اگر بخواهیم نگاهی کلی و جامع به نرخ، بازار و نوسانات ارز داشته باشیم و عوامل ریشه ای آن را رصد کنیم باید گذشته را رصد کنیم و فارغ از تحولات ماههای اخیر به تحولات این روزهای ارز بپردازیم، در این بین آنچه مشخص است این است که از زمان پس از برجام وضعیت باثباتی در بازارهای مختلف و اقتصاد کشور نمود پیدا نکرده است و متاسفانه به دلیل فشارهای حوزه مسائل غیراقتصادی، منجر به آن گردید که امروز مواجه با تعدیل قیمتی ارز باشیم و متاسفانه شاهد وضعیت فعلی نوسانات نرخ ارز باشیم.
شرایط فعلی نرخ ارز در بازار فعای ایران ناشی از انتظارات مردم و بازار از نرخ ارز است؛ چون نرخ سودی که با فشارهای مختلف بر مقامات پولی باعث این شده که مردم به سمت بازارهای غیر از سیستم بانکی روند و در عین حال که نرخ ارز در این چند سال به نحوی غیرمعقول پیش رفته است، این انتظارات را شکل داده است که بالاخره نرخ ارز افزایش پیدا میکند.
عدم تعادل در بازار ارز به واسطه چنین فشارهایی ایجاد شده، ضمن اینکه تصویری که از وضعیت اقتصاد کلان ایران وجود دارد چنانچه به یک پنج ضلعی توصیف شود، یک طرف فشار بر روی ثبات اسمی نرخ ارز بوده و در اضلاع دیگر واردات بیرویه، ثبات درآمدهای ارزی، سیاستهای غیرمنضبط بودجهای و واگذاری خطوط اعتباری مختلف قرار می گیرد به نحوی که فروش نفت و صادرات نفت ایران افزایش نیافته، در حالی که به بانک مرکزی برای تخصیص خط اعتباری فشار می آید.
در چند سال گذشته، افزایشی را در رشد اقتصادی به واسطه بالارفتن درآمدهای نفتی شاهد بودیم که در سال گذشته به صورت مازاد تجاری دیده شد. درآمد حاصل شده منجر به این گردید که در سال گذشته واردات افزایش پیدا کند. به این معنی که مطابق آمار گمرک طی ۹ ماهه اخیر واردات کشور ۱۸ درصد افزایش یافته است. در حالی که صادرات غیرنفتی این رشد را توجیه نکرده است و همین امر فشاری را روی ذخایر ارزی کشور وارد آورده است.
اگر به امروز نگاهی بیندازیم مبرهن است که با مدیریت انتظارات از سوی بانک مرکزی و ثبات در نرخ میتوان بازار را آرامتر جلوه داد اما عدد مشخصی را نمیتوانیم به عنوان حباب ارز اعلام کنیم. این در شرایطی است که ذخایر بانک مرکزی میتواند بازار را کنترل کرده و قیمت را به پایینتر از این سطوح برساند و این توانایی کاملا مشهود است، بانک مرکزی باید نوسانات و هیجانات را کنترل کرده و البته سیاستگذاران و سیاستمداران دریابند که باید عوامل ریشه ای را در بازار ارز و نرخ ارز اصلاح نمایند.
انتهایپیام/2/