خراسان تایم - صادرات فله‌ ای آنغوزه در خراسان جنوبی

خراسان جنوبی با تولید سالانه 60 تن آنغوزه یکی از مهدهای تولید این گیاه در کشور است، اما استفاده از پتانسیل این گیاه دارویی با چالش هایی همچون خام فروشی، بسته بندی و عرضه نامناسب، قاچاق و کاهش تولید بر اثر خشکسالی مواجه است.

به گزارش گروه اقتصادی خراسان‌تایم به نقل از خبرگزاری ایرنا، گیاه آنغوزه گیاهی علفی چند ساله است، ریشه آن کمی ضخیم و گوشتی، برگ های آن بسیار بریده و غباری، ساقه آن مجوف و گوشتی و بلندی آن تا 2متر است، گل های آن به رنگ زرد و به گروه چتر مانند در انتهای ساقه ظاهر می شود.
این گیاه در چند سال اولیه سن خود ساقه قابل روئیتی ندارد و برگ های آن گسترده روی زمین است که در مراتع به نام «کماه و انگزاکماه» چوپانان می شناسند.
آنغوزه شیره گیاهی است که از تیغ زدن ریشه یا پایین ساقه و یا قطع ساقه گیاهان مولد آنغوزه از ناحیه یقه گیاه خارج می شود و در طول تابستان برداشت می شود و به 2 صورت کشته ( خشک شده) و شیره در بازار عرضه می شود.
وجود بیش از یکهزار و 300 گونه گیاه خودرو در دل کویر و بیابان خراسان جنوبی سرمایه ای عظیم از نعمت های خدادادی است که آنغوزه یکی از با ارزش ترین این گیاهان دارای اثر دارویی و درمانی است.
گیاه آنغوزه از ارزش اقتصادی بالایی برخوردار است و هر کیلوگرم از این گیاه در بازار کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، هند، آفریقا جنوبی، آلمان و چین به قیمت بالایی به فروش می رسد.
در حال حاضر این گیاه دارویی در حلب های روغن و با بسته بندی نامناسب و با قیمت غیر واقعی صادر می شود در حالی که برداشت این گیاه با تخریب محیط ‌زیست و انقراض گونه‌های بومی همراه است.
بر اساس نظر کارشناسان گیاهان دارویی با ایجاد صنایع تبدیلی، می توان ارزش اقتصادی چند برابری را از این محصول داشته باشیم اما تاکنون هیچ گونه طرحی برای فرآوری این محصول در استان ارائه نشده است.
خشکسالی چند ساله اخیر در کاهش برداشت آنغوزه تاثیرگذار بوده است به طوری که در چند سال گذشته برداشت آنغوزه برای حفظ و احیای این گیاه در برخی از مراتع استان ممنوع اعلام شد.
قاچاق این محصول و کشف هر از چندگاه این محصول در کوله بار قاچاقچیان نیز از دیگر چالش های این گیاه با ارزش خراسان جنوبی است.

**برداشت 60 تن آنغوزه در خراسان جنوبی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در گفت و گو با ایرنا، افزود: پیش بینی می شود امسال بیش از 60 تن محصول آنغوزه به ارزش 60 میلیارد ریال از مراتع استان جمع آوری شود.
علیرضا نصرآبادی بیان کرد: این محصولات بر اساس ضوابط قانونی از 100 هزار هکتار از عرصه های منابع طبیعی در شهرستان های طبس، بشرویه و نهبندان از اوایل تیرماه تا اواخر شهریور ماه برداشت می شود.
وی با بیان اینکه این محصول به علت نبود صنایع تبدیلی و فرآوری به صورت خام صادر می شود، گفت: فرآوری این محصول در افزایش چند برابری ارزش اقتصادی آن تاثیرگذار است.
وی برداشت هر نوع گیاه دارویی از سطح عرصه های طبیعی را مستلزم رعایت مقررات و دستورالعمل های قانونی دانست و اظهار کرد: آنغوزه جزو گیاهانی است که برداشت آن با اجرای طرح مجاز است.
وی ادامه داد: در خراسان جنوبی 21 طرح برای برداشت آنغوزه وجود دارد.

**صادرات فله ای آنغوزه/ طرحی برای فرآوری ارائه نشد
کارشناس گیاهان دارویی اداره کل منابع طبیعی خراسان جنوبی هم گفت: فرآوری محصول آنغوزه باعث افزایش چند برابری ارزش اقتصادی محصول می شود، اما تاکنون طرحی برای سرمایه گذاری و فرآوری این محصول ارائه نشده است.
حسن پروانه اظهار کرد: برای ارزش افزوده محصول می توان آن را بصورت بسته های کوچک شبیه به قرص بسته بندی کرد تا باعث افزایش ارزآوری محصول شود.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون این محصول به صورت فله ای با بسته بندی نامناسب در حلب های روغن پنج و 17کیلویی صادر می شود، بیان کرد: این محصول در داخل کشور مصرف بسیار کمی دارد و تقریبا کل محصول جمع آوری شده استان بصورت خام از کشور خارج می شود.
وی با بیان اینکه هر کیلو شیره آنغوزه یک میلیون و 500 هزار ریال و هر کیلو انغوزه خشک شده، 500 هزار ریال به فروش می رسد، گفت: از هر بوته آنغوزه 60درصد انغوزه خشک شده و 40 درصد شیره برداشت می شود.
وی اظهار کرد: در برخی از نقاط استان این محصول به صورت غیر قانونی و غیر اصولی برداشت و به سایر استانها قاچاق می شود.

**خشکسالی ها در کاهش برداشت آنغوزه تاثیر گذار است
این کارشناس گیاهان دارویی یکی از مشکلات آنغوزه استان را کاهش محصول بر اثر خشکسالی های 18 ساله اخیر ذکر کرد و افزود: در چند سال گذشته کاهش قابل توجهی در برداشت محصول نداشته ایم، اما خشکسالی ها در کاهش برداشت محصول تاثیر جدی داشته است.
وی اضافه کرد: خشکسالی ها اخیر در فقر مراتع و نابودی برخی از بوته های این گیاه تاثیرگذار بوده است.
پروانه گفت: مراتع استان همه ساله توسط بهره برداران بذرپاشی و احیا می شود.
وی یادآور شد: گیاهان دارویی علاوه بر خاصیت های دارویی به دلیل اینکه از مرحله کشت تا برداشت نیاز به تامین بودجه ندارند، بسیار به صرفه هستند.
وی با اشاره به اینکه محصول آنغوزه به دو شکل کشته( خشک شده) و شیره جمع آوری و به بازار عرضه می شود، گفت: شیره و کشته آنغوزه دارای بوی تند و طعم گس و تیزی است و بوی آن به سرعت در اطراف پراکنده می شود.
پروانه با بیان اینکه مصرف آنغوزه در میان مردم بومی بصورت خام از قدیم رایج بوده و از آن جهت دفع کرم معده و بهبود اسید معده استفاده می شود، اضافه کرد: کشاورزان از آنغوزه به خاطر داشتن بوی تند برای دور کردن حیوانات موذی از درختان میوه و از بین بردن بعضی از کرم ها و آفات سبزی استفاده می کنند.
وی یادآور شد: آنغوزه برای درمان اختلالات عصبی در کودکان، کاهش فشارخون، رفع دندان درد، درمان یبوست و درمان ناراحتی های تنفسی مانند آسم، سیاه سرفه و برونشیت کاربرد دارد.

**بهره‌برداران از برداشت آنغوزه از گیاه زیر سه سال خودداری کنند
مهدی علی آبادی یکی از بهره برداران آنغوزه هم گفت: برای برداشت این محصول در مرحله نخست گیاه را نشانه گذاری می کنیم و در مرحله بعدی کول کنی و تیغ زنی بوته را انجام می دهیم .
وی با بیان اینکه گیاه سه تا پنج ساله برای برداشت آنغوزه مناسب است، افزود: مرتع داران نباید نسبت به برداشت آنغوزه از گیاه کمتر از سه سال اقدام کنند چرا برداشت محصول از گیاه در سالهای آینده به شدت کاهش یافته و گاها باعث خشک شدن آن نیز می شود.
وی عنوان کرد: بوته گیاه آنغوزه باید در زمان برداشت خشک باشد و درصورت سبز بودن بوته آماده بهره‌برداری نیست.
وی گفت: خشکسالی ها در کاهش برداشت آنغوزه تاثیرگذار بوده است، اما به دلیل بذر پاشی این محصول در چند سال گذشته و بارندگی های مناسب، امسال برداشت خوبی از مراتع خواهیم داشت.
وی اظهار کرد: برداشت آنغوزه از مراتع، منوط به اخذ مجوز از منابع طبیعی است و برداشت بدون مجوز این محصول ممنوع است.