به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خراسان تایم به نقل از فردوس برین؛ شهر تاریخی تون، شهری تاریخی است مربوط به دورانهای تاریخی پس از اسلام که در جنوب غربی شهر فردوس امروزی قرار گرفتهاست. در محله عنبری در حوالی دروازه میدان واقع شده است . در مورد تاریخ احداث و بانی آن اطلاعات دقیقی در دست نیست اما با توجه به شواهد معماری می توان گفت این بنا در اواخر دوره صفویه بنا شده است. در مجاورت حمام مسجدی نیز به همین نام وجود داشته که در جریان زلزله سال 1347 تخریب گردیده است.
بنا فاقد تزیینات خاصی است . تنها کالبد معماری حمام با ارتباطات فضایی ، نوع تاغها ، نورگیرها و پوششها به همراه آجر کاری خفته راسته در دیواره های پایینی سربینه میتواند جز ویژگیهای زیبایی شناسانه بنا به حساب آید .
مالکیت فعلی حمام جهانیار وقفی بوده و اکنون تحت نظارت اداره اوقاف می باشد .
آب حمام از طریق قنات سعد آباد تأمین می شده است .
حمام جهانیار با توجه به عکس های هوایی و پلان مربوطه 2 مسیر مجزا برای استفاده کنندگان زن و مرد در ساعت همزمانی داشته است . استفاده از یک خزینه و ارتباط این خزینه با 2 گرمخانه حمام کوچک و حمام بزرگ نیز قابل توجه است . معبری که از سمت شریان اصلی شهر و محله به درب و سردری می رسد به عنوان ورودی حمام بزرگ مطرح است و درب دیگر از شریان فرعی در محله انشعاب می گیرد که ورودی حمام کوچک است .
این حمام مطابق معماری حمام ها در اقلیم کویری و در عمق زمین جای دارد .
این بنا با شماره 11994 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
کلمات کليدی: معماری ، شهر تاریخی ، صفویه ، تاریخ