يکشنبه ۱۶ مهر ۱۳۹۶ ساعت ۱۱:۴۰
هفته‌نامه کتاب/6
گامی به‌سوی مطالعه و تفکر
علم و آگاهی همینطور ساده به‌دست نمی‌آید، ملالت و سختی می‌خواهد، سرانه مطالعه می‌خواهد که البته ما همیشه صدها سال در این مقوله از همه جا عقب بوده‌ایم. اینطور ادامه پیدا کند به سرمنزل مقصودمان که ناکجا آباد است خیلی زود، زودتر از همیشه و زودتر از زمان مورد انتظار خود می‌رسیم و در نهایت موفق می‌شویم. از امروز قرار است هر هفته کتابی به نوشته، نویسنده بومی را معرفی کنیم تا شاید کتاب بخوانیم.
به گزارش خرسان‌تایم از آنجایی سرانه مطالعه در بقیه کشورها تقریبا چند برابر ماست و ما تقربیا می‌شود گفت که در عمر شریفمان نگاهی به کتاب‌ها نمی‌اندازیم، خواستیم کتابی کاربردی و شعر از شاعران خراسان‌جنوبی به شما عزیزان معرفی کنیم.
خاوراننامه، مشهورترین ولایت نامه فارسی سروده ابن حسامِ خوسْفی در قرن نهم. ولایت نامه یک نوع ادبی مشهور در تاریخ ادب فارسی بوده که امروزه فراموش شده است. در ولایت نامه داستانی به نظم و به لحن حماسی درباره قهرمانی‌های امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) شرح داده می‌شود که غالباً آمیخته به افسانه است. ابن حسام جز خاوراننامه، چندین ولایت نامه دیگر نیز سروده است.
ابن حسام خاوران نامه را (که برخی خاورنامه نیز نامیده‌اند) در قالب مثنوی و در بحر متقارب مثمن محذوف سروده است.
خاوراننامه، مشهورترین ولایت نامه فارسی سروده ابن حسامِ خوسْفی در قرن نهم. ولایت نامه یک نوع ادبی مشهور در تاریخ ادب فارسی بوده که امروزه فراموش شده است. در ولایت نامه داستانی به نظم و به لحن حماسی درباره قهرمانی‌های امیرمؤمنان علی (علیه‌السلام) شرح داده می‌شود که غالباً آمیخته به افسانه است. ابن حسام جز خاوراننامه، چندین ولایت نامه دیگر نیز سروده است.
ابن حسام خاوران نامه را (که برخی خاورنامه نیز نامیده‌اند) در قالب مثنوی و در بحر متقارب مثمن محذوف سروده است.
محتویات کتاب
ذکر توحید و ستایش نبوت
او کتاب را با ذکر توحید خداوند آغاز کرده، خرد و دانش را ستوده و پس از مناجات، به ستایش مقام نبوت پرداخته است. خاوران نامه از قدیم‌ترین حماسه‌های فارسی شیعیان است، اما آن گونه که شهرت یافته، کهن‌ترین حماسه شیعی به زبان فارسی نیست و منظومه علی نامه از قرن پنجم، سروده ربیع، از آن کهن‌تر است.
هماوردی اصحاب
در آغازِ خاوران نامه اصحاب پیامبر اکرم (صلی اللّه علیه وآله) در حضور او بحث می‌کنند که چه کسی از اصحاب پهلوان‌تر است و به دنبال این بحث و نزاع، دو تن از اصحاب، ابوالمِحجَن و سعد وقاص، مکه را به قصد خاورزمین ترک می‌کنند. آنان در راه با نوادر، فرمانروای راهزنان، می‌جنگند و سعد وقاص اسیر می‌شود. ابوالمحجن نوادر را می‌کشد و سعد وقاص را می‌رهاند که هر دو با قَطّار آدم خوار روبه رو می‌شوند و پس از جنگیدن با او می‌گریزند.
حضور امیر المؤمنین(ع) در خاور زمین
حضرت محمد (صلی اللّه علیه و آله)، علی (علیه‌السلام) را به جستجوی آن دو روانه می‌کند.
برخی از مردم خاورزمین قنبر را اسیر می‌کنند و امیرالمؤمنین قنبر را گم می‌کند. علی (علیه‌السلام) پس از آنکه ابوالمحجن و سعد وقاص را می‌یابد، با قطّار می‌جنگد و او را به اسلام دعوت می‌کند و چون قطّار نمی‌پذیرد، کشته می‌شود. از آن پس لشکر اسلام به رهبری امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) به خاورزمین می‌رود. علی (علیه‌السلام)، قنبر را می‌یابد و او را می‌رهاند. در این میان، مالک اشتر هم به جستجوی حضرت علی می‌آید و سپاه اسلام به رهبری علی، چندین بار با سپاه خاورزمین می‌جنگد. در بخشی از داستان عَمْرِواُمیه نیز، به داستان وارد می‌شود که پیک و تندرو سپاه اسلام است. پاره‌ای از کتاب، از جنگ علی (علیه‌السلام) با جادوان بحث می‌کند سرانجام علی (علیه‌السلام) خاورزمین را مسخر می‌کند و جمشید شاه می‌گریزد.
علی (علیه‌السلام) در سرزمین ساحل
پس از آن علی (علیه‌السلام)، رسول اکرم (صلی اللّه علیه وآله) را در خواب می‌بیند که به او فرمان می‌دهد به سرزمین قهرمان رود تا یادگار سلیمان(ع) را از فراز کوه بلور، برایش بیاورد و او در آنجا با سپاه قهرمان می‌جنگد. پس از آن علی (علیه‌السلام) به سرزمین ساحل می‌رود.
بخشی عظیم از خاوراننامه درباره جنگ‌های امیرمؤمنان با تهماس، پهلوان اهل ساحل، است.
سرزمین قام
پس از آن به سرزمین قام، که سرزمین زردشتیان است، می‌رود و با صلصال می‌جنگد. در تمام این جنگ‌ها سپاه اسلام به رهبری علی (علیه‌السلام) پیروز است. مالک اشتر و عمرواُمَیه نیز قهرمانی‌های بسیار نشان می‌دهند.
انتهای‌پیام/2/
