خراسان تایم - شرحی از یک بایکوت رسانه ای نافرجام!

در این رسانه‌ها، آیین‌های عبادی مسلمانان به عنوان اعمالی اجباری و بدون هیچ نیت و رغبت و لطافتی به تصویر کشیده می‌شود.

نظریه پردازان علوم انسانی غربی، اصلی را به عملکرد رسانه ها نسبت می دهند و می گویند که رسانه های حرفه ای رسانه هایی بی طرفی هستند. اگرچه غلط بودن غیر قابل انجام بودن این اصل برای نخبگان به وضوح روشن شده ولی آنها همچنان از این اصل سخن می گویند تا شاید بتوانند به مخاطبانشان اینگونه القا کنند که تولیدات رسانه ای غرب، تولیدات بی طرف و منصفانه ای است و با باز کردن گارد مخاطب رسانه ای خود، اثرگذاری مورد نظرشان را بر وی بگذارند.
بعد از سقوط صدام حسین بود که شیعیان عراق فرصت یافتند تا به صورت علنی در سالروز اربعین حسینی، بدون ترس از نیروهای حکومتی خود را با پای پیاده به حرم اباعبدالله برسانند. تاریخ دانان این سنت حسنه را به قدمت حدوداً 1400 سال می دانند زمانی که جابر ابن انصاری صحابه پیامبر در دوران خفقان بنی امیه و علی رغم پیری و کهولت سن در اربعین حسینی هر سال خود را به قتلگاه کربلا می رساند و با این کار علاوه بر اینکه ابراز ارادتی به خاندان اهل بیت داشت، پیام سیاسی خود را نیز به دستگاه ظلم و جور حاکم می رساند.

پس از جابر ابن انصاری نیز این سنت و رویه در طول تاریخ حفظ شد ولی در طول تاریخ همراه با فراز و نشیب بود و هر گاه دستگاه حاکم اجازه این کار را به مسلمانان نمی دادند، شیعیان معتقد مجبور می شدند پنهان از چشم حکومت و به صورت شبانه دست به راهپیمایی به سمت کربلا بزنند. با تسلط بعثی‌ها در زمان احمد حسن البکر بر کشور عراق، رژیم سیاسی این کشور از همان ابتدا سیاست سرکوب شیعیان را در دستور کار قرار داد. از جمله اقدامات خونبار بعثی‌ها منع خشونت آمیز مراسم مذهبی عزاداری شیعیان بود. در سال ۱۳۹۷قمری (1355 شمسی) زائرانی که از نجف عازم کربلا بودند در مسیر کربلا از آسمان و زمین به گلوله بسته شدند. این حادثه به صورت پیاپی در سه سال بعدی تکرار شد. صدام حسین در دوران حاکمیت سی ساله خود، هر گونه مراسم‌ عزادری اهل بیت(ع) را تعطیل کرد تا اینکه حکومت وی سرنگون شد و همانگونه که ذکر آن رفت در دوره اخیر نیز بعد از ساقط شدن صدام حسین، شیعیان اباعبدالله دوباره فرصت و مجال یافتند که راهپیمایی خود را که در دوران خفقان به صورت شبانه و به دور از چشم حکومت انجام دهند را علنی کنند و موجب حیرت چشمان ناظر دنیا از این حجم ارادت و مودت به امام سوم شیعیان شوند.

رسانه های سلطه گر و وهابیون سعودی نیز در ابتدا سعی می کردند که با چشم پوشی از این اقدام با شکوه، آن را در اخبار و گزارش های خود پوشش ندهند درحالیکه در اقدامی متناقض فقط کافی بود یک تجمع ده یا بیست نفره علیه حکومت های محور مقاومت شکل بگیرد تا به سر خط خبری همه رسانه های دنیا راه پیدا کند. در این بین اما با نگاهی به پوشش خبری این مراسم در رسانه های غربی سوالاتی در ذهن متبادر می‌شود؛ اگر ارزش های خبری در رسانه‌هایی که مستقل هستند و اغلب نسخه هایی با زبان های مختلف عربی و فارسی راه اندازی کردند و اخبار خاورمیانه را به طور ویژه منعکس می‌کنند، یکسان است چرا اخبار مراسم هایی مثل هالوین که اخیرا در کشورهای مختلف برگزار شده بود تا این حد سر خط خبرها را به خود اختصاص داد؛ تصاویر مختلف، واکنش های مختلف و یک پوشش کامل خبری تمام عیار از یک مراسم سنتی دیرینه تفریحی و بی خبری آنچنانی از حضور شیعیان در قلبِ خطرناک ترین کشور جهان.

طبق آمارهای موجود بین 2 تا 3 میلیون نفر در سال 2003 و بعد از سرنگونی صدام در این راهپیمایی شرکت کردند که هر ساله به جمعیت این راهپیمایان افزوده می شد. البته به دلیل مستقر نبودن حکومت مرکزی در سالهای اولیه پس از سقوط صدام، در آن سالها آمار های دقیقی ثبت نشده است و صرفاً تخمین های ناظران ثبت گردیده است. با بهبود نسبی وضعیت عراق، شیعیان، اهل سنت و مسیحیان نیز از کشورهای مختلف خود را برای شرکت در این مراسم به عراق می رساندند به طوری که طبق آمار های رسمی کشور عراق در سال 91 بیش از 10 میلیون نفر در این راهپیمایی شرکت کردند. در سال ۱۳۹۲ برخی گزارش‌ها از حضور ۱۵ میلیون زائر شیعه در کربلا خبر دادند و این تعداد در سال ۱۳۹۳ حدود ۲۰ میلیون گزارش شده است.

راهپیمایی اربعین سال 1393، بی‌شک نقطه عطفی در تاریخ تشیع خواهد بود. راهپیمایی میلیونی اربعین در این سال و تحقق بزرگترین اجتماع بشری روی کره زمین، آن‌گونه که می‌توانست بازنمایی رسانه‌ای داشته باشد، چنین نشد و تصاویری که رسانه های جهان مخابره کردند، گویای آن حماسه عظیم نبود. رسانه‌های بزرگ بین‌المللی در طول سالیان عادت کرده بودند، از برنامه‌های عزاداری شیعیان برای سالار شهیدان، صرفاً صحنه‌های قمه‌زنی و زنجیرهای تیغ دار در افغانستان، عراق و پاکستان را به بینندگان خود نشان دهند. برای این رسانه‌ها، تا پیش از این نکته جالب و قابل توجه در مراسم محرم و صفر، همین صحنه‌ها بود. واقعیت این است که بعد از فرو ریختن دیوار برلین، اسلام برای غرب جانشین کمونیسم شده و مسلمانان در بازنمایی رسانه‌ای آن، به عنوان یک تهدید نشان داده شده‌اند و سعی شده ذهنیت مخاطب غربی نسبت به مسلمانان اینگونه شکل داده شود. در این رسانه‌ها، آیین‌های عبادی مسلمانان به عنوان اعمالی اجباری و بدون هیچ نیت و رغبت و لطافتی به تصویر کشیده می‌شود. بازنمایی‌هایی که این رسانه‌ها از اسلام تصویر می‌کنند، با بنیادگرایی و مخالفت با اصول دموکراسی و آزادی برابر است و همواره از مسلمانان، تصویر افرادی متعصب، خشن و بی منطق تصویر می‌شود و افراد مسلمان،‌ افرادی همیشه مسلح در نظر گرفته می‌شوند که هیچ گاه قابل اعتماد نیستند.

اما در یک دو سال اخیر این راهپیمایی به قدری با شکوه و عظیم برگزار شد که رسانه های غربی برای حفظ اعتبار خود هم که شده مجبور به پوشش رسانه ای این رویداد شدند. رسانه هایی همچون رویترز، آسوشیتدپرس، المانیتور، فارن پالیسی، هافینگتن پست، بی.بی.سی، خبرگزاری فرانسه و فرانس24 از جمله رسانه‌هایی بودند که با انتشار گزارش‌هایی تلاش کردند بخش هایی از این اجتماع عظیم و مراسم مذهبی ویژه شیعیان را منتشر کنند؛ گزارش‌هایی که با پرداختن به ویژگی های این مراسم از جمله پیاده روی طولانی مدت، گرامیداشت چهلمین روز واقعه عاشورا، موکب های ناهار، شام و صبحانه های مجانی و شرایط امنیتی عراق تاکید داشتند هرچه تهدیدات داعش بیشتر می شود، اشتیاق شیعیان برای حضور در کربلا هم بیشتر می شود.

آش پوشش خفیف رسانه ای پیاده روی عظیم اربعین در رسانه های غربی آن قدر شور شد که صدای برخی رسانه های مستقل اروپا را هم در آورد. رادیو اروپایی "اوستن" نروژ در گزارشی از اربعین حسینی آن را "بزرگترین تجمع های دینی و سیاسی بی نظیر" خواند و تاکید کرد که رسانه های غربی در پوشش خفیف این اتفاق بزرگ جهانی با شرکت 20 میلیون نفر از 80 کشور و نادیده گرفتن آن یک خطای رسانه ای مرتکب می شوند. در این گزارش آمده است: این عدم پوشش مناسب اربعین در رسانه های غربی ناشی از یک خلأ نیست بلکه بعید نیست که برخی قدرت های سیاسی و دینی در غرب که زمام امور رسانه های جهان را در دست دارند، مانع این امر باشند. صحنه هایی که تیم رادیویی ما از شبکه های ماهواره ای شیعی عراق رصد کرد ، نشان می دهد که آنچه در اربعین اتفاق می افتد یک اتفاق دینی بی نظیر است ؛ شرکت کنندگان در این اتفاق بالاتر از تعداد نفرات مراسم حج در مکه است . رادیو مذکور سپس حضور گسترده ایرانی ها در مراسم اربعین را دارای ادله سیاسی همراه با ادله دینی توصیف می کند و می افزاید: این حضور گسترده ایرانیان پیامی به واشنگتن و دیگر دولت های غربی است که ما در توقف حملات داعش علیه عراق، در کنار این کشور هستیم و از بغداد، و شهرهای مقدسه مانند کربلا، نجف و سامرا دفاع می کنیم.

در اقدامی دیگر سال 92، سایت صهیونیستی ویکی پدیا از راهپیمایی اربعین به عنوان "عظیم ترین تجمع صلح آمیز جهان" نام برد؛ اما با فشار صهیونیست ها، ویکی پدیا بلافاصله صفحه پیاده روی اربعین را از صفحات خود حذف نمود و نشان داد که دامنه تحملش در برابر دیدن واقعیت تا چه اندازه پایین است.

اما به هر حال چه رسانه های غربی خوششان آید و چه بدشان آید این راهپیمایی هر سال با شکوه تر از پارسال برگزار می شود و اکنون با فراگیری شبکه های اجتماعی و رسانه های شخصی، انحصار از دست غول های رسانه ای خارج شده و مردم خودشان این همایش با شکوه را به تصویر می کشند و در صفحات مجازی خود منتشر می کنند. از سویی دیگر ستاد رسانه‌ای مردمی اربعین نیز امسال اعلام کرده است که همزمان با پیاده‌روی میلیونی اربعین حسینی ، پویش مردمی «الی الحسین» را با هدف مقابله با انحصار رسانه ای غرب برگزار می‌کند. این ستاد که به صورت مردمی و تحت نظارت ستاد بازسازی عتبات عالیات فعال است، ضمن تاکید بر ایجاد بستر مناسب برای پوشش هرچه بیشتر این حرکت بی‌نظیر، هدف از تشکیل این پویش را مقابله با انحصار فضای رسانه‌ای - خبری بین الملل و معرفی هرچه بیشتر حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام در فضای جهانی با استفاده از ظرفیت رسانه‌ای موجود عنوان کرد.

این اقدام و اقدام های مشابه هر روز بیشتر از قبل باعث بیشتر دیده شدن این راهپیمایی سیاسی- عبادی در جهان می شود و قدرت شیعیان را به رخ جهانیان می کشد و عملاً به عنوان مانور سیاسی مسلمانان در برابر استکبار قلمداد می گردد.