خراسان تایم - اعتیاد به اینترنت

حامد حسنی: اعتیادهای رفتاری، همچون اعتیاد به شبکه اینترنت می‌تواند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و نهایتاً روح و روان فرد شود.

لفظ اعتیاد بیشتر تداعی‌گر اعتیادهای سنتی هم چون اعتیاد به الکل، نیکوتین، مواد مخدر و قمار است. اما اعتیاد از طریق اینترنت با وجه ی جدیدی روبرو شده است. گسترش رایانه‌های شخصی و افزایش اتصال به اینترنت در خانه و محل کار منجر به ظهور معضلی به نام اعتیاد اینترنتی شده است. اعتیاد به اینترنت شامل اعتیاد به اتاق‌های گپ زنی، هرزه نگاری و خریدهای اینترنتی می‌شود. همچون دیگر اعتیادها این نوع اعتیاد نیز فرد معتاد را از خانواده و اطرافیانش منزوی می‌سازد. اعتیادهای رفتاری، همچون اعتیاد به شبکه اینترنت می‌تواند موجب تخریب سلامت، روابط، احساسات و نهایتاً روح و روان فرد شود.
اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ اﺑﺰاري ﺑﯽ ﺿﺮر اﺳﺖ اﻣـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ﺑـﯿﺶ از ﺣـﺪ و ﻧﺎدرﺳـﺖ ﺧﻄـﺮ اﻋﺘﯿـﺎد ﺑـﻪآن‌، را ﺑـﻪ دﻧﺒـﺎل دارد . اﻋﺘﯿﺎد ﺑـﻪ اﯾﻨﺘﺮﻧـﺖ ﻣـﯽﺗﻮاﻧـﺪ ﺳـﻼﻣﺖ رواﻧـﯽ اﻓـﺮاد را ﺗﻬﺪﯾـﺪ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺿﺮوري اﺳﺖ در زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ از اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ، ﻓﻮاﯾـﺪ و مضـﺮات دﻧﯿـﺎي ﻣﺠـﺎزي اﯾﻨﺘﺮﻧـﺖ، ﻓﺮﻫﻨـﮓ‌ﺳـﺎزي و آﻣﻮزش ﺻﺤﯿﺢ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد. دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ، ﭘﺪﯾﺪه‌اي رو ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺖ و ﻫـﺮ روز ﺗﻌـﺪاد ﺑﯿﺸـﺘﺮي از اﻓـﺮاد در زﻣـﺮه اﺳﺘﻔﺎده‌ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﻗﺮار ﮔﯿﺮﻧﺪ. امروزه اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ در ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺣﻀﻮر دارد: درﺧﺎﻧﻪ، ﻣﺪرﺳﻪ و ﺣﺘﯽ در ﻣﺮاﮐﺰ ﺧﺮﯾﺪ . در ﺑـﯿﻦ ﮐـﺎرﺑﺮان اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ، ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺳﺘﻔﺎده را از آن دارﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘﮋوﻫﺶ‌‌ﻫﺎي اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪه در اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ آن اﺳﺖ ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ در ﻣﯿﺎن ﺟﻮاﻧـﺎن، ﺑـﯿﺶ از ﻫـﺮ ﮔـﺮوه ﺳـﻨﯽ دﯾﮕﺮي اﺳﺖ. ﮐﻮدﮐﺎن ﻧﯿﺰ ﮔﺮوه ﺳﻨﯽ دﯾﮕﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﺳـﺘﻔﺎده وﺳـﯿﻌﯽ از اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ دارﻧﺪ در ﺳـﺎل 2005، ﺑـﯿﺶ از 77 ﻣﯿﻠﯿـﻮن ﮐـﻮدك وارد ﻓﻀـﺎي ﺳـﺎﯾﺒﺮی ﺷـﺪه‌اﻧـﺪ. ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ دﺳﺘﺮﺳﯽ روزاﻓﺰون و ﮔﺴﺘﺮده اﻓﺮاد ﺑـﻪ اﯾﻨﺘﺮﻧـﺖ، ﺳﻼﻣﺖ‌رواﻧﯽ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ارﺗﺒﺎط ﻣﻮزون و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان، ﺗﻐﯿﯿـﺮ و اﺻـﻼح ﻣﺤـﯿﻂ ﻓﺮدي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﺣﻞ ﺗﻀﺎدﻫﺎ و ﺗﻤﺎﯾﻼت ﺷﺨﺼﯽ ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻣﻨﻄﻘـﯽ، ﻋﺎدﻻﻧـﻪ و مناسب. ﺷﺨﺼﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻮد و اﻃﺮاﻓﯿـﺎن و ﺑـﻪ ﻃـﻮرﮐﻠﯽ، اﺟﺘﻤـﺎع ﺳـﺎزﮔﺎر ﺷـﻮد از ﻧﻈـﺮ ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﯽ ﺑﻬﻨﺠـﺎر اﺳـﺖ. از ﺟﻤﻠـﻪ ﻋـﻮاﻣﻠﯽ ﮐـﻪ ﺑـﺮ ﺳـﻼﻣﺖ روان اﻧﺴـﺎنﻫـﺎ ﺗـﺄﺛﯿﺮﮔـﺬار اﺳـﺖ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی و ارﺗﺒﺎﻃﺎت روزﻣﺮه از ﻃﺮﯾﻖ آن اﺳﺖ. اﻋﺘﯿﺎد ﺑﻪ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﺑﺎ ﻋﺒﺎراﺗﯽ ﻧﻈﯿﺮ اﺧﺘﻼل ﻧﺎﺷﯽ از اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺶ از ﺣﺪ از اﯾﻨﺘﺮﻧـﺖ ﯾـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل و ﺑﯿﻤﺎرﮔﻮﻧﻪ از اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ‌ﺷﻮد . ﮔﺎﻫﯽ از اﯾـﻦ ﺑﯿﻤـﺎري ﺑـﺎ ﻋﻨـﻮان اﺧـﺘﻼل اﻋﺘﯿـﺎد ﺑـﻪ اﯾﻨﺘﺮﻧﺖ ﯾﺎ اﻋﺘﯿﺎد ﻣﺠﺎزي ﻧﯿﺰ ﻧﺎم ﺑﺮده ﻣﯽ‌ﺷﻮد‌.
اینترنت توانسته با ورود خود به سرعت به یکی ازابزار لازم زندگی تبدیل شود. تا جایی که حذف آن از امور روزمره زندگی امری اجتناب ناپذیراست. این تغییر را می‌توان با اختراع تلفن دراوایل قرن بیستم و تلویزیون دردهه پنجاه مقایسه کرد. اینترنت بشارتگر کم‌کردن فاصله‌ها وگسترش روابط میان آدمیان شده است. تکنولوژی‌های نوین ارتباطی که امکان همزمان و نامحدود افراد را فارغ از مکان قرارگیری آنان درجهان جدید فراهم ساخته است، عامل تولدجهان جدیدی است که با عنوان “جهان مجازی" (Virtual World) معرفی شده است. جهان مجازی برخلاف جهان واقعی امکانات بی‌شماری چون سهولت دسترسی، بیست و چهار ساعته بودن، سادگی کار، هزینه پایین، گم‌نام ماندن کاربران درآن وسایر موارد را داراست. ازطریق این جهان دوم می‌‌توان به آسانی به تجارت پرداخت، خریدکرد، آموخت، به منابع اطلاعاتی وسیع دست یافت، از تازه‌ترین اخبارمطلع گردید، سرگرم شد، به‌راحتی و درعرض چند دقیقه با یک کشوردریک قاره دیگر ارتباط برقرارکرد، هویت جدیدی یافت و در نهایت یک زندگی دوباره و نو یافت. بودن در فضای مجازی اینترنت به کاربران فرصت‌های بی‌شماری می‌دهد و به هراندازه که این فرصت‌ها و خشنودی‌های ناشی از استفاده اینترنت افزایش یابد، کاربران بیشتربه سمت این پدیده نوین سوق خواهند یافت.
علی‌رغم تمام ویژگی‌های برتری که اینترنت دارد، با این حال نگرانی‌های جدیدی درخصوص استفاده از آن و تاثیراتی که این تکنولوژی بر جسم و روح و روان انسان می‌گذارد وجود دارد. کاربران در پی استفاده روزافزون از اینترنت و زندگی در فضای مجازی به مدت طولانی، نوعی وابستگی کاذب نیز به آن می‌یابند که دیگر رهایی ازآن امری دشواراست. درواقع همین وابستگی افراط‌آمیز موضوع اصلی این مقاله است. اعتیاد به اینترنت که نوعی وابستگی بیش از اندازه وغیر معمول به آ‎ن است، دلایلی دارد که دراین مقاله سعی خواهد شد از منظر علوم ارتباطات و روان شناسی بررسی شود. در این نوشته هدف این است که از منظررویکرد ارتباطی استفاده وخشنودی و رویکرد روان‌شناسی رفتار گرا دلایل و انگیزه‌های این اعتیاد را واکاوی شود. این مقاله ضمن ارایه تعاریفی از شبکه جهانی اینترنت، اعتیاد، معتاد اینترنتی، بررسی نیازهای اولیه بر اساس هرم مازلو، بررسی رویکرد استفاده و خشنودی ورویکرد رفتارگرا، درپاسخ به این سوال اساسی است، اینکه کاربران اینترنتی کدام نیازهای خود را ازطریق استفاده از اینترنت تامین می کنند که ترک این محیط برای آن‌ها مشکل می شود و عنوان معتاد اینترنتی رابه خود می‌گیرند.

انتهای‌پیام/2/