیدی در امر آموزش در دانشگاههای کشور را شروع‌ کرد. دکتر فرقانی پس از 30 سال خدمت شرافتمندانه‌ معلمی بازنشسته شد و پس از آن تمام هّم خود را معطوف به دانشگاه کرد و در دانشگاه آزاد واحدهای ابهر، تهران،کرج و مرکز آموزش عالی فرهنگیان وزارت‌ آموزش و پرورش به تدریس پرداخت و آخرین سمت‌ وی معاونت دانشکده ادبیات علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج بود. دکتر فرقانی به چند مقوله علاقه وافری داشت و بدان‌ها عشق می‌ورزید:نخست به فرهنگ و تمدن و تاریخ ایران زمین. دوم به زادگاهش و ازاین‌روی در سال 71 با عده‌ای از همشهریانش در«انجمن بیرجندیهای مقیم تهران»را برپا کرد و در طول 6 سال فعالیت این انجمن عضو هیئت مدیره و دبیر این انجم بود و هم‌چنین اقدامات‌ مفیدی برای کمک به ورزش و تجهیز کتابخانه‌های‌ شهر بیرجند به عمل آورد و حتی کتاب و سکه‌های‌ قدیمی شخصی خود را به میراث فرهنگی شهرستان‌ بیرجند اهدا کرد. سوم به دانش‌آموزان و دانشجویانش که مراسم‌ تدفین و ختم وی گویای علاقمندی شدید دانشجویان‌ هم نسبت به وی بود. دکتر فرقانی در ایام جوانی چون بیشتر جوانان‌ استان خراسان اهل ورزش بد و در همان ایام جوانی‌ قهرمان کشتی استان خراسان را بدست آورد و روحیه‌ تعاون و فتوت و جوانمردی را از همان ایام جوانی که‌ لازمهء هر ورزشکاری است با خود داشت او نمونه بارز عیاران تاریخ سرزمین سوخته قهستان بود که امروز جز نامی از آنان باقی نیست ولی دکتر فرقانی نشانه‌های‌ خوب و مثبت عیاران را داشت. بواسطهء همین روحیه‌ مردی دستگیر بود و زجر و زحمت ایام را کشیده بود و به‌ این امر سبب پختگی و روح عالی او بود و او را در میان‌ دوستان و افراد فامیل و بویژه دانشجویانش شاخص‌تر کرد بود.عشق او به دانشجویان و علاقه متقابل و توأم با احترام دانشجویانش نسبت به وی درخور تأمل و دقت‌ است. دکتر فرقانی روز دوشنبه 27/11/76 بر اثر عارضه‌ قلبی در تهران«پا از دایرهء هستی بیرون نهاد»و دوستان‌ و دانشجویان و بستگانش را سوگوار کرد. پیکرش در قبرستان روستای بجد بیرجند به خاک سپرده شد. عشق و علاقه او به فرهنگ و تمدن ایران زمین‌ سبب شد که مجموعهء ارزنده از مقالات و سخنرانی‌هایی‌ که در کنفرانس‌ها و سمینارها ارائه کرده بود از او به‌ یادگار بماند.افتخار آن را داشتم که در دو سمینار و نشست در خدمتشان باشم و از افادات ایشان فیض برم. وسعت دانش ایشان در حوزه منابع متون تاریخی و جغرافیایی و بویژه جغرافیای تاریخی بر همگان مسلم‌ بود. دکتر فرقانی تحقیقات جامعی دربارهء ادیان ایران‌ بویژه مذهب اسماعیلیه بعمل آورده که رساله دکترای‌ ایشان نیز بود که در قالب کتای ارزشمندی منتشر شده است. و این منبع مهم تحقیقی چراغی فرا راه‌ علاقمندان به تحقیق در زمینه ادیان است. دکتر فرقانی سالهای طولانی ریاست دبیران تاریخ‌ استان تهران را بر عهده داشت و خدمات بسیاری به‌ تاریخ و فرهنگ ایران در این قلمرو نمود.حسن سلوک، فروتنی،تواضع،فداکاری،عدم علاقه به نام و نشان از صفاتی بود که همواره در خود داشت.چنانکه هرکس که‌ او می‌شناخت بدین صفات پسندیدهء او اعتراف داشت.


انتهای‌پیام/2/