هر انسانی با ویژگیهای ذاتی منحصربهفردی بهدنیا میآید که با رشد و بالارفتن سن، آنها را بالفعل میکند. همچنین در جریان زندگی، تواناییهای دیگری را هم کسب میکند. کودکان با دنیای پیچیده و پر رمزوراز خود، برای انجام بعضی از کارها علاقه بیشتری نشان میدهند، این به معنای آن است که در آن کار، توانمندتر و بااستعدادتر هستند. اگر آنطورکه باید و درخور اهمیت است، تربیت شوند و آموزش ببینند، دستاوردهای روشنی را در آینده رقم خواهند زد. آموزش در سنین پایینتر بهمراتب تأثیر بیشتری دارد. آموزش خلاقیت و نوآوری یکی از بهترین راههای کشف استعداد است؛ در این راستا دانشگاه صنعتی شریف «خلاقیتکده شریف» را باهدف کشف استعدادها و پرورش نخبگان، ویژه گروه سنی 5تا 18 سال راهاندازی کرده است. این خلاقیتکده فعالیت خود را آغاز کرده است. از این رو تصمیم گرفتیم، گفتوگویی با مرضیه شهریاری دبیر موسسه مردم نهاد ستارگان علم و خرد نماینده خلاقیتکده شریف در خراسان جنوبی داشته باشیم.
بهعنوان سوال نخست، تعریف شما از خلاقیت چیست؟ چگونه میتوان خلاقیت را آموزش داد؟
خلاقیت را میتوان «قدرت کشف و ابداع ایدههای جدید و فراتر رفتن از چارچوبها به واسطه فرآیند ذهنی» تعریف کرد. برخلاف تصور عامه، خلاقیت موضوع پیچیده، دستنیافتنی و دور از واقعیتی نیست بلکه با استفاده از اصولی ساده و منطقی میتوان خلاق بود و خلاقیت را آموزش داد. خلاقیت بهعنوان یک مهارت تلقی میشود و مهارت هم امری آموختنی است. ما در «خلاقیتکده شریف» با اصول علمی به افزایش خلاقیت فرزندانمان کمک میکنیم و زمینه و بستر خلاق بودن و مفید بودن را برای آنها فراهم میکنیم.
کمی از فعالیتها و برنامههای خلاقیتکده شریف برایمان بگویید؟
دورههای خلاقیت ابتدا از طریق آزمون تعیین سطح شروع میشود و این آزمونها کاملا استاندارد و اصولی است و در ادامه، دوره مقدماتی و پیشرفته خلاقیت که با آموزش کامل اولیاء همراه است، کار خود را ادامه میدهد. با استفاده از آزمون تعیین سطح، میزان سطح خلاقیت دانشآموزان سنجیده و پس از آن به پرورش و تقویت مهارتهای لازم آنها پرداخته میشود.آزمون عملی سنجش خلاقیت به سبکی علمی، قدرت ایدهپردازی و چهار فاکتور اصلی خلاقیت را ارزیابی میکند. لازم به ذکر است تمامی مربیها دوره آموزش خلاقیت را در دانشگاه صنعتی شریف می گذرانند و بعد از آزمون و کاروزی و کسب حد نصاب لازم گواهی مربیگری خلاقیت دریافت می کنند.
لطفا فاکتورهای اصلی خلاقیت را شرح دهید؟ و اینکه این فاکتورها چه نقشی در بالابردن سطح خلاقیت ایفا میکنند؟
چهار فاکتور وجود دارد که ما در آموزش خلاقیت تاکید بسیاری بر آنها داریم. در ابتدا سلاست فکری است؛ سلاست فکری یعنی تولید ایدههای فراوان، در وهله دوم ابتکار و نوآوری است که منظور از آن، تولید ایدههای بدیع، نو و غیرعادی است. فاکتور سوم انعطافپذیری ذهنی است که استعداد تولید یک ایده به روشهای گوناگون است و در آخر بسط که نشاندهنده توجه به جزئیات در نواندیش است. آموزش دورههای خلاقیت براساس این چهار فاکتور اصلی است. وجود این فاکتور به ارتقاء سطح خلاقیت نواندیشان کمک قابلتوجهی میکند.
هدف شما از اخذ نمایندگی خلاقیتکده شریف در خراسان جنوبی چه بوده است؟
در استان خراسان جنوبی استعدادهای فراوان و ظرفیتهای قابلتوجهی در زمینه خلاقیت وجود داشته و دارد، یکی از دلایل اصلی موسسه ستارگان علم و خرد، ساماندهی این ظرفیتها و استعدادهای آموزشی در سطح استان و بیرجند بوده است. همانطورکه در تمام دنیا خلاقیت بهعنوان یکی از پایههای اصلی آموزش در هر سطحی است، در کشور ما هم خلاقیت بهصورت علمی توسط پژوهشکده سلامت صنعتی شریف ایجاد شده و درحال پیشرفت است. ما با تشخیص نیاز در زمینه رشد و آموزش خلاقیت، کار خود را آغاز کردهایم. موسسه ستارگان علم و خرد در راستای اهداف آموزش نوین، اولین گام متعالی و اساسی را در زمینه خلاقیت برداشته و هدف از برگزاری دورههای خلاقیت، نخبهپروری و کشف استعدادهای کودکانه است، همچنین خلاقیت ما در تمام عرصههای فعالیت بشری است.
منظور شما از خلاقیت در تمام عرصههای فعالیت بشری چیست؟ لطفا کمی توضیح دهید؟
موسسه مردم نهاد ستارگان علم و خرد در کنار برگزاری دورههای خلاقیت، به برگزاری جشنواره های علمی و فرهنگی، دورههای دورهای علمی پژوهشی رباتیک، نانوشیمی، نجوم، هوافضا، جراحی موش رت و..میپردازد، البته این قبیل برنامهها در گام دوم فعالیت ماست چراکه مهمترین اصل و هدف ما آموزش خلاقیت و استعدادیابی دانشآموزان است. هدف ما رشد و پرورش تفکر واگرا و خلاقانه برای پرورش نسلی خلاق و قدرتمند در سالهای آتی است.
خلاقیتکده شریف از چه زمانی کار خود را در بیرجند آغاز کرده است؟ و تا چه مدت به فعالیت خود ادامه میدهد؟
شهریور فروردین ماه امسال این پروژه در بیرجندآغاز بهکار کرد، ما معتقدیم خلاقیت پایه استعدادیابی است، دلیل اصلی ما برای ادامه فعالیت، یافتن استعداد کودکان و استعدادیابی صحیح برای آینده فرزندانمان است، همچنین علاوه بر استعدادیابی، پرورش خلاقیت نیز حائز اهمیت است چون بر این باوریم خلاقیت آموختنی است و کمک وافری به آینده کودکانمان میکند.
بهعنوان آخرین سوال، این پروژه از طرف چه سازمان و نهادی حمایت میشود؟
خلاقیتکده شریف از طرف دانشگاه تهران و صنعتی شریف، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان حمایت میشود.
و حرف آخر...
همیجا از کلیه والدینی که علاقهمند به پرورش خلاقیت فرزند خود هستند، دعوت میکنم به دفتر خلاقیتکده به آدرس خیابان معلم بین معلم 8 و 10 پلاک 101 مراجعه و یا با شماره های 32233143 و 1-09032878200 تماس داشته باشن تا کارشناسان ما راهنمایی های لازم را به این عزیزان داشته باشن. همچنین برای ثبت نام در آزمون و دوره های آموزشی میتوانند به سایت khallaghiatkadeh.com مراجعه کنند.