خراسان تایم - "دلایل انتخاباتی" روحانی برای حفظ آخوندی

گزارشی از پشت پرده عدم توبیخ و یا برکناری وزیر راه پس از فاجعه برخورد قطار در سمنان؛

خیلی ها معتقدند اگر در ماه‌های پیش رو اتفاقی به مراتب بزرگتر از ماجرای برخورد قطارها در حوزه کاری وزارت راه و شهرسازی رخ دهد، دولت مصمم به حفظ آخوندی خواهد بود چرا که امید بسته، با او راه نیمه تمام معامله با فرانسوی‌ها را به پایان برساند

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خراسان تایم به نقل از خبرگزاری نسیم آنلاین ؛ ایراد بزرگی که خیلی‌ها از ابتدای دولت یازدهم به عباس آخوندی و وزارت راه و شهرسازی می‌گرفتند، عدم توجه به مسکن مهر و تکمیل پروژه های ناقصی بود که چند میلیون نفر را درگیر خود کرده بود. وزارت راه و شهرسازی از همان روزهای اول گفته بود که پروژه های مسکن مهر میراث نامناسب دولت قبل بوده است. آخوندی چندین بار این پروژه ها را به طعنه و کنایت و عبارت تند گرفته بود و هیچ ابایی هم نداشت که از عباراتی مانند "مزخرف" در توصیف این پروژه ها استفاده کند.

اما ضعف کاری عباس آخوندی صرفاً به ناتمام گذاشتن مسکن مهر بر نمی‌گردد. وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم که اتفاقا علاقه زیادی برای حضور در کنسرت و برنامه های غیر تخصصی حوزه کاری خود دارد، در این سال ها نه تنها مسکن مهر بلکه طرح هایی مانند مسکن اجتماعی، مسکن کارگری و مسکن امید را نیز بی نتیجه رها کرده است و همچنان مسئله رکود در بخش مسکن بیش از پیش بخش قابل توجهی از جامعه را آزار می دهد.
در ساماندهی ناوگان حمل و نقل کشور هم عباس آخوندی ناموفق بوده است، افزایش چند باره قیمت ها بویژه قیمت بلیط قطارها در حالی صورت گرفته است که واگن ها و لکوموتیوهای فرسوده، کمبود قطار ، مشکلات فراوان کارمندان مجموعه های ریلی و نهایتا فقدان یک سیستم هوشمند مدیریت حرکت قطار موجب شده پتانسیل های عظیم این بخش همچنان بالقوه بماند.

ATC که عباس آخوندی با هزینه‌ای قابل توجه آن را افتتاح کرد و به قابلیت های آن تحت عنوان یک سیستم دانش بنیان برای افزایش بهره وری سیتسم ریلی کشور و حرکت قطارها می‌بالید نهایتا نتوانست از حادثه‌ای مانند واقعه‌ای که در سمنان اتفاق افتاد و قریب به 50 نفر از هموطنانمان را به کام مرگ کشاند، پیشگیری کند.

این سیستم چند ماه پیش با رپورتاژ رسانه‌ای وزارت راه و شهر سازی افتتاح و از آن به عنوان یک عملکرد مهم در راستای اقتصاد مقاومتی یاد شده بود.

البته در روزهای اخیر بسیاری از کارشناسان و نمایندگان مجلس معتقدند که حادثه سمنان آنقدر فاجعه عمیقی بوده که بتواند باعث حذف و یا حداقل توبیخ عباس آخوندی شود اما شواهد نشان می‌دهد که دولت نه تنها تصمیمی برای برخورد با عباس آخوندی به خاطر فاجعه سمنان ندارد بلکه یافته های خبرنگار «نسیم آنلاین» حاکی از آن است که حسن روحانی با تمام قوا می خواهد از وزیر کم‌کار خود حمایت کند تا او بتواند پروژه دیگری را برای دولت یازدهم به ثمر برساند. بر همین اساس گفته می‌شود که در شرایط کنونی حتی اگر فاجعه‌ای بزرگتر از فاجعه سمنان نیز در وزارت راه و شهرسازی رخ دهد، دولت اجازه نخواهد داد جایگاه عباس آخوندی متزلزل شود.

اما واقعیت ماجرا چیست؟
در جریان مذاکرات هسته‌ای، حسن روحانی و تیم او علاوه بر تاکید ویژه و مانور رسانه‌ای بر روی بحث برداشته شدن تحریم ها در صورت امضای توافق با گروه کشورهای 1+5، طرح بحث مفصلی را نیز در خصوص نوسازی ناوگان هوایی کشور و خرید چندین هواپیمای خارجی آغاز کردند.

آنها با پر و بال دادن به حوادث هوایی در سال‌های گذشته تلاش کردند که از این رهگذر یک مطالبه دست چندمی قریب به اتفاق مردم و یک اولویت بخشی از جامعه که البته دارای برد رسانه‌ای و تبلیغاتی ویژه‌ای هم بود را فعال کرده و از آن به عنوان پشتوانه‌ای برای ادامه مذاکرات و به نتیجه رسیدن آن استفاده کنند.

اما پس از توافق هسته‌ای و در شرایطی که برداشته شدن تحریم ها با چالش های متعددی روبرو شد، طبیعتاً مسئله خرید هواپیما نیز به بن بست رسید.

مذاکرات فراوانی در سفرهای متعدد حسن روحانی و تیم دیلماتیک وی به فرانسه برای خرید هواپیما از ایرباس صورت گرفته بود و حتی قرارداد خرید 118 فروند ایرباس نو نیز امضا شده و در حال نهایی شدن بود که با منتفی شدن مسئله رفع تحریم های اقتصادی و محدودیت های وضع شده از سوی دولت ایالات متحده برای کنسرسیوم های بین المللی و مجموعه‌های اقتصادی و تجاری، راه به جایی نبرد.

تلاش های دیپلماتیک ایران در ماه های اخیر نتایج ویژه‌ای در پی نداشت و نهایتا ایران پس از بن بست دیپلماتیک برای خرید از ایرباس، به سراغ بوئینگ رفت ولی در آمریکا هم شرایط تفاوتی با فرانسه نداشت و دست آخر دولت یازدهم مجبور شد برای خرید هواپیما به سراغ شرکتی ژاپنی برود که هنوز خط تولید آن به محصول نرسیده و قرار است در سال‌های آینده اولین هواپیمای خود را تولید کند.

زمانی که دیپلمات های دولت حسن روحانی در رفع تحریم ها و جذب سرمایه های خارجی ناکام ماندند، تمام تلاش خود را به کار گرفتند تا با تمرکز نقطه‌ای و انعقاد یک قرارداد مهم و قابل توجه با یک شرکت بزرگ بین‌المللی، به اصطلاح یخ تحریم ها را بشکنند و نشان دهند که ایالات متحده آمریکا راه ورود ایران به تبادلات تجاری بین المللی را باز کرده و لذا مانعی برای ورود مابقی سرمایه گذاران خارجی و شرکت های تجاری به بازار ایران و تعامل با مجموعه های داخلی وجود ندارد.

در این شریط تمرکز بر بازکردن مسیر خرید هواپیما به هر شکل ممکن در دولت یازدهم به عنوان یکی از همین توافق های بزرگ در کنار اقدامات دیگری مانند واگذاری میادین بزرگ و جذاب نفتی به کمپانی های انگلیسی آغاز شد که نهایتا مذاکره کنندگان دولت یازدهم موفق شدند با واسطه های بسیار و فعال کردن مسیرهای متعددمذاکراتی، مجوز فروش هواپیما برای شرکت ایرباس را از دفتر کنترل دارایی های وزارت خزانه داری آمریکا کسب نمایند.

سخنگوی ایرباس در ماه گذشته با تایید این خبر گفت که دفتر دارایی‌های وزارت خزانه داری آمریکا دو فقره اجازه نامه فروش هواپیما به ایران را به نام شرکت ایرباس برای مجموع حدودا یکصد هواپیما صادر کرده و به دست آنها رسانده است.
با اعلام این خبر امیدهای دولتی برای وارد کردن این هواپیماها افزایش فراوانی یافت، اما مسیر حرکت حسن روحانی برای وارد کردن هواپیماها در این مدت آنچنان هم ساده نشده بود، هرچند که دولت وی بیش از هر زمان دیگری به هواپیماهای ایرباس نزدیک شده بودند اما هنوز بانکهای اروپایی برای ایجاد فاینانس و اعتبار خرید این هواپیماها رقبت چندانی نداشته و این در جایگاه خود معضل بزرگی بود و هست.

مسئله بعدی اما تحولات سیاسی این روزهای ایالات متحده آمریکا و ایران است. حضور دونالد ترامپ در کاخ سفید خود یک پتانسل بالقوه برای بازگشت تحریم ها به همان روزهای شدت و حدت است و هیچ کسی شاید در میان سیاستمداران جهان نباشد که جز این تفکری را در سر بپروراند. علاوه برآن تمدید تحریم های داماتو که حالا هم در کنگره و هم در سنای آمریکا تصویب شده معضل دیگری است.
حسن روحانی می‌خواهد قبل از اینکه دونالد ترامپ تمامی امور در واشنگتن را برعهده بگیرد و یا تمدید داماتو به امضای رئیس‌جمهور آمریکا برسد، هواپیماها را به ایران برساند تا کاروان ناوگان هوایی ایران از گزند جمهوری‌خواهان آمریکا در امان باشد.

از طرفی حسن روحانی با محدودیت در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری در ایران نیز روبروست. او میداند که تحریم های لغو نشده تا حدود زیادی آثار روانی مثبت برجام را زدوده است و این امر ممکن است در نبود دستاوردهای داخلی و رکود سفت و سخت و نقدینگی سرسام آور، چالش های دشواری را در ایام انتخابات سال 96 برای او ایجاد کند.
از همین رو تمام تلاش خود را به کار بسته تا هرچه زودتر هواپیماهای خریداری شده ولو به چند فروند و حتی ولو به یک فروند وارد کشور شود تا بتواند از بار تبلیغاتی رسانه ای آن، هم نشانه داخلی برای ثمر بخش بودن برجام ایجاد کند، هم برای خارجی ها این پیغام را مخابره کند که اقدامات ایالات متحده مشکلی برای تبادلات اقتصادی ایران با جهان ایجاد نکرده است و هم یک دستاورد انتخاباتی در ماه های مختوم به رقابت های ریاست جمهوری 96 برای خود فراهم آورد.

حال در این بین، حسن روحانی خوب می‌داند که وارد شدن هرگونه خدشه به جایگاه طرف اصلی در مذاکرات خرید هواپیما می تواند تبعات جبران ناپذیری را برای دولت او به همراه داشته باشد. او می‌داند که حذف و یا تزلزل جایگاه عباس آخوندی به عنوان وزیر راه و شهرسازی که قرار است یک طرف ماجرای خرید هواپیماهای فرانسوی باشد ممکن است طرفهای غربی را نیز سست کرده و از ادامه راه بازدارد؛ و از همین وجه هم هست که عده ای می گویند دولت یازدهم همه توان خود را به کار خواهد بست تا عباس آخوندی در جایگاه تصدی وزارت راه و شهرسازی پرقدرت باقی بماند تا به قمار حیثیتی دولت بر سر خرید هواپیماها خللی وارد نشود.

خیلی ها معتقدند اگر در ماه‌های پیش رو اتفاقی به مراتب بزرگتر از ماجرای برخورد قطارها هم در حوزه کاری وزارت راه و شهرسازی رخ دهد، دولت مصمم به حفظ آخوندی خواهد بود چرا که امید بسته، با او راه نیمه تمام خرید ایرباس ها را به پایان برساند.