شنبه ۲۷ شهريور ۱۳۹۵ ساعت ۰۰:۲۹
یادداشت از سجاد جعفری/
حل معضل بیکاری در خراسان جنوبی در چارچوب سیاست های اقتصاد مقاومتی
بحران بیکاری و به تبع افزایش متقاضیان کار این روزها دردی دیگر را بر دردهای پیکره ی اقتصاد بیمار کشور تحمیل کرده است، معضلی که اگر چه بسیاری از تحلیلگران معتقدند که تعریف مرکز آمار کشور از مفاهیم آن مانند بیکاری و شاغل درست نیست.
مسئله ی بیکاری در خراسان جنوبی نیز طبق آخرین آمار اعلامی توسط مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان در اوایل سال جاری، با افزایش 0.9درصدی نسبت به مدت مشابه، شکل دیگری به خود گرفته است، آماری که همسو با تغییرات نرخ بیکاری و مشارکت اقتصادی کل کشور، بیانگر افزایش0.9درصدی بیکاری و افزایش0.1درصدی نرخ مشارکت اقتصادی در استان می باشد، اما با این حال بر اساس آخرین سرشماری در سال۱۳۹۰، ۱۸ هزار و ۴۱۱ نفر از افراد بالای ۱۰ سال در استان بیکار هستند که اگر تعریف اشتغالی که در پاراگراف فوق آمد را مد نظر داشته باشیم تعداد آمار بیکاران واقعی خیلی بیشتر از اینها است، و همین مسئله باعث شده افکار عمومی، رسانه ها و بسیاری از صاحب نظران استان بر آن شوند تا از علل و عوامل این معضل و راهکارهای حل آن با توجه به شرایط و پتانسیل های موجود در استان آگاهی پیدا کنند.
رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار خود با رئیس و نمایندگان مجلس دهم بر مسئله تامین شغل برای جوانان تاکید کردند و تاثر خود از بیکاری برخی جوانان را یادآور شدند. برخی از صاحبنظران سیاسی و اقتصادی پس از توافق موسوم به برجام با قدرت های جهانی در کمال خوش بینی و بدون توجه به واقعیات مسلم تاریخی و حقیقی طرف مذاکرات در عدم پایبندی به وعده های داده شده در گذشته، موضوع حضور ایران در جامعه بین الملل و شکستن سد تحریم‌ها و ورود به اقتصاد جهانی را راه حل رسیدن به پیشرفت اقتصادی توصیف کردند؛ غافل از آن که آنچه که مشخص است رسیدگی به اقتصاد پویا بدون توجه به اقتصاد داخلی بی معناست. راهکار این موضوع را رهبر معظم انقلاب سالیان متوالی است که مورد تاکید قرار داده‌اند، «اقتصاد مقاومتی» که سال جاری به نام آن مزیَن شده، ازجمله راهکارهای بنیادین و راهبردی برای رسیدن به چشم‌انداز مطلوب اقتصادی است که رهبر معظم انقلاب ترسیم کرده و این موضوع می طلبد تا با ایجاد یک فضای مشترک میان مردم و مسئولین، ایران اسلامی را در عرصه ی اقتصاد به سرمنزل مقصود هدایت کرد.
اکنون با توجه به مزیت ها و ظرفیت های منحصر به فرد به منظور بهبود و یا حداقل جلوگیری از ریزش این میزان از اشتغال در استان و در چارچوب سیاست های اقتصاد مقاومتی ، نیازمند بررسی و کارشناسی بیشتر و بهتر مسئولین و متولیان امر در سطح استان در زمینه علل و عوامل تغییرات نرخ بیکاری و مشارکت اقتصادی استان با توجه به ظرفیت ها و مزیت های بالقوه و نیز بالفعل آن می باشد.
نگارنده این یادداشت در این باب در چند حوزه خاص به راهکارهای اقتصاد مقاومتی برای برطرف کردن معضل بیکاری و و اشتغالزایی پایدار با توجه ظرفیت ها و مزیت های بالقوه و نیز بالفعل در استان می پردازد:
1-تشکیل مرکز رصد ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی در استان: در مورد شهید بزرگوار سردار حسن باقری بارها خوانده و شنیده ایم که از روز اولی که در «میدان نبرد» مسئولیتی را عهده‌دار شد، ابتدا تمام توانش را به کار گرفت تا پاسخ این سوال را بدهد؛ «در میدان نبرد، در جبهه ما و جبهه دشمن، چه کسانی، در چه مکانی، چگونه و با چه ابزاری در حال جنگیدن و انجام وظیفه‌اند؟
سپس «اقدام و عمل» او در گام اول «راه‌اندازی یک مرکز رصد» بود، مرکزی که با اشراف اطلاعاتی دقیق در عرصه جنگ و شناسایی دقیق دشمن، حتی بعد از مدتی به او فهماند که در نبود «اطلاعات دقیق»، دو گروه از نیروهای خودی، مدت‌ها مشغول «خودزنی» بوده و یکدیگر را «هدف» قرار می‌داده‌اند!
همین «اشراف اطلاعاتی»، در کنار «نبوغ» و «تفکر راهبردی»اش، ظرف دو سال او را از یک «سرباز صفر» به یک «استراتژیست نظامی» تبدیل کرد و اوضاع را در میدان جنگ به سود ایران تغییر داد. به تعبیر رهبر انقلاب؛ «مسیرِ حرکت از یک سرباز صفر به یک استراتژیست نظامی، یک حرکت بیست ساله، بیست و پنج ساله است؛ این جوان در ظرف دو سال این حرکت را کرده است! اینها معجزه انقلاب است» آن جوان کسی نبود جز غلامحسین افشردی ملقب به حسن باقری که او را «چشم جبهه‌ها» می‌نامیدند.
نقل می‌کنند، روزی برای بازدید به «مقر فرماندهی» یکی از واحدهای عملیاتی تحت امرش رفته بود که چشمش به نوشته‌ای افتاد: «۲۰ درصد اطلاعات + ۸۰ درصد عملیات = ۱۰۰ درصد پیروزی». کاغذ را از روی شیشه کَند و گفت: این فرمول غلط است. اطلاعات و عملیات مقوله جداگانه‌ای هستند و من می‌گویم اطلاعات ۱۰۰ درصد است. در حوزه ی اقتصاد مقاومتی نیز اولین گام در «اقدام و عمل» راه اندازی مرکز رصد در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان در راستای شناسایی تهدیدها و آسیب ها از جمله خشکسالی های پیاپی در استان، صنایع و کارخانه های نامتناسب با شرایط اقلیمی استان و .....در عین حال فرصت ها و پتانسیل های استان از جمله نیروی انسانی کارآمد، منابع طبیعی بکر و فراوان و ...... می باشد. متاسفانه فعالیتشان برخی نهاد های دولتی و یا اقتصادی در استان با توجه به این آسیبها و فرصت های ذکر شده، دقیقاٌ برخلاف اهداف اقتصاد مقاومتی است و به تعبیر دیگر در این جنگ اقتصادی، در حال «خـودزنی» هستند، اینها را باید شناخت و فکری به حالشان کرد، این کار نیز وظیفه «مرکز رصد» خواهد بود، به تعبیر رهبر انقلاب؛ «دستگاه‌ها، سیاستهایی دارند، کارهایی دارند، کارهای متعارف و معمولی دارند؛ نقش فرماندهی این است که ملاحظه کند ببیند کدام‌یک از این کارها در چهارچوب سیاست اقتصادی می‌گنجد، و کدام نسبت به اقتصاد مقاومتی بی‌تفاوت است، و کدام ضدّ اقتصاد مقاومتی است. اینها باید سنجیده بشود؛ آن دسته اوّل تقویت بشود؛ دسته دوّم، حتّی‌المقدور کشانده بشود به سمت اقتصاد مقاومتی؛ دسته سوّم به‌طور کامل جلوگیری بشود. این مسئله یکی از عواملی است که به گمان بسیاری از صاحبنظران در عرصه ی اقتصاد ضامن اجرای موفق سیاست های اقتصاد مقاومتی در استان است.
2-معرفی و ارائه ظرفیت ها و بسترهای ایجاد شده در استان توسط نخبگان و رسانه ها: گرچه نباید وظیفه مسئولان استان و دولت را در حل و فصل بحران بیکاری نادیده گرفت، اما از این نکته نیز نباید غافل شد که یکی از عوامل وجود بیکاری در استان، عدم آشنایی بسیاری از جوانان و افراد جویای کار با ظرفیت ها و بسترهای ایجاد شده در استان و نیازهای واقعی آن می باشد که به طور کلی نیازمند آگاه سازی و آشنایی جوانان و متقاضیان کار با ظرفیت ها و بسترهای ایجاد شده در استان از طریق رسانه های دیداری و شنیداری و بستر عظیم فضای مجازی و... با استفاده از اثر بخشی کلام نخبگان استان می باشد.
3-ایجاد رشته های دانشگاهی متناسب با شرایط ژئوپلتیکی و استراتژیکی استان: ایجاد رشته های متاسب با شرایط ژئوپلتیکی و استراتژیک استان خراسان جنوبی در جهت جذب دانشجویان بومی جهت بهره وری و ثمربخشی به ظرفیت ها بالقوه و برزمین مانده ی استان و از طرفی اشتغالزایی برای دانشجویان فارغ التحصیل بومی در استان مسئله ای است که جامعه ی دانشگاهی استان و ........ آن را از مسئولین و متولیان امر مطالبه کنند.
4- ایجاد بسترهای مناسب و تشویقی جهت جذب سرمایه گذار: یکی از دیگر دلایلی که می توان آن را از عوامل مهم و تاثیرگذار در تغییرات نرخ بیکاری استان دانست ایجاد بسترهای مناسب و تشویقی جهت جذب سرمایه گذار در راستای توسعه مراکز مهم تولیدی، اشتغالزایی و توسعه‌ای استان دانست، که متاسفانه این مسئله به دلیل فضای رکود و رخوت حاکم بر اقتصاد کشور و به تبع استان در عمل کاملا به عکس پیش رفته است به طوری که طبق گفته جرجانی مدير عامل شرکت شهرک هاي صنعتي استان ورشکستگی ۸۰ واحد صنعتی و تولیدی شهرک های صنعتی استان را در پی داشته است، تا جایی که مهندس خدمتگزار استاندار سابق خراسان جنوبی نیز در تاریخ ۹ دی ۹۳در دیدار تجار و بازرگانان ولایت فراه افغانستان اعلام کرد: در کمال تاسف مشکلات سرمایه‌‌گذاران در استان هر روز بیشتر می‌شود و کارخانجات بیشتری به مرز ورشکستگی می‌رسند.
5- افزایش مطالبه گری رسانه ها و افکارعمومی و برنامه ریزی و تلاش مسئولین جهت انتقال آب به استان: یکی از عواملی که در سال های اخیر باعث افزایش بیکاری و به تبع متقاضیان کار در استان گردید، خشکسالی ۱۷ ساله ای است که دامن گیر استان شده و تخليه روستاها، افزايش روند مهاجرت به شهرها و فراخ شدن جولانگاه سوداگران مرگ را به دنبال داشته است، روستاهایی که طبق آمار ۵۰درصد جمعیت استان را تشکیل داده و ۹۰درصد از ساکنان آن ها به شغل کشاورزی و دامداری مشغول هستند، و بدیهی است که ادامه ی حیات این مشاغل نیز به طور مستقیم به وجود آب گره خورده و ادامه ی این روند در استان نیز باعث افزایش سونامی مهاجرت به شهرها خواهد بود که تبعات منفی و تاثیرات مستقیمی بر تغییرات نرخ بیکاری در استان خواهد داشت و حل این مشکل نیز نیازمند همت و تلاش مسئولین و مطالبه گری افکارعمومی و رسانه های استان در راستای حل این معضل بزرگ و حیاتی در استان می باشد.
