خراسان تایم - رتبه بندی بانک‌ها بر اساس شاخص های مالی

رتبه بندی ۳۲ بانک کشور بر اساس شاخص پوشش نوسانات نشان می دهد که بانک آینده در این شاخص شرایط بسیار نامناسبی دارد. از طرف دیگر بانک توسعه صادرات بهترین وضعیت را در این شاخص دارد. این شاخص نشان دهنده آن است که بانک ها در مواجهه با بحران نقدینگی و خروج سپرده ها تا چه میزان می توانند مقاومت داشته باشند.

به گزارش سرویس اقتصادی خراسان‌تایم دارایی‌های نقد شامل پول نقد موجود در صندوق بانک، مطالبات از سایر بانکها و موسسات اعتباری و اوراق مشارکت است که سه قلم از دارایی‌های ترازنامه بانک‌ها و موسسات اعتباری است.
سپرده فرّار نیز از مجموع سپرده قرض الحسنه جاری، قرض الحسنه پس انداز و سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی (بدون سررسید) بدست می آید که سپرده های ناپایدار (سپرده های بدون سررسید) بانک را تشکیل می دهند و از قسمت بدهی های ترازنامه و یا گزارش های سالانه بانک‌ها و موسسات اعتباری بدست می آیند.
گفتنی است بخش بزرگی از سپرده های سرمایه گذاری بانک‌ها در ایران سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت عادی است که به این حساب سود تعلق می گیرد اما در هر لحظه قابل افزایش و کاهش می باشد؛ بنابراین جزو سپردهای فرّار محسوب می شود.
این شاخص توان تامین نقدینگی بانک را جهت پاسخگویی به خروج سپرده نشان می دهد و بیانگر آن است که بانک ها در مواجهه با بحران نقدینگی و خروج سپرده ها تا چه میزان می توانند مقاومت داشته باشند.

بررسی ۳۲ بانک و موسسه اعتباری با این شاخص
در این گزارش ۵ دسته بانک ها و موسسات اعتباری خصوصی-تجاری، خصوصی-قرض الحسنه، خصوصی شده-تجاری، دولتی-تخصصی و دولتی-تجاری بررسی می شوند. به دلیل عدم وجود اطلاعات سه موسسه اعتباری توسعه، نور و کاسپین، این سه موسسه در این شاخص بررسی نشده‌اند.

بانک های خصوصی – تجاری
جدول زیر شاخص پوشش نوسانات برای ۱۸ بانک و موسسه اعتباری خصوصی-تجاری، در سال مالی ۹۴ را نشان می دهد:

خصوصی	نسبت پوشش نوسانات، درصد
بانک اقتصادنوین	۷۳.۶
بانک سینا	۶۵.۷
بانک پاسارگاد	۵۹.۷
بانک سامان	۴۹.۵
بانک کارآفرین	۴۸.۴
بانک دی	۴۷.۱
موسسه اعتباری کوثر	۴۵.۱
بانک سرمایه	۴۳.۰
بانک پارسیان	۳۷.۰
بانک حکمت ایرانیان	۳۱.۸
بانک شهر	۲۳.۵
بانک خاورمیانه	۱۴.۲
بانک انصار	۱۳.۳
موسسه اعتباری ملل	۸.۱
بانک قوامین	۶.۶
بانک گردشگری	۵.۳
بانک ایران زمین	۱.۹
بانک آینده	۱.۶
میانگین	۳۱.۹

در گروه بانکهای خصوصی-تجاری، بانک اقتصادنوین در این شاخص بالاتر از سایر بانکها و موسسات اعتباری رتبه اول را به خود اختصاص داده است. بر اساس این شاخص، بانک اقتصادنوین به اندازه ۷۳ درصد سپرده های فرار خود، دارایی نقد دارد و در هنگام مواجه شدن با بحران نقدینگی، می تواند به ۷۳ درصد از سپرده های فرار خود به سرعت پاسخ دهد.
بانک آینده با ۱.۶ درصد پوشش سپرده های فرار، در این گروه پایین تر از سایر بانک ها و موسسات اعتباری قرار دارد و وضعیت بدی را در شاخص کیفیت نقدینگی دارا می باشد. در واقع بانک آینده به ازای ۱.۶ درصد از سپرده های فرار و ناپایدار خود، دارایی نقد دارد و می تواند تا این مقدار از برداشت را سریعا پاسخگو باشد و خروج ۹۸.۴ درصد دیگر را باید از طریق سایر دارایی ها با نقد شوندگی پایین و با صرف زمان و هزینه تامین نقدینگی نماید. میانگین این نسبت برای این گروه در سال ۹۴ برابر با ۳۱.۹ درصد می باشد.

بانک های خصوصی شده
جدول زیر شاخص پوشش نوسانات بانک های خصوصی شده را نشان می دهد:

خصوصی شده	نسبت پوشش نوسانات، درصد
بانک ملت	۴۲.۲
بانک صادرات	۲۱.۶
بانک تجارت	۱۳.۲
بانک رفاه کارگران	۵.۳
میانگین	۲۰.۵

بانک ملت با ۴۲.۲ درصد پوشش سپرده های فرار خود، بالاتر از سه بانک صادرات، تجارت و رفاه قرار گرفته است. میانگین این نسبت برای این گروه در سال ۹۴ برابر با ۲۰.۵ درصد می باشد.
البته این گروه از بانکها، جزوء بانکهای بزرگ و قدیمی کشور به حساب می آیند و به دلیل جلب اعتماد عمومی و حمایت های دولت، به سختی وارد بحران های نقدینگی می شوند.

بانک های تخصصی – دولتی
جدول زیر نسبت پوشش نوسانات را برای بانک های تخصصی و توسعه ای-دولتی نشان می دهد:

تخصصی و توسعه ای	نسبت پوشش نوسانات، درصد
بانک توسعه صادرات	۱۲۶.۵
بانک صنعت و معدن	۳۶.۳
بانک توسعه تعاون	۲۹.۱
بانک مسکن	۲۵.۳
بانک کشاورزی	۲۴.۵
میانگین	۴۸.۳

در بین ۵ بانک توسعه ای و تخصصی، بانک توسعه صادرات با ۱۲۶.۵ درصد نسبت پوشش نوسانات بالاتر از ۴ بانک دیگر قرار گرفته است. میانگین نسبت پوشش نوسانات این گروه در سال ۱۳۹۴، ۴۸.۳ درصد می باشد که نشان از بالا بودن مقاومت بانک‌های توسعه ای و تخصصی در مقابل بحران های نقدینگی، نسبت به سایر گروه‌ها می باشد.

بانک های دولتی – تجاری
جدول زیر وضعیت بانکهای دولتی-تجاری در شاخص پوشش نوسانات را نشان می دهد.

دولتی-تجاری	نسبت پوشش نوسانات، درصد
پست بانک	۲۹.۶
بانک سپه	۲۱.۹
بانک ملی	۱۸.۴
میانگین	۲۳.۳

در این گروه پست بانک با ۲۹.۶ درصد بالاتر از سایر بانکهای دولتی قرار گرفته است. این گروه نیز به دلیل دارا بودن قدمت، حمایت دولت و اعتماد عمومی که کسب کرده است، احتمال مواجه شدن با بحران نقدینگی را بسیار کاهش داده است.
این گروه به دلیل مالکیت دولتی خود در واقع مورد اعتمادترین گروه بانکی برای سپرده گذاران می باشد. با اینحال میانگین پوشش نوسانات در این گروه بانکی، ۲۳.۳ درصد را در سال ۱۳۹۴ دارد.

بانک های قرض الحسنه
نمودار زیر شاخص پوشش نوسانات، برای بانک های قرض الحسنه را نشان می دهد:

قرض الحسنه	نسبت پوشش نوسانات، درصد
بانک قرض الحسنه مهر ایران	۳۸.۴
بانک قرض الحسنه رسالت	۱۵.۳
میانگین	۲۶.۸

بانک های قرض الحسنه به دلیل ماهیت متفاوت مشتریانشان و انگیزه متفاوت آنها برای سپرده گذاری (قرض الحسنه) با مشتریان سایر بانکها و موسسات اعتباری، احتمال مواجه شدن با بحران نقدینگی کمتری نسبت به سایر بانکها و موسسات اعتباری دارند.
در این گروه از بانکها، افراد به دنبال سود و سفته بازی در بازار نیستند که به خاطر شوک هایی در اقتصاد و بازارها اقدام به خروج سپرده خود از بانک نمایند. با اینحال بانک قرض الحسنه مهر ایران با ۳۸ درصد پوشش سپرده های فرار خود، بالاتر از بانک قرض الحسنه رسالت در این شاخص قرار گرفته است.

رتبه بندی ۳۲ بانک در شاخص پوشش نوسانات
جدول زیر ارقام نسبت پوشش نوسانات بانکها و موسسات اعتباری را برای سال مالی ۱۳۹۴ نشان می دهد:

رتبه	بانک و موسسه اعتباری	نسبت پوشش نوسانات، درصد
۱	بانک توسعه صادرات	۱۲۶.۵
۲	بانک اقتصادنوین	۷۳.۶
۳	بانک سینا	۶۵.۷
۴	بانک پاسارگاد	۵۹.۷
۵	بانک سامان	۴۹.۵
۶	بانک کارآفرین	۴۸.۴
۷	بانک دی	۴۷.۱
۸	موسسه اعتباری کوثر	۴۵.۱
۹	بانک سرمایه	۴۳.۰
۱۰	بانک ملت	۴۲.۲
۱۱	بانک قرض الحسنه مهر ایران	۳۸.۴
۱۲	بانک پارسیان	۳۷.۰
۱۳	بانک صنعت و معدن	۳۶.۳
۱۴	بانک حکمت ایرانیان	۳۱.۸
۱۵	پست بانک	۲۹.۶
۱۶	بانک توسعه تعاون	۲۹.۱
۱۷	بانک مسکن	۲۵.۳
۱۸	بانک کشاورزی	۲۴.۵
۱۹	بانک شهر	۲۳.۵
۲۰	بانک سپه	۲۱.۹
۲۱	بانک صادرات	۲۱.۶
۲۲	بانک ملی	۱۸.۴
۲۳	بانک قرض الحسنه رسالت	۱۵.۳
۲۴	بانک خاورمیانه	۱۴.۲
۲۵	بانک انصار	۱۳.۳
۲۶	بانک تجارت	۱۳.۲
۲۷	موسسه اعتباری ملل	۸.۱
۲۸	بانک قوامین	۶.۶
۲۹	بانک گردشگری	۵.۳
۳۰	بانک رفاه کارگران	۵.۳
۳۱	بانک ایران زمین	۱.۹
۳۲	بانک آینده	۱.۶

در میان ۳۲ بانک کشور، بانک توسعه صادرات در این شاخص رتبه اول را کسب کرده است و تنها بانکی است که می تواند خروج تمامی سپرده های فرار خود را پاسخگو باشد.
در طرف دیگر بانک آینده در سال ۹۴، بالاترین ریسک نقدینگی را متحمل شده است و درصورت مواجه شدن با بحران نقدینگی، تنها ۱.۶ درصد از خروج سپرده های فرار را می توانست پاسخگو باشد.
قابل توجه است که بیش از نیمی از داراییهای نقد به صورت مطالبات از سایر بانکها و موسسات اعتباری نگهداری می شود و در صورتی بانک و موسسه اعتباری می تواند بر روی این مطالبات خود تکیه کند که بانکها و موسسات اعتباری بدهکار، خود دچار بحران نقدینگی نباشند.