سه شنبه ۱۴ دی ۱۳۹۵ ساعت ۲۲:۲۷
دنیای خاکستری مهاجرت؛
«پی گدار» خراسان جنوبی در سربالایی مشکلات/اینجا محرومیت قد می‌کشد
«پی گدار» روستایی تاریخی با قدمت ۴۰۰ ساله در ۳۰ کیلومتری شهر بیرجند است که از بسیاری از امکانات از جمله آب و برق، تلفن و ... محروم است.
ساعات اولیه صبح است و لبخند تلخ و سرد خورشید بر خانه های کاه گلی و قنات بی جان پی گدار پهن شده، سکوتی سراسر فریاد همه جا را فراگرفته و کوچه های تنگ و باریک قصه دیگر را برایت تداعی می‌کند.
صدای زنگ گله ای گوسفند از دور دست‌ها می‌آید اما از ساز نی چوپانش خبری نیست گویی خشکی کوه‌ها سازش را در خود بلعیده است.
مسیر کوچه ای باریک به سمت بالای روستا را در پیش می‌گیرم خانه‌ها یکی درمیان مخروبه شده‌اند، هر خانه ای مشرف است به پشت بام خانه دیگر، سقف های برخی از خانه‌ها فروریخته و جای خالی ساکنانش را فریاد می‌زند.
اینجا اثری از برق، آب، تلفن و تکنولوژی نیست
اینجا اثری از برق، آب، تلفن و تکنولوژی نیست، حتی بافت تاریخی روستا هنوز همانند ۴۰۰ سال قبل دست‌نخورده باقی مانده است.
حالا دیگر به بلندترین نقطه روستا رسیده‌ام، از اینجا می‌توانی تمام روستا را در زیر پایت ببینی، یک خانه مخروبه شده، سقف خانه‌ای دیگر فروریخته، به درب خانه دیگر قفلی بزرگ زده‌اند و درب خانه دیگر پیرزنی تنها غربت و تنهایی کوچه را نظاره می‌کند.
کمی پایین تر، پیرمردی درب آغل گوسفندانش را از ترس گرگ های گرسنه محکم تر می کند چراکه سال هاست همین چند گوسفندی که تنها دلخوشی او در روستا هستند را باید با گرگ های گرسنه هم سفره شود.
آقای پی گداری می گوید: این آغل قدیم این گونه خالی نبود، هر چند خانواده با هم گله ای داشتند که بیش از ۴۰۰ دام داشت اما حالا شاید تمام دام های روستا به ۴۰۰ رأس هم نرسد.
وی که گویی خشکی چندین ساله قنات روستا و خساست ۱۸ ساله آسمان تمام دارایی اش را از او گرفته است، ادامه می دهد: الان دیگر هیچ کس امیدی برای زندگی در روستا ندارد برا همین همه جوانان از روستا مهاجرت کرده اند ما هم که با وجود همه سختی ها و کمبودها مانده ایم نمی توانیم از روستای اجدادیمان دل بکنیم.
غربت آسیاب ها در فراق گندم ها
پیرمرد را با کوه مشکلاتش تنها می گذارم، مسیر را به کوچه دیگر تغییر می دهم، آسیابی قدیمی در لابه لای چند دیوار مخروبه سکوت اختیار کرده، گویی سال هاست در فراق گندم ها خودزنی می کند.
یکی از اهالی روستا که مرا در مسیر همراهی می کند، می گوید: قدمت این آسیاب به بیش از ۲۰۰ سال قبل می رسد اما الان حدود ۵۰ سال است که چرخش نچرخیده است.
پی گداری با اشاره به اینکه در گذشته مردم گندم خود را به وسیله همین آسیاب آرد و هر روز نان تازه پخت می کردند، ادامه می دهد: حالا دیگر کسی از این آسیاب ها استفاده نمی کند، گندمی هم در روستا نیست، مردم دیگر آرد آماده را از شهر خریداری می کنند.
کمی آن طرف تر از آسیاب، تنوری قدیمی در زیر سقفی مخروبه جای خشک کرده است گویی شعله اش سال هاست نان گرم را بر سر هیچ سفره ای نبرده است.
در خانه دیگر دستگاه تو بافی، دار خالی قالی و چرخ نخ ریسی خاک می خورد، پیر زن صاحبخانه می گوید: سال های قدیم همه زن های روستا توبافی، قالی بافی، پخل بافی و از این قبیل کارها را انجام می دادند.
قدمت ۴۰۰ ساله روستای پی گدار
وی با بیان اینکه حالا دیگر کسی در روستا صنایع دستی انجام نمی دهد، اضافه می کند: جوانی دیگر در روستا باقی نمانده که بخواهد از این کارها بکند ما هم که مانده ایم دیگر چشممان سویی برای این کار ندارد.
دهیار روستای پی گدار نیز به قدمت ۴۰۰ ساله این روستا اشاره می کند و می گوید: بافت روستا نیز مربوط به ۳۰۰ تا ۴۰۰۰ سال قبل است و ساختمان جدید هم غیر از یکی دو مورد در روستا وجود ندارد.
محمد قلی زاده ادامه داد: جمعیت روستا در زمان قدیم ۷۵ تا ۸۰ خانوار بوده است که بر اثر خشکسالی مردم به شهر مهاجرت کردند و الان هم به ۱۹ خانوار رسیده است.
جمعیت روستا در زمان قدیم ۷۵ تا ۸۰ خانوار بوده است که بر اثر خشکسالی مردم به شهر مهاجرت کردند و اکنون ۱۹ خانوار ساکن روستا هستندوی با اشاره به علت نامگذاری روستا، گفت: چون در زمان قدیم راه تردد برای روستا نبود به مرور زمان مردم گردنه را به جاده تبدیل کردند و چون روستا در پشت این گردنه قرار می گرفت اسم روستا پی گذار گذاشته شده است.
دهیار روستای پی گدار با اشاره به قدمت ۳۰۰ ساله قنات روستا، عنوان داشت: آب قنات در گذشته به گونه ای بود که اگر یک کودک داخل آب می افتاد، خفه می شد اما الان آب قنات خیلی کم شده به گونه ای که جوابگو نیاز مردم هم نیست.
از ۱۸ قنات روستا سه قنات باقی ماند
قلی زاده با اشاره به وضعیت حاد آب و کشاورزی در روستا، بیان داشت: در گذشته بیش تر محصول مردم روستا دیمه زار بود و از همین محل نیز خرجی سالانه خود را تأمین می کردند اما الان بیشتر قنوات روستا خشک شده اند و دیگر کشاورزی در روستا رونق ندارد.
وی ادامه داد: به همین دلیل بیشتر مردم روستا مهاجرت کرده اند و عده کمی هم که باقی مانده اند بیشتر به دامپروری مشغول هستند و کشاورزی خیلی کم شده و تنها به اندازه مصرفی خودشان است.
دهیار روستای پی گدار با اشاره به اینکه در اطراف روستا حدود ۱۸ قنات وجود داشته اما در حال حاضر تنها سه قنات آب دارد و استفاده می شود، بیان کرد: مابقی قنات ها تنها آثار قنات باقی مانده، یا خراب شده یا کلا خشک شده اند.
قلی زاده با بیان اینکه برخی از قنات ها آب دارد اما چون مردم بودجه نداشته اند نتوانسته اند مسیر آن را باز کنند، عنوان داشت: در این زمینه پیگیری هایی هم انجام شده اما جهاد کشاورزی می گوید بودجه نیست و چون جمعیت کم است روستای شما در اولویت نیست.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر آب شرب روستا نیز توسط تانکر سیار تامین می شود، گفت: تاکنون ماهی یک تانکر سهمیه روستا بود که در برنامه جدید ماهی دو تانکر برای روستا در نظر گرفته شده است.
پیگیری بی نتیجه برای احیاء قنات روستا
دهیار روستای پی گدار اضافه کرد: آب قنات از نظر بهداشتی هیچ مشکلی ندارد اما نیاز روستا را جوابگو نیست چراکه یک ظرف چهار لیتری نیم ساعت طول می کشد پر شود.
برخی از قنات ها آب دارد اما چون مردم بودجه نداشته اند نتوانسته اند مسیر آن را باز کنند،و در این زمینه پیگیری هایی هم انجام شده اما جهاد کشاورزی می گوید بودجه نداریمقلی زاده با اشاره به پیگری های خود برای راه اندازی قنات روستا از سال ۹۰، بیان داشت: در این زمینه از فرمانداری، بخشداری و جهاد کشاورزی برای بازدید آمده اند و بازسازی آن حدود هشت تا ۱۰ میلیون اعتبار نیاز دارد ولی فعلا در نوبت هستیم.
وی، عدم پوشش شبکه مخابراتی را یکی دیگر از مهمترین مشکلات روستا عنوان کرد و افزود: در حال حاضر برای تلفن روستا یک خط سیم کارتی داریم که به وسیله برق خورشیدی شارژ می شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر تمام روستا از همین یک خط استفاده می کنند و مردم در این زمینه مشکل زیادی دارند این در حالی است که بسیاری از روستاهای دور افتاده استان الان دیگر تلفن دارند.
دهیار روستای پی گدار همچنین به مشکل نبود برق در روستا اشاره کرد و گفت: برای برق نیز از سال ۹۰ پیگیری شده و امسال جواب گرفته ایم و به ما قول داده اند برق روستا تا ۲۲ بهمن راه اندازی شود.
قلی زاده با اشاره به فاصله کم این روستا با روستای چاحوض، بیان داشت: هرچند فاصله دو روستا با هم خیلی کم است اما از نظر امکانات با هم فاصله زیادی داریم.
وی اضافه کرد: زمانی که برای روستای کناری بودجه برق در نظر گرفته شد برای اینجا هم بودجه در نظر گرفتند چون جمعیت داشت اما چون دهیار و شورا نبود این کار انجام نشد الان هم مسئولان کمی جمعیت را بهانه می کنند.
ناچاریم به میزان اعتبارات کار کنیم
مدیرجهادکشاورزی بیرجند نیز در مورد درخواست اهالی روستای پی گدار برای احیا و بازسازی قنوات گفت: در حال حاضر بالای ۲۰ تا ۳۰۰ درصد قنوات شهرستان بر اثر خشکسالی خشک شده اند.
محمدی با بیان اینکه هم اکنون بالغ بر دو هزار منبع آبی در سطح شهرستان داریم که بیشتر آن ها نیاز به کار دارند، عنوان داشت: بنابراین ناچار هستیم به هر میزان که اعتبار بود کار کنیم.
وی با تأکید بر اینکه از نظر توان فنی و کاری می توانیم کار کنیم به شرط اینکه اعتبار باشد، بیان داشت: از نظر جهاد کشاورزی تمام روستاها در اولویت هستند اما بستگی به میزان پیگیری و همکاری خود مردم روستا، میزان جمعیت، سطح زیرکشت روستا دارد.
روستای پی گدار در فاز دوم طرح اینترنت پرسرعت روستایی قرار گرفت
مدیرجهادکشاورزی بیرجند با بیان اینکه مسئولیت لایه روبی قنوات با خود مردم است، بیان داشت: برای روستای پی گدار با توجه به بندآمدن مسیر قنات و چاه ها مردم در خواست احداث مسیر جدید را داشته اند که در حال حاضر در نوبت هستند.
مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات خراسان جنوبی در مورد نبود خط ارتباطی در این روستا گفت: تعهد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای روستاهای ۲۰۰ خانوار تامین تک ارتباط تلفن عمومی است که در حال حاضر این روستا مجهز به سرویس ارتباطی است.
دلگیر ادامه داد: با توجه به درخواست اهالی، روستای پی گدار در فاز دوم طرح اینترنت پرسرعت روستایی قرار دارد که در حال حاضر این پروژه در مرحله طراحی شبکه قرار داشته و امید است تا پایان نیمه سال ۹۶ به مرحله بهره برداری و ارائه سرویس برسد.
روستاهای خراسان جنوبی سال هاست که با خشکسالی دست و پنجه نرم می کنند و حالا دیگر با نابودی کشاورزی و دامپروری در روستاها تنها امید روستاییان گرفته شده و از طرف دیگر نبود زیرساخت ها و محرومیت روستاها از کمترین امکانات طی سال های گذشته بر موج مهاجرت افزوده است.
این در حالی است که مسئولین برای ایجاد این امکانات کمی جمعیت را بهانه می کنند غافل از اینکه خود این بر مهاجرت از روستاها دامن زده است.
روستای تاریخی پی گدار را به لحاظ بافت تاریخی اش را شاید بتوان یکی از دست نخورده ترین روستاهای خراسان جنوبی دانست که اگر شناسانده شود می تواند مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی باشد.
کلمات کليدی: پی گدار ، روستا ، محرومیت ، فقیر ، خراسان جنوبی
