خراسان تایم - ظرفیت بالقوه رادیوی خراسان‌جنوبی در احیای لهجه‌های محلی

ظرفیت بالقوه رادیوی خراسان‌جنوبی در احیای لهجه‌های محلی

لهجه‌ها و گویش‌های مردم هر منطقه، نماد بارز و شکل ظاهری فرهنگ آن منطقه و در واقع میراث به جای مانده از گذشتگان است.

به گزارش گروه فرهنگی خراسان تایم به نقل از خبرگزاری ایسنا منطقه خراسان جنوبی، رادیو نیز یکی از رسانه‌های تأثیرگذار در میان عامه مردم است که می‌تواند از لهجه‌ها و گویش‌های محلی برای ارتباط بهتر با مخاطب بهره ببرد.
یکی از مؤلفه‌های استانی و بومی شدن هر رسانه، استفاده و بهره‌گیری از فرهنگ، آداب ورسوم و سنت‌هایی است که تنها مختص به مردم بومی همان منطقه است و رسانه استانی می‌تواند این آداب ورسوم را به نحو مطلوبی انعکاس دهد.
در نشستی با حضور عوامل برنامه‌ساز، گوینده و هنرمندان رادیو، ضرورت بهره‌گیری از لهجه‌ها در رادیوی استانی بررسی شد.
بهره‌گیری از عنصر صدا، مزیتی بی‌بدیل برای رادیو
فرشته بهمن‌زاده، تهیه کننده و کارگردان نمایش‌های رادیویی خراسان‌جنوبی در گفت وگو با ایسنا گفت: رادیو رسانه خاص و منحصر به‌فردی است، چرا که در رادیو از عنصر صدا و حس شنوایی به نحو مطلوب بهره گرفته می‌شود.
وی با بیان اینکه استفاده تنها از عنصر صدا برای رادیو یک محدودیت نیست، افزود: حتی گاهی استفاده از حس شنوایی مخاطب و بهره‌گیری از عنصر شنوایی برای رادیو یک مزیت محسوب می‌شود.
این بازیگر نمایش‌های رادیویی خراسان‌جنوبی بیان کرد: در نمایش‌های رادیویی حالات نمایش را به بهترین شکل با استفاده از کلام و موسیقی نشان می‌دهیم.
زبان صدا، تداعی گر فضاهای ماورایی
بهمن‌زاده اظهار کرد: نمایش‌ها ماهیتاً تخیلی هستند و این تخیل را در زبان تصویر نمی‌توان نشان داد، اما در رادیو فضاهای تخیلی به خوبی به مخاطب القا می‌شود.
وی ادامه داد: در نمایشنامه رئال با استفاده از فن‌های مخصوص می‌توان نویسنده را به فضاهای مختلف برد و تداعی‌گر فضاها و مکان‌ها شد.
این تهیه کننده و کارگردان نمایش‌های رادیویی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه در رسانه‌های تصویری نمی‌توان از توهمات بهره برد، تصریح کرد: در راسانه‌های تصویری نمی‌توان به مدت طولانی شرایط سخت را به تصویر کشید اما در رادیو امکان فضاسازی شرایط سخت حتی به مدت طولانی نیز برای شنونده وجود دارد.
بهمن‌زاده با بیان اینکه نویسندگان رادیو به خصوص در بخش نمایشنامه بسیار هنرمندانه فعالیت می‌کنند، افزود: نقش نویسنده به عنوان نقش حیاتی در برنامه‌های رادیویی و به‌ویژه نگارش نمایشنامه‌های رادیویی نقشی تأثیرگذار است که اغلب نادیده انگاشته می شود.
وی با بیان اینکه در بخش‌های نمایشی از لهجه‌های استان بهره برده ایم، یادآور شد: استفاده از گویش های محلی در نمایش های رادیویی بسیار بر مخاطب تأثیرگذار است و باعث القای حس صمیمیت به مخاطب می شود.
رادیو، رسانه‌ای تأثیرگذار در القای فرهنگ و آداب ورسوم
احمد حسینی‌مقدم، تهیه کننده و گزارشگر رادیوی خراسان‌جنوبی در گفت وگو با ایسنا اظهار کرد: رادیو با توجه به اینکه رسانه‌ای است که در تمام مکان‌ها و در همه حال می‌تواند در دسترس همگان باشد، رسانه تأثیرگذاری است.
وی با بیان اینکه کار بر روی لهجه‌ها در رادیو آسان‌تر از هر رسانه دیگری است، افزود: باید در رادیوهای استانی بیشتر بر روی لهجه‌های هر منطقه کار کرد.
این گوینده و گزارشگر رادیوی خراسان‌جنوبی بیان کرد: رسانه‌هایی مانند رادیو باید با توجه به وجود لهجه‌های مختلف در مناطق مختلف استان، لهجه‌های هر منطقه را به شیوه‌ای صحیح و با بیان آداب ورسوم همان منطقه بیان کنند.
حسینی‌مقدم با بیان اینکه در برنامه‌های رادیویی استان باید لهجه‌ها، فرهنگ استان و طریقه به‌کاربردن صحیح لهجه القا شود، تصریح کرد: در رادیوی استانی، باید از لغات بومی و محلی به صورت صحیح استفاده کرد تا مردم و به‌ویژه نسل جوان نیز به صحبت کردن با لهجه ترغیب شوند.
رادیو، احیاکننده گویش‌های محلی
وی با بیان اینکه در فضای امروز جامعه لهجه‌ها فراموش شده است و در خانه‌ها استفاده از لهجه به ندرت صورت می‌گیرد، اظهار کرد: برنامه‌هایی که در زمینه لهجه‌ها و گویش‌های هر منطقه ساخته می‌شود باعث ارتباط صمیمانه‌تر با شنونده می‌شود، چرا که در این حالت شنونده و مخاطب خود را جدا از گوینده برنامه نمی‌بیند.
این گزارشگر رادیوی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه در برنامه‌هایی که از گویش محلی استفاده می شود، حس همزادپنداری در مخاطب زنده شده و گوینده خود را جدا از مردم نمی‌داند، افزود: استفاده از لهجه باعث می‌شود که مخاطب برنامه بهتر فضا را لمس کند.
حسینی‌مقدم با بیان اینکه در شهرستان‌های مختلف استان برنامه‌های مختلفی با بهره‌گیری از لهجه هر منطقه ضبط و در رادیوی استان پخش کردیم، تصریح کرد: به عنوان مثال برنامه گلگشت در 11 شهرستان استان اجرا شده و در هر برنامه‌ای که مختص یک شهرستان بود، لهجه، گویش و آداب ورسوم همان شهرستان به مخاطب معرفی شد.
وی یادآور شد: برنامه‌های مختلفی در رادیوی خراسان‌جنوبی با محوریت لهجه استانی ساخته می‌شود که باعث ارتباط بهتر شنونده با برنامه می‌شود.
ضرورت کاربرد لهجه در برنامه‌های رادیویی به عنوان یکی از اجزای فرهنگ
الهام خرائلی، گوینده برنامه‌های رادیوی خراسان‌جنوبی نیز در گفت وگو با ایسنا گفت: یکی از اجزای مهم فرهنگ، لهجه‌ها و گویش‌ها است.
وی با بیان اینکه با یک گسست فرهنگی در سال‌های اخیر در کشور مواجه شده‌ایم، افزود: رسانه‌ها و مراکز آموزشی امروزه بیشتر با زبان معیار صحبت می‌کنند بیشتر مردم از لهجه کمتر استفاده می‌کنند و این سبب خواهد شد تا 20 سال آینده لهجه و گویش به فراموشی سپرده شود.
این گوینده رادیوی خراسان‌جنوبی با بیان اینکه باید لهجه‌ها را احیا کرد و برای این منظور باید به دنبال راهکارها بود، تصریح کرد: باید در مهدهای کودک، اشعاری را به زبان بیرجندی یا گویش مناطق دیگر استان به کودکان آموزش داد.
خزائلی ادامه داد: باید در آموزش به کودکان از اسطوره‌های محلی استفاده کرد و در تحقیقات مدارس و مراکز آموزشی، دانش آموزان و دانشجویان را به تحقیق در مورد آداب ورسوم محلی و فرهنگ مردم مناطق مختلف استان ترغیب کرد.
ضرورت احیای گویش‌ها در رسانه‌
وی با بیان اینکه رسانه نیز می‌تواند در مورد احیای گویش‌ها تأثیرگذار باشد، افزود: لازم است برنامه‌هایی در رادیو تولید شود که در آن بزرگان ادب استان، بخش‌های ادبی را با گویش محلی اجرا کنند.
این گوینده رادیوی خراسان‌جنوبی بیان کرد: در رادیو خراسان‌جنوبی، برنامه‌هایی مشترک با استان‌های هم‌جوار داریم که در آن برنامه‌ها، گویندگان رادیو به معرفی آداب و رسوم، فرهنگ و غذاهای محلی استان می‌پردازند که در معرفی فرهنگ استان به سایر استان‌های کشور بسیار تأثیرگذار است.
خزائلی ادامه داد: در این برنامه‌ها با توجه به مناسبت‌های مختلف از موسیقی‌ها، نواهای محلی و مرثیه‌های مناطق مختلف استان بهره گرفته شده و در معرفی این نواها به مردم استان های هم جوار، نقش بسیار مهمی ایفا می کند.
وی ادامه داد: همچنین، برنامه‌سازان رادیوی خراسان‌جنوبی در طول هفته یا در طول ماه، به نقاط و روستاهای مختلف استان سفر کرده و آداب‌و‌رسوم آن مناطق را به مردم معرفی می‌کنند.
این گوینده رادیوی خراسان جنوبی نام برنامه‌ها باتوجه به هدف هر برنامه انتخاب می‌شود، افزود: سعی شده است در برنامه هایی که با گویش محلی اجرا می شود، نام برنامه نیز الهام گرفته از همان گویش و مرتبط با موضوع برنامه باشد.
خزائلی با بیان اینکه ما می‌توانیم از تهدید فضای مجازی به عنوان فرصت استفاده کنیم، تصریح کرد: بیش از 1700 کلمه اصیل و بیش از 400 ضرب‌المثل در خراسان‌جنوبی وجود دارد که می توان آن‌ها را در فضای مجازی نشر و گسترش داد.
وی با بیان اینکه زمانی که با لهجه در برنامه‌های رادیو صحبت می‌کنیم، مردم اقبال بیشتری نشان می‌دهند، اظهار کرد: اگر فرهنگ جامعه اسلامی و ایرانی احیا شود، آسیب‌های اجتماعی به میزان زیادی کاهش پیدا می‌کند و یکی از گام‌های احیای این گونه فرهنگی، استفاده صحیح از گویش‌ها است.
رتبه تک رقمی رادیوی خراسان‌جنوبی
این گوینده رادیوی خراسان‌جنوبی یادآور شد: با وجود امکانات کم، چندین فصل موفق به کسب رتبه یک کشور و رتبه تک رقمی در بین مراکز رادیوی استان ها شدیم و در سال گذشته رتبه پنجم کشور را در میان مراکز رادیویی استان‌ها کسب کرده‌ایم.
استفاده از لهجه‌های مناطق، در رادیوی استانی علاوه بر معرفی فرهنگ و آداب ورسوم آن منطقه می‌تواند در ایجاد حس همدلی بین گوینده و شنونده و در نتیجه القای درست مفاهیم به مخاطب، کمک بسزایی کند.