شنبه ۲۵ خرداد ۱۳۹۸ ساعت ۱۵:۳۷
چالش‌های صنایع دستی در خراسان‌جنوبی؛ از نبود بیمه تا افزایش قیمت مواد اولیه
صنایع دستی ایران به‌رغم منحصر به‌فرد بودن در جهان و عشق و دلدادگی هنرمندانش در ساختن و پرداختن آثار شگفت‌انگیز در برابر مشكلات و موانع به ستوه درآمده و فعالان این حوزه در شرایط فعلی انتظار دارند تا در تأمین مواد اولیه و سایر موارد مورد مساعدت قرار گیرند.
صنایع دستی می‌تواند در بحث مشاغل خانگی، مشاغل زنان سرپرست خانوار و حتی برای مشاغلی که به عنوان کمک درآمد یا درآمدهای مکمل به آن‌ها پرداخته می‌شود نقش اساسی ایفا کند.
صنایع دستی ایران به‌رغم منحصر به فرد بودن در جهان و عشق و دلدادگی هنرمندانش در ساختن و پرداختن آثار شگفت‌انگیز در برابر مشکلات و موانع امروز به ستوه درآمده است. امروزه فعالان تولید صنایع دستی کشور با مشکلات عدیده‌ای مواجه‌اند که ازجمله دلایل رکود صنایع دستی کشور که هنرمندان این حوزه را رنج می‌دهد عدم وجود بازارهای فروش و کاهش تقاضا برای خرید است.
به بهانه 20 خردادماه روز صنایع دستی گفت‌وگویی با چند تن از فعالین حاضر در این صحنه انجام و فعالین صنایع دستی استان از مشکلاتی گفتند که تمامی ندارد.
صنایع دستی؛ گنجی در رنج
خراشادی‌زاده یکی از تولیدکنندگان عرصه هنرهای سنتی بقا و احیای صنایع دستی را وابسته به مواد اولیه دانست و گفت: اگر این چرخه با مشکل مواجه شود آینده کاری بسیاری از فعالان صنعت دستی و نیز کارآموزان این حوزه با بحران جدی مواجه خواهد داشت.
وی تصریح کرد: بدون تردید اگر آموزش بخش صنایع دستی با مشکل مواجه شود، آینده رشته‌های مختلف این حوزه نیز با چالش‌های جدی و در بحرانی‌ترین حالت با نابودی روبرو خواهد شد.
این تولیدکننده با بیان اینکه مشکل تأمین مواد اولیه صنایع دستی را فلج کرده، مطرح کرد: نبود بازارچه فعال صنایع دستی، کمبود مواد اولیه مرغوب، نداشتن مشتری دائمی، تولید انبوهی از محصولات صنایع دستی بدون خریدار، کاهش انگیزه و دلسردی تولیدکنندگان صنایع دستی و غفلت از برندسازی برای رشته‌های بومی از جمله موانع و مشکلات فعالین این عرصه است.
وی با بیان اینکه شاید مسؤولان مربوط هنوز به طور کامل به ارزش اقتصادی، درآمدزایی، ارزآوری و اشتغالزایی بالای صنایع دستی پی نبرده‌اند، می‌افزاید: صنایع‌دستی به‌عنوان «نماد اقتصاد مقاومتی» است و اشتغالزایی واقعی در کارگاه‌های کوچک صنایع‌دستی است و این هم باید مد نظر مسؤولان قرار گیرد.
راه‌اندازی کارگاه تولیدی در خانه پدری
فرزانه دوستی یکی از فعالین عرصه صنایع دستی است که در میان هجمه بی‌مهری‌ها و مشکلات خود در اقدامی جسورانه تصمیم به ترویج هنر خود و کارآفرینی در این بخش گرفته است.
هرچند فروشگاه او ویترینی ندارد و بیشتر یک کارگاه آموزشی است ولی به اعتقاد او این تازه اول مسیر است، وی دانش‌آموخته رشته زیست‌شناسی است اما به‌دلیل علاقه زیادی که به هنر میناکاری داشته توانایی خود را در این حوزه ارتقاء داده و توانسته کارگاه تولیدی کوچکی را در خانه پدری‌اش راه‌اندازی کند.
دوستی به برخی مشکلات این حوزه اشاره و می‌گوید: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات تولیدکنندگان صنایع دستی مشکل نبود بیمه است چراکه از چند سال پیش دولت به قطع بیمه تولیدکنندگان صنایع دستی اقدام کرد.
گلایه تولیدکنندگان از مردم و مسؤولان
وی از جدی نگرفتن اشتغال و درآمدزایی در حیطه صنایع دستی و هنرهای سنتی توسط مردم و مسؤولین گلایه کرد و افزود: متأسفانه در زمینه نگاه مردم به هنر سنتی و صنایع دستی هیچ اقدام فرهنگی نشده است.
دوستی نبود بازار فروش و عدم بازاریابی را از اصلی‌ترین مشکلات اعلام و بیان داشت: همچین نبود وسایل میناکاری در خراسان‌جنوبی از مشکلات دیگری است که حتماً باید وسایل از تهران و همدان خریداری شود و این کار برایمان کمی سخت است.
وی به حضور در نمایشگاه‌های استانی و کشوری اشاره و اعلام کرد: شرایط سخت حضور در نمایشگاه‌ها برای تولیدکنندگان باعث شده که از یک سو دیگر آن‌ها انگیزه شرکت در این نمایشگاه‌ها و عرضه محصولات و در نتیجه تولید بیشتر را از دست بدهند و از سویی دلالان فرصت عرض اندام پیدا کرده و صنایع دستی را از تولیدکنندگان با بهای اندک خریداری و در نمایشگاه‌ها با بهای گزاف به مردم بفروشند.
افزایش لحظه‌ای قیمت مواد اولیه
کاظمی یکی دیگر از فعالین عرصه صنایع دستی با تأکید بر اینکه نبود حمایت‌های لازم و کافی بخش تأمین مواد اولیه مورد نیاز را با مشکل مواجه کرده، گفت: در صورتی که این بی‌توجهی‌ها تداوم یابد در اندک زمانی صنایع دستی کشور و استان رو به نابودی می‌رود.
وی اضافه کرد: دیگر نمی‌توان با وجود گرانی بیش از حد مواد اولیه اقدام به تولید کرد چون تأمین مواد اولیه با قیمت بالاتر از آنچه که تا چند ماه قبل تولیدات خود را به فروش می‌رساندیم، برای مشتریان قابل خرید نیست.
این فعال صنایع دستی حضور در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی را ضرورت توسعه صنایع دستی کشور دانست و با اشاره به حضور خود در چنین نمایشگاه‌هایی، اظهار داشت: تداوم حضور در چنین نمایشگاه‌هایی برای سودآوری و فروش محصولات بسیار مهم است.
وی از افزایش چند برابری و لحظه‌ای قیمت مواد اولیه خبر داد و افزود: نخی که تا سال گذشته ۳ هزار تومان خریداری می‌شد در حال حاضر 25 هزار تومان است، این میزان تفاوت قیمت روی قیمت محصول نهایی بسیار اثرگذار است.
کاظمی از نبود بازار فروش گلایه کرد و با اشاره به برنامه حمایت سازمان‌های دولتی در خرید مایحتاج و هدایا از تولیدات صنایع دستی، گفت: این طرح خوبی است اما به صورت پررنگ و کامل اجرایی نشده و نیاز است که نظارت و جدیت بیشتری در تحقق آن باشد.
بیمه؛ آرزوی دیرینه هنرمندان صنایع دستی
خونیکی یکی دیگر از تولیدکنندگان ایجاد کارگاه‌های آموزشی را یکی از نیازهای اصلی در حوزه صنایع دستی دانست و افزود: در حالی که برای مکان این کارگاه‌ها مشکل داریم برخی از ادارات و سازمان‌ها سوله‌ها و اماکن غیرقابل استفاده‌ای در اختیار دارند که می‌توانند آن را در اختیار هنرمندان قرار دهند.
وی از دغدغه‌های اصلی صنعتگران را نبود بیمه دانست و تبیین کرد: لایحه بیمه هنرمندان صنایع دستی در مجلس شورای اسلامی تصویب شد ولی متأسفانه بعضی افراد سوء‌استفاده کردند به طوری که دیگر مشاغل نیز از این طریق بیمه شدند.
این تولیدکننده از ضایع و محروم شدن حق بیمه هنرمندان واقعی صنایع دستی خبر داد و بیان داشت: در حال حاضر خیلی از هنرمندان صنایع دستی در استان بدون بیمه هستند و اگر بیمه نیز باشند به دلیل حتی تأخیر یک روزه در پرداخت حق بیمه، از این خدمت محروم میشوند.
افق روشنی نمی‌بینیم!
وی می‌گوید: فعالان صنایع‌دستی چه در عرصه تولید و چه درعرصه صادرات، افق روشنی را پیش‌روی خود نمی‌بینند این درحالی است که از صنایع دستی مانند ویترینی برای رونق اقتصاد غیرنفتی استفاده می‌شود.
خونیکی با اشاره به قول‌های مسؤولان در زمینه حمایت از فعالان عرصه صنایع دسنی، مطرح کرد: اگر مسؤولان امر به گونه‌ای برنامه‌ریزی کند تا اقتصاد صنایع دستی تقویت شود دیگر هیچ خطری هنرهای دستی ما را تهدید نمی‌کند و شاهد حفظ و حیات آن‌ها خواهیم بود.
وی همچنین خواستار اختصاص تسهیلات با نرخ سود پایین به هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع دستی شد و گفت: بدون کمک دولت و حمایت بانک‌ها نمی‌توان انتظار خاصی برای رونق صنایع دستی داشت.
حسین عباس‌زاده معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی گفت: از میان حدود ۳۰۰ رشته و زیر رشته کددار و مصوب صنایع دستی کشور بیش از ۸۰ رشته در استان خراسان‌جنوبی زمینه فعالیت داشته و یا دارند.
اشاره‌ای به روند بیمه و متوقف شدن آن
وی با اشاره به به تصویب قانون حمایت از صنعتگران و هنرمندان صنایع دستی در سال ۹۶، گفت: این یک قانون طلایی است که امیدواریم دستگاه‌ها و ارگان‌های مرتبط منابع مالی لازم را برای بیمه هنرمندان و صنعتگران صنایع دستی در اختیار قرار دهند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی با اشاره به اجرایی شدن قانون بیمه قالیبافان و هنرمندان صنایع دستی شناسه‌دار از سال ۸۹ افزود: این موضوع متأسفانه به دلیل نبود اعتبار در مهرماه ۹۳ به‌صورت موقت، متوقف شد.
عباس‌زاده با بیان اینکه در سال‌های ۸۹ تا ۹۳ بیش از ۳۰۰ نفر هنرمند و فعال صنایع دستی استان از مزایای قانون مذکور بهره‌مند شدند، افزود: پنج هزار و ۵۰۰ صنعتگر دارای مجوز در حوزه صنایع دستی استان وجود دارد که در مرحله اول ۳۲۰ نفر از صنعتگران بیمه تأمین اجتماعی بوده اما به دلایلی از جمله توجه نکردن صنعتگر به اعتبار مجوزهای لازم و عدم مراجعه برای تمدید یا فراموش کردن پرداخت فیش بیمه این آمار ریزش داشته است.
سهمیه خراسان‌جنوبی تنها 42 نفر!
وی با اعلام اینکه بر اساس سهمیه ابلاغی امسال ۴۲ نفر از هنرمندان فعال در عرصه صنایع دستی استان برای استفاده از مزایای بیمه به اداره کل تأمین اجتماعی معرفی شدند، تبیین کرد: بهره‌مندی از بیمه صنایع دستی دارای شرایط خاص است که هنرمندان باید علاوه بر مجوزها و دوره‌های آموزشی که از میراث فرهنگی اخذ می‌کنند باید مجوزهای فنی‌وحرفه‌ای را نیز داشته باشند.
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان‌جنوبی با بیان اینکه حتی در استان‌های برخورداری مانند همدان اندازه استان خراسان‌جنوبی بازارچه احداث نشده، تصریح کرد: بازاریابی برعهده خود صنعتگر است و دولت نمی‌تواند مدام به فکر راه‌اندازی بازارچه برای بخش خصوصی باشد.
عباس‌زاده با اشاره به برپایی نمایشگاه سراسری صنایع دستی در آذرماه هرسال، مطرح کرد: این نمایشگاه را با حداقل اعتباری که سازمان به ما می‌دهد برگزار و غرفه‌های را رایگان در اختیارشان قرار و کلی مقروض می‌شویم!
و اما...
طبیعی است اگر عملکرد مسؤولین استانی و کشوری در حوزه حمایت از صنایع‌دستی مورد بررسی قرار گیرد و با توجه به وضعیت بازار فروش و شرایط کسب و کار فعالان این عرصه را مد نظر قرار دهیم می‌بینیم نمره قابل قبولی نمی‌گیرند، البته اقداماتی نیز انجام گرفته ولی آنطور نیست که در کسب و کار و صادرات تولیدات صنایع دستی مؤثر باشد.
صنایع‌دستی در سال «رونق تولید» می‌تواند به‌عنوان منبع درآمدی برای کشور و فعالان این عرصه باشد، همان‌طور که گفته می‌شود باید اقتصاد کشور از اقتصاد نفتی خارج شود همین بس که صنایع‌دستی بهترین جایگزین می‌تواند برای اقتصاد بدون نفت کشور باشد اما این نوع نگرش‌ها در حد شعار و سخنرانی باقی‌مانده و برای رشد صادرات غیرنفتی ازجمله تولیدات صنایع‌دستی چه اقدامی انجام گرفته است؟
فعالان حوزه صنایع‌دستی در شرایط فعلی که بازار ملتهب است و قیمت مواد اولیه به‌صورت سرسام‌آور افزایش می‌یابد انتظار دارند تا در تأمین مواد اولیه مورد مساعدت قرار گیرند، این در حالی است بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد وضعیت کسب و کار صنایع‌دستی‌کاران آنطور که انتظار می‌رفت خوب نیست و نیاز به اقدام اورژانسی دارند.
انتهای پیام/4
کلمات کليدی: خراسان‌تایم , میراث فرهنگی , صنایع دستی