استفاده از کولرهای آبی و گازی کم مصرف و پنکه و مدیریت مصرف برق، از جمله راهکارهای کلی کاهش پیک مصرف برق هستند. این راهکارها میبایست از ادارات دولتی آغاز شود و به سطح جامعه انتقال پیدا کند.
رئیس جمهور ششم تیر ماه سال ۱۳۹۷ در جمع مدیران ارشد دولتی اظهار داشت که اگر مردم باید صرفهجویی کنند در شرایط جدید، ما باید شروع کنیم، دولت باید شروع کند. به عبارت دیگر اصلاحات و فشار اصلاحات باید از خود دولت شروع شود.
اوج مصرف برق در کشور ۵۴.۰۰۰ مگاوات است که ۲۰.۰۰۰ مگاوات (۳۷ درصد) آن را وسایل سرمایشی مصرف میکنند. طبق آمار وزارت نیرو بیش از ۴.۵۰۰ مگاوات (۲۳ درصد) از این ۲۰.۰۰۰ مگاوات را وسایل سرمایشی نصب شده در سازمانهای دولتی مصرف میکنند. در واقع در حدود ۹ درصد از کل مصرف برق مربوط به این حوزه است که مقدار بالایی است.
بنابراین دولت باید با اصلاح الگوی مصرف خودش در استفاده از وسایل سرمایشی پرمصرف مانند کولرهای گازی به خصوص در شهرهای گرمسیری و استفاده از کولرهای آبی جایگزین در شهرهای غیرگرمسیری، میزان مصرف برق خنککنندهها را کاهش دهد.
هزینه سرمایهگذاری برای ساخت یک نیروگاه ۱.۰۰۰ مگاواتی حدود ۶۰۰ میلیون یورو است. در نتیجه برای تولید ۴.۵۰۰ مگاوات برق، نیاز به ۲۵ هزار میلیارد تومان سرمایهگذاری است. به عبارت دیگر اگر به کمک انواع روشهای مدیریت مصرف تنها ۲۵ درصد مصرف برق ادارات را کاهش دهیم، می توان سالانه یک نیروگاه ۱.۰۰۰ مگاواتی را تامین سرمایه کرد.
مصرف بالای برق کولرهای گازی
با توجه به کمبود برق در تابستان امسال و قطعیهای پیش آمده در چند هفته اخیر، لذا میبایست در ساعات اوج مصرف که پیک مصرف برق رخ میدهد، میزان مصرف را کاهش دهیم.
عمده مصرف برق در تابستان و در ساعات اوج مصرف برای کولرهای گازی است. کولرهای گازی (توان مصرفی ۲۴۰۰ وات) با مصرف ۴ برابری برق نسبت به کولرهای آبی (توان مصرفی ۶۰۰ وات) و ۲۴ برابری نسبت به لامپ ۱۰۰ وات، بیشترین سهم را در مصرف برق مشترکین خانگی و سازمانهای دولتی دارند.
حذف کولرگازی و افزایش راندمان کولرهای آبی
بنابراین در گام نخست میبایست کولرگازی از سازمانهای دولتی که در مناطق آبوهوایی خشک هستند، حذف شود. از سوی دیگر میبایست با اصلاح ساعات کاری سازمانهای دولتی ساعات پیک مصرف را تغییر داد.
همچنین با افزایش راندمان و کاهش مصرف آب کولرهای آبی، میزان تبخیر و هدررفت آب کولرهای آبی را به حداقل رساند.
اعطای تسهیلات کم بهره به تولیدکنندگان تجهیزات کممصرف
میتوان از محل کاهش هزینههای مجموعه وزارت نیرو در اثر کاهش اوج بار، به تولیدکنندگان کولرهای آبی وگازی کممصرف، وام با بهره کم اعطا کرد.
همچنین بایستی به این نکته توجه داشت که وام به شرط فروش باشد. این امر موجب تشویق به تولید کولرهای آبی کممصرف و کاهش هزینه خود خواهد شد.
ممنوعیت تولید و توزیع کولرهای پرمصرف
همزمان با طرح اعطای تسهیلات میتوان در یک روند تدریجی، تولید و توزیع کولرهای پرمصرف را ممنوع کرد. ذکر این نکته ضروری است که شیوه صحیح تسهیلات به تولیدکنندگان، ظرافتها و پیچیدگیهای زیادی دارد و باید به دقت طراحی شود.
حمایتهای رسانهای
یکی از انواع حمایتهایی که میتواند از تولیدکنندگان کولرهای آبی کممصرف صورت گیرد، اعطای یارانه تبلیغات است. وزارت نیرو میتواند از محل کاهش هزینههای تولید برق در پیک، بخش اعظم هزینههای تبلیغات تجهیزات کممصرف را بپردازد. علاوه بر این میتوان از سالهای آتی تبلیغ کولرهای پرمصرف را ممنوع کرد.
جایگزینی وسائل سرمایشی پرمصرف با کم مصرف برای دهک های پایین
در بودجه سال ۹۷ برای خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد، بهزیستی و مددجویان حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان یارانه در نظر گرفته شده است. این رقم در سال ۹۶ حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان بوده است.
میتوان مقداری از این مبلغ را صرف خرید و جایگزینی کولرهای آبی مشترکین دهک های پایین نمود. در صورت ترکیب این منابع بامشوقهایی که وزارت نیرو میتواند تامین کند، میتوان توسعه تجهیزات کممصرف را نیز تسریع کرد.
تعویض کولرهای آبی و گازی برای مشترکین دهک های پایین موجب کاهش هزینه قبض برق آنها شده و رضایت ایشان را نیز در پی خواهد داشت.
با توجه به وضعیت نامساعد شبکه برق در استانهای گرمسیری و همچنین بالابودن تلفات غیرفنی در این استانها، اولویت اجرای این طرح در استانهای جنوبی کشور است.