خراسان تایم - رئیسی: دولت توانایی نقد کردن چک برجام را ندارد/قالیباف: می‌گویند دختر وزیر مظلوم و بیکار است پس بقیه مردم چه؟

گزارش کامل دومین مناظره تلویزیونی نامزدهای انتخابات

رئیسی: دولت توانایی نقد کردن چک برجام را ندارد/قالیباف: می‌گویند دختر وزیر مظلوم و بیکار است پس بقیه مردم چه؟

خراسان تایم از دومین مناظره تلویزیونی کاندیداهای ریاست جمهوری را به صورت لحظه به لحظه گزارش می دهد.

دومین مناظره نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری با موضوع «فرهنگی - سیاسی» که به طور زنده از شبکه اول، شبکه خبر و رادیو ایران پخش می‌شود از دقایقی پیش آغاز شد.
محتوای برنامه مناظره امروز کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری مسائل فرهنگی و سیاسی است و در مناظره نهایی موضوع اقتصاد مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
قالیباف: درد اینجاست می‌گویند دختر وزیر مظلوم و بیکار است پس بقیه مردم چه کنند/ آقای روحانی! اگر به وعده‌هایتان نتوانستید عمل کنید آن را به دیگران نسبت ندهید!

کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: واردات پوشاک توسط رأس وزارتخانه آموزش و پرورش باعث نگرانی مردم است.
*عرض تسلیت دارم به مناسبت حادثه تلخ معدن در استان گلستان و عرض تسلیت دارم به همه آسیب‌دیدگان و ملت عزیزمان.
*موضوع فرهنگ بدون شک یکی از مهمترین موضوعات همه جوامع است و دو نگاه در حوزه مسائل فرهنگی می‌تواند وجود داشته باشد، یک نگاه بدبینانه به جامعه و یک نگاه خوشبینانه‌ به جامعه.
*در نگاه بدبینانه اینکه یک نگاه قیّم‌مآبانه و بسته و کنترل و نظارت شدید بر موضوعات فرهنگی و یک نگاه هم نگاه خوشبینانه است.
*نگاه خوشبینانه بر این مبناست که ما اصل را بر آگاهی‌بخشی برای مردم‌مان در نظر بگیریم تا آنها بتوانند با توانمندسازی و با حضور خودشان و نهادهای مردمی بتوانند در این زمینه نقش‌آفرینی کنند، البته بنده معتقدم آموزش و پرورش می‌تواند مهمترین و اساسی‌ترین وزارتخانه‌ای باشد که در این بخش تأتیرگذار باشد و اگر درست عمل کند آثار مثبتی دارد و اگر منفی عمل کند آثار منفی دارد، امروز هم مشکلات ما در حوزه اقتصادی که وجود دارد، واقعاً ریشه اساسی آن به حوزه فرهنگ و تربیت بازمی‌گردد.
*اجازه می‌خواهم همین حادثه‌ای که در هفته جاری اتفاق افتاد را مورد اشاره قرار دهم، نگاه کنید یک محموله‌ای توسط سخنگوی قوه قضائیه بحث شد، بر این مبنا که به هر حال یک محموله مشکوکی که چند تُن پوشاک بود، در یک ویلایی پیدا شده که متعلق به یکی از وزرا بوده است، این پرونده مورد رسیدگی قرار گرفت و ظرف دو روز کارش به صورت خیلی فشرده انجام شد.
*سؤال واقعا این است که در یک وزارتخانه‌ای که آموزش و پرورش است و مسئولیت دارد، وقتی می‌بینیم این رفتار به گونه‌ای است که واردات در حال انجام است آن هم واردات غیرقانونی، حالا یا قانونی یا غیرقانونی اما واردات غیرضروری.
*واقعاً این بحث پیش می‌آید یک وزارتخانه‌ای صنعتی اقتصادی بوده باشد، نه وزارتخانه آموزش و پرورش، آن هم این واردات، واقعاً این جا این موضوع باعث نگرانی مردم نمی‌شود که مردم احساس کنند در یک وزارتخانه آموزش و پرورش، رأس این وزارتخانه چنین حرکتی را انجام دهد، چگونه مردم به این اعتماد کنند؟ چگونه قشر فرهیخته اعتماد کنند؟ چگونه بازنشستگان آموزش و پرورش به این اعتماد کنند؟ چگونه آنانی که در حوزه حق‌التدریسی باقی ماندند، به این اعتماد کنند؟
*اگر ما بخواهیم در حوزه اقتصاد که مشکل اصلی‌مان در آن «بیکاری»‌است و بخواهیم 5 میلیون شغل ایجاد کنیم یا بتوانیم یارانه طبقه محروم را که فقط با یارانه زندگی می‌کنند را هم تقویت کنیم،‌ ما نیازمند این هستیم که یک نظامی در اصلاحات پولی، مالی، گمرکی و همه این موارد انجام شود، در حقیقت می‌بینیم این یک نمونه در هفته قبل است که اتفاق افتاده است، ما حتماً روزها، ماه‌ها و سال‌های متمادی همیشه از این اتفاقات داریم و این مشکلات به وجود می‌آید.
*حتما پژوهش، تجهیزات، وسایل کمک آموزشی، مدارس و دانشگاه‌های ما و همچنین معیشت معلمان و بازنشستگان معلمان دچار مشکل هستند.
*سال که می‌‌گذرد حق‌التدریسی‌ها حق‌ خود را نمی‌گیرند، آنگاه در این صورت در مدارس اتفاقی می‌افتد که دانش‌آموزان در آن می‌سوزند؛ من هم این را قبول دارم.
* جناب آقای روحانی! من واقعا متعجبم؛ من که درد مردم را می‌گویم اخلاق را رعایت نمی‌کنم اما جنابعالی اسم کسی را می‌آورید که پاسخگوی همین مشکلات است.
*مردم عزیز!‌ وقتی من به این مشکلات اشاره می‌کنم و می‌گویم دولت 4 درصدی‌ها، رویکرد 4 درصدی‌ها و یا ویژه‌خواری‌ها مربوط به همین موضوع است.
*مردم عزیز! شما نگاه کنید، دلالان ما واقعا مشکلات گرانی را درست می‌کنند. قاچاق کالا و ارز امروز بیشترین مشکل را برای ما ایجاد کرده است.
*مشکلات مربوط به وارداتی‌های بی‌وقفه‌ است. واردات‌چی‌هایی که و تجهیزات مواد اولیه را وارد کنند تجار دست آنها را می‌بوسند ولی وزیر آموزش و پرورش ما لباس بچه از ایتالیا وارد می‌کند. مردم شما فکر می‌کنید با این کار اقتصاد ما درست می‌شود؟ هرگز.
*درد اینجاست که ما می‌گوییم دختر وزیر آموزش‌وپرورش -به نقل از آقای جهانگیری می‌گویم- بیکار و مظلوم است بعد برود چنین کاری انجام دهد! پس بقیه مردم بیچاره چه کنند. تکلیف آنها چیست، آنها می‌توانند چنین کاری انجام دهند؟
*من قضاوت نمی‌کنم اما اصل آن اشتباه است. این محموله وقتی وارد کشور می‌شود اصلش خطاست و نتیجه آن این می‌شود که آموزش و پرورش چنین شرایطی را پیدا کند؛ واقعا چنین چیزی شرم‌آور است.
*زمانی که برای یک جامعه فرهنگی این وضع معیشتی معلمان و اساتیدش باشد و وضعیت دانش‌آموزان آن اینگونه باشد شرم‌اور است، دانش‌آموزانی که باید چادر و کفش‌هایشان را در یک خانواده با هم عوض کنند بعد وزیرش اینگونه کالا وارد کشور کند و محموله بیاورد.
* آقای روحانی!‌ علتی که 5 میلیون شغل ایجاد نمی‌شود همین است. علت اینکه به محرومان رسیدگی نمی‌شود و علت آنکه در صندوق ذخیره فرهنگیان چنین اتفاقی می‌افتد هم همین است. این‌هاست که این مشکلات را به وجود می‌آورند، تازه این‌ها می‌خواهند این مشکلات را حل کنند. چگونه این‌ها می‌توانند این مشکلات را حل کنند؟
*ما حقوق‌بگیر 57 میلیونی، 100 و 200 میلیونی را می‌گوییم ذخیره‌های انقلاب هستند، می‌گوییم وارداتچی مظلوم است! بعد هم اگر حرف این‌ها را بزنیم می‌گویند قالیباف بداخلاق است. واقعا درس اخلاق این است؟ من واقعا متأسفم.
*امیدوارم مردم ما به گونه‌ای عمل کنند که همه رویه‌ها را به آرمان‌های بلند امام مهربانی‌ها برگردانیم که مردم در مسند کار تصمیم بگیرند نه 4 درصد در دولت با این روش برای مردم.
*همانطور که عزیزان اشاره کردند نقد نعمتی است که خدا داده است و جوامعی هم می‌توانند موفق باشند و پیروز شوند و پیشرفت کنند که واقعاً‌ با خرد جمعی و با نقد و با توصیه به یکدیگر در این زمینه‌ها عمل کنند، هیچ شکی در این موضوع نیست.
*ما با هم به گونه‌ای هم صحبت نکنیم که فکر کنند امروز «انقلاب» مانع حقوق شهروندی افراد است.
* اقوام و مذاهب حتماً همه از حقوق شهروندی برخوردارند و باید هم باشند، مگر الان نیست؟ بنده نمی‌دانم منظور آقای روحانی از طرح این بحث چه بود.
*بنده خودم توفیق حضور در نیروی انتظامی را که داشتم، چندین فرمانده در بالاترین رده‌ها حتی در خود کردستان از اهالی اقوام عزیز کُرد و اهل سنت آنجا بودند و رشد پیدا کردند و به بالاترین درجات دست یافتند و تا رده در نیرو آمدند.
*امروز در شهرداری تهران از همه اقوام و از ادیان مختلف و از مذاهب مختلف حضور دارند، امروز بیش از 13 درصد مدیران شهرداری تهران «بانوان» هستند، «جوانان» هستند، مانعی در این زمینه وجود ندارد و ما حتماً می‌توانیم استفاده کنیم.
*این موضوع را نگوییم که این کار انجام می‌شود، در دولت مردم موظفیم اختیارات را هم به آنان منتقل کنیم و بر اساس شایسته‌سالاری آنان را به کار گیریم و این از سیاست‌های قطعی است که مدنظر ماست.
*جناب آقای روحانی در دولت شما هم دانشگاه‌های ما سیاسی نشدند، امروز واقعاً دانشگاه‌های ما سیاسی نیستند، باید به این موضوع توجه کنیم و مهم این است که ما تمرکززدایی هم انجام دهیم که اختیارات را هم به خود مردم در استان‌ها و شهرستان‌ها، با هر قومیت و با هر گرایش و با هر سلیقه‌ای واگذار کنیم، خودشان کارشان را ان‌شاءالله انجام دهند و تصمیم‌گیری کنند.
*برجام حتما یک سندی است که مورد احترام همه دولت‌ها خواهد بود و طبیعتاً طرف مقابل هم مکلف است که به تعهداتش عمل کند.
*اما نکته‌ای که مهم است اینکه امروز در اجرای برجام چه کرده‌ایم؟ آقای رئیسی نکاتی را اشاره کردند، آثار اجرای برجام برای مردم ما چه بوده است؟ امروز وقتی از مردم عزیزمان سؤال می‌کنیم که آ‌یا روزی که برجام در دستور کار بود، معنایش این بود که گشایشی در کار اقتصادی صورت گیرد، درباره این موضوع امروز اظهار مردم ما این است به درستی این اتفاق نیفتاده است.
*حال سؤال اینجاست حتی معتقدم اگر هم بخشی از این موارد حل هم بشود، باز مشکل مردم حل نمی‌شود، چون اشکالات ما در «سیستم اداره اجرایی دولت» است، این دولت با روش کاری و با نگاهی که دارد که این نگاه را بنده توضیح دادم، یعنی وقتی جلوگیری از قاچاق کالا و ارز اتفاق نمی‌شود، وقتی وارداتچی‌ها این کار را انجام می‌دهند، وقتی که سر تا پای بانک‌های ما زد و بند است و ظلم به مردم می‌کنند، اگر امکانی هم بیاید باز دومرتبه همین 4 درصدی‌ها بهره‌مند می‌شوند.
*ما باید دو کار انجام دهیم، هم حق‌مان را از این برجام بگیریم، هم زودتر از آن، حق‌مان از این 4 درصدی‌ها بگیریم که اگر امکان واردات به کشور باشد باز آنها (4 درصدی‌ها) از این بهره‌مند می‌شوند، شما نگاه کنید برجام الآن تا به این تاریخ تبدیل به مرکز واردات اروپایی‌ها به ایران شده است، شما نگاه کنید چقدر به ما کالا فروخته‌اند، چه کسی منفعت آن را بردند؟ 4 درصدی‌ها؛ زحمت آن برای چه کسی باقی ماند؟‌ مردم.
*«سیاست خارجی» یکی از ارکان جدی اداره هر حکومتی است، دولت‌ها همانطور که به مسائل داخلی‌شان توجه می‌کنند، با توجه به شرایط بین‌المللی که امروز در دنیا حاکم است، فلذا ارتباط، هماهنگی، مذاکره گفت‌وگو چه با دولت‌ها و چه با ملت‌ها یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است.
*آن چیزی که باید دقت کنیم این است که ما در حوزه دیپلماسی، باید هم به دیپلماسی قدرت توجه کنیم، هم به دیپلماسی مذاکره توجه کنیم، هم به دیپلماسی عمومی توجه کنیم و هم به «دیپلماسی اقتصادی».
*«دولتِ مردم» در سیاست خارجی خودش در این شرایط موجود اولویت را به «دیپلماسی اقتصادی» داده است، اگر دولت یازدهم امروز به حق می‌گوید من در «دیپلماسی مذاکره» موفق بوده‌ام، دلیلش این است که ما در «دیپلماسی قدرت» قبلاً موفق بوده‌ایم و این اقتدار را داشته‌ایم که آنها در «دیپلماسی مذاکره» پای میز مذاکره آمدند.
*در دیپلماسی «دولتِ مردم» تلاش ما بر این است که امروز ما به دنبال دیپلماسی اقتصادی باشیم، یکی از اشکالات امروز ما در دولت یازدهم این است که انسجامی در حوزه تجارت بین‌الملل وجود ندارد، این کار در وزارتخانه‌های مختلف توزیع شده است و اشکال دارد.
*ان‌شاءالله در برنامه مدون‌مان این موضوع وجود دارد که «وزارت امور خارجه و تجارت بین‌الملل» داشته باشیم و ایجاد کنیم با اولویت دیپلماسی اقتصادی برای همسایگان و برای کشورهای منطقه، 400 میلیون نفر بازار منطقه‌ای ماست که باید به آن توجه کنیم، رویکردمان را هم باید عوض کنیم، کشور ما از ابتدا، از قبل و بعد از انقلاب، رویکردش واردات بوده است.
*ما باید این رویکرد را به سمت صادرات تغییر دهیم و همه سفارتخانه‌های ما و کنسول‌های ما در خدمت تجار، صنعت‌گران، کارآفرینان باشد و هر کدام آنها نماینده فروش کالای ایرانی برای اشتغال و تولید برای جوانان عزیز ما ان‌شاءالله باشند.
* در حقیقت «دیپلماسی قدرت» نکته بسیار مهم و اساسی است، اگر نبود دیپلماسی قدرت، اگر نبود رشد علمی در حوزه دفاعی، اگر نبودند شهدای مدافع حرم، اگر نبودند شهدای دفاع مقدس، هرگز امکان در برقراری «دیپلماسی مذاکره» وجود نداشت.
*جناب آقای جهانگیری! ما واقعاً باید با مردم‌مان در این بخش مقداری با صداقت بیشتر صحبت کنیم. شما به گونه‌ای سخن می‌گویید که گویا تنها یک طایفه خاص هستند که فقط ظاهراً آنها درس خوانده‌اند و فقط آنها تخصص دارند و فقط آنها سیاست را متوجه می‌شوند و فقط آنها هستند که می‌توانند کشور را اداره کنند و بقیه یا افرادی تند هستند یا تندخو هستند یا بلد نیستند یا کار ندارند، لذا اگر آنان بیایند دومرتبه شما را به ته دره می‌برند.
*شما از همه بهتر می‌دانید که بنده منتقد جدی دولت‌های نهم و دهم بوده‌ام، در مناظره قبل گفتم دولت‌های نهم و دهم با همه انتقاداتی که از آن داریم، به مستضعفین و محرومان رسیدگی کرد، امروز این نکته را هم بگویم که ویژگی‌ دولت‌های نهم و دهم این بود که به جوانان اعتماد کرد، جوانان خلّاق، متدین و انقلابی را روی کار آورد، جوانانی را آورد که آنها توانستند کارهای بزرگی را در رشد علمی کشور انجام دهند.
*امروز روندی که در دولت یازدهم وجود دارد به تعبیر برادر عزیزمان جناب آقای میرسلیم، دیگر شما نه شرایط جسمی افراد و نه شرایط فرصت‌شان را در نظر می‌گیرید، آنان دنبال تجارت خودشان هستند، میلیون‌ها بیکار هم وجود دارند، می‌گویند اجازه دهید و فرصت را به نسل بعدی بدهید، مطمئن باشید آنها بهتر از شما کشور را اداره خواهند کرد.
*همانطور که در ابتدای صحبتم اشاره کردم فرهنگ حتما دستوری نیست، فرهنگ قیم‌مآبانه نیست، باید به مردم اعتماد کرد، فرهنگ را به دست خود مردم سپرد و اولین تکریم اهالی فرهنگ، واگذاری امور فرهنگ به دست خودشان است، نه اینکه ما کسی را به کار گیریم که نه او اهل فرهنگ را بشناسد و نه اهل فرهنگ او را.
*اگر اینجا به طور ابزاری از یک شخصیت در حوزه موسیقی نام می‌بریم، این خوب نیست، ما بگوییم برای موسیقی چه کردیم، در شهر تهران به همه مجموعه خانه موسیقی ده‌ها میلیارد کمک شد، امروز آثار اقتصاد سینما در شهر تهران «کشوری» بوده است و در شهرداری این اتفاق افتاد، برای تئاتر نیز همین‌طور، ده‌ها سالن تئاتر در شهر تهران، چندین هزار صندلی سینما اضافه شد، 12 سال است توفیق خدمت به خانه هنرمندان، خانه سینما و خانه تئاتر و خانه موسیقی را داشته‌ایم، شعار ندهیم بگوییم برای ما مهم هستند، ولی کاری برای آنان انجام ندهیم.
*چرا مردم را از جنگ می‌ترسانیم، اگر کسی قدر صلح را بداند، بنده و امثال بنده هستیم، آنقدر که ما آسیب جنگ را دیده‌ایم، بهترین دوستان و یاران‌مان را در کنار خودمان در جنگ از دست داده‌ایم، برادر خودم را در جنگ از دست داده‌ام، ما قدر صلح را بیش از دیگران می‌دانیم.
*اما از آن طرف این را هم می‌دانیم که اگر قدرت نداشته باشیم، عزت ما را زیر پا می‌گذارند، ذلت را به ما تحمیل می‌کنند، فلذا مردمان را از جنگ نترسانیم و آنان را تهدید نکنیم، این زیبنده ملت افتخار‌آفرین ایران در طول تاریخ نیست.
*آن کسی هم که وعده می‌دهد‌، سابقه من روشن است، اگر برنامه‌ای را برای ایجاد 5 میلیون شغل مطرح کردم، به خاطر این بود که متعهد هستم و حتماً انجام می‌دهم و سابقه‌ام این موضوع را نشان می‌دهد.
*آقای روحانی! اگر جنابعالی وعده‌ای دادید و نتوانستید عمل کنید، آن را به دیگران نسبت ندهید.
* برای اجرای هر برنامه‌ای از جمله همین برنامه چالش بین حوزه‌های دانشگاهی با حوزه مربوط به صنعت و کارگاه‌ها و بخش‌های آنجا، قبل از هر چیز مهم این است که ما چه باور و تفکری داریم و رویکرد ما چیست.
* صحبت‌ها در مناظره امروز نشان می‌دهد که دو تفکر در اینجا وجود دارد، یک تفکر این است که معتقد است «ندارد»، یعنی به منابع داخلی، به نیروهای داخلی و به منابع مادی و انسانی خیلی توجه ندارند و بیشتر به دنبال سرمایه خارجی هستند، البته ما هم معتقدیم سرمایه خارجی لازم است، اما اساس باید داخل کشور باشد.
* این تفکر همچنین معتقد است که «نمی‌شود»، یعنی به روش‌ها و نوع رویکردهای مدیریتی کار برمی‌گردد و یا می‌گویند «نمی‌توانیم»، در حقیقت این تفکر باعث شده که ما نه از منابع استفاده کنیم و نه اینکه «می‌شود» و نه اینکه «می‌توانیم».
* این موضوع از مشکلات امروز ماست، یعنی ما بسنده کرده‌ایم به حرف و شعار و من فکر می‌کنم در 4 سالی که گذشت دیگر این روند هم برای شعار و هم برای حرف کافی است.
* یک تفکر هم تفکر «دولتِ مردم» است که معتقد است ما به اندازه کافی منابع مالی و انسانی و سرمایه‌های انسانی و مادی داریم، روش‌های مناسب و خوب را با جوانان عزیزمان و تکنولوژی لازم را در اختیار داریم و هم می‌توانیم.
* ما می‌توانیم 5 میلیون شغل را ایجاد کنیم، می‌توانیم سامانه ملی کارانه را سازمان دهیم و می‌توانیم این ارتباط را مخصوصاً همان محیط دانشگاهی و حوزه کار را برقرار کنیم و ما می‌توانیم یارانه نقدی قشر محروم و کم‌درآمد جامعه را افزایش دهیم و ما می‌توانیم رونق و تحرک اقتصادی را به جامعه‌مان در طول 4 سال آینده بیاوریم و دست به دست هم دهیم و مشکلات را حل کنیم.
* ما در «دولتِ مردم» بر این اعتقاد هستیم که شفافیت و هوشمندی در دولت شکل بگیرد، هوشمندی از باب اینکه ما سیستم‌های هوشمند را برای اصلاح ساختارها به کار گیریم و شفافیت از این باب که مردم بر اساس اصل هشتم قانون اساسی نظارت بر مدیران و مسئولان داشته باشند به این معنا که بدانند رئیس دولت و وزرا کجا زندگی می‌کنند، کجا کار دارند و چه کاری انجام می‌دهند و اموال آنها چقدر است.
* بنده در اینجا یک پیشنهاد هم به همه داوطلبان دارم و خودم را هم آماده کرده‌ام، اینکه در مناظره هفته آینده همه ما بیاییم و لیست اموال‌مان را به مردم اعلام کنیم و به قوه قضائیه هم بدهیم و بگوییم ما به عنوان کاندیدای ریاست‌جمهوری اموال خودمان و بستگان درجه یکمان چقدر است تا مردم بدانند با چه کسی طرف هستند.
* ثروت همه اعضای دولت باید معلوم باشد و این شفافیت باشد که ما کجا هستیم، کجا زندگی می‌کنیم، فرزندان ما چه می‌کنند، اگر اینگونه شود، فساد اینگونه از بین می‌رود، با هوشمندسازی سیستم‌ها می‌توانیم فساد را از بین ببریم، علت این امر چیست؟ به خاطر اینکه دست این 4 درصدی‌ها را از اموال بیت‌المال و انفال و از دور زدن قانون کوتاه کنیم.
*اگر ما این کار را انجام دهیم 96 درصدی‌ها که توده‌های مردم هستند، دغدغه‌هایشان حل می‌شود و مردم با این اقدام به عرصه اقتصادی کشور باز می‌گردند، اگر مردم به عرصه اقتصادی کشور بازگردند، ما از بحران اقتصادی نجات پیدا می‌کنیم و می‌توانیم رونق اقتصادی ایجاد کنیم و می‌توانیم شغل درست کنیم.
*اینجاست که انسجام اجتماعی و اعتماد که بزرگ‌ترین سرمایه ملی ماست، پیدا خواهد شد، اختلاف طبقاتی از بین خواهد رفت، معضلات اجتماعی از بین خواهد رفت و هر روز شاهد فروپاشی خانواده‌ها نخواهیم بود، هر روز شاهد افزایش طلاق نخواهیم بود، شاهد افزایش اعتیاد نخواهیم بود، شاهد مهاجرت به شهرها و حاشیه شهرها نخواهیم بود، این‌هاست که می‌تواند به ما کمک کند.

میرسلیم: بسیاری از وزرای دولت یازدهم «کاسب» هستند/ سیاست خارجی فقط «برجام» نیست
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری با انتقاد از رویکرد پژوهشی دولت یازدهم گفت: در این دولت تقریبا همه طرح‌های پژوهشی تعطیل شده است.
* کیفیت آموزش به جایگاه معلمان برمی‌گردد و متأسفانه در کشورمان آن جایگاه رفیعی که باید به معلمان بدهیم را نداده‌ایم.
**معلمان در شرایط بسیار ناهنجاری به سر می‌برند
* معلمان در شرایط بسیار ناهنجاری به سر می‌برند و ناچارند دو یا سه بار در روز کار کنند تا بتوانند حقوق خود را به دست آوردند.
* در دانشگاه‌‌هایمان فعالیت‌های خوبی انجام می‌شود ولی اغلب با مقداری مقالات مواجه هستیم که در محافل و مجلات خارجی پخش می‌شود و به درد ما نمی‌خورد.
* کار علمی مناسب ما این است که مسائل کشور خودمان را به همت استادان و دانشجویان بشناسیم و برای آن‌ها چاره‌جویی کنیم.
* در کشور ما در چنین شرایط و بحرانی رکود تورمی جز با تقویت پژوهش نمی‌توان راه‌حلی پیدا کرد.
** تمام طرح‌های پژوهشی در دولت یازدهم تعطیل شد
* ما در دولت قبل شاهد این بودیم که حدود 50 طرح پژوهشی پیش‌بینی‌شده بود و برایش مبالغ هنگفت میلیاردی خرج شده بود که به نتیجه برسند و یکی از آن‌ها طرح هواپیمای ملی بود ولی متأسفانه در دولت یازدهم همه این طرح‌ها تعطیل شد و ما این‌طور می‌خواهیم برای کشورمان کارکنیم.
* ما باید خوشحال شویم که هواپیما وارد می‌کنیم؟ ورود هواپیما یعنی کار برای کشورهای دیگر.
* ما با پژوهش خودمان باید به جایگاهی می‌رسیدیم که محصولی به دست می‌آمد که به درد کشور بخورد.
** 20 درصد قطعات هواپیماهای وارداتی را می‌توانستیم در داخل تولید کنیم
* حداقل 10 تا 20 درصد قطعات هواپیمایی را که وارد می‌کردیم می‌توانستیم در داخل خودمان تولید کنیم و مگر ما کمتر از دولت ترکیه هستیم که همین کار را با شرکت‌های ایرباس و بوئینگ می‌کنند و قطعات هواپیما را خودشان می‌سازند و می‌فروشند.
*همه دولت‌های بعد از پیروزی انقلاب برای خدمت به مردم کوشش کرده‌اند و در حد توان خودشان موفقیت‌هایی را به دست آوردند.
* نامزدهایی که اینجا تشریف دارند هرکدام در چارچوب مسئولیت‌های خود موفقیت‌هایی به دست آورده‌اند که قابل‌ارائه است.
**هیچ دولتی نمی‌تواند موفق باشد مگر اینکه انتقاد پذیر باشد
* به نظر من هیچ دولتی نمی‌تواند موفق باشد مگر اینکه انتقاد اقلیت را بپذیرد، انتقاد احزاب را بپذیرد، انتقاد سازمان‌های مردم‌نهاد و تشکل‌های علمی، هنری و فرهنگی را بپذیرد و ا ین راه پیشرفت دولت است و بدون انتقاد هیچ پیشرفتی حاصل نمی‌شود.
* متأسفانه انتقادپذیری در دولت یازدهم به شکل بسیار کمی وجود داشته است و عبارتی چون غیر انسان، تخریب‌گر، بزدل، ترسو، به جهنم، تندرو، عصر حجری، متوهم، هوچی باز، بی شناسنامه، کم‌سواد تعابیری است که دولت یازدهم متوجه منتقدانش کرده است و این تعابیر، تعابیری نیست که شایسته این باشد که به یک منتقد گفته شود و با این عبارت نواقص برطرف نمی‌شود و منتقد نمی‌تواند با جرأت درصحنه گام بردارد.
* بنابراین باید راهی اتخاذ شود که امکان انتقاد سازنده و مشفقانه روشن شود.
* ما به‌کرات پیشنهاد‌های خودمان را به‌صورت دلسوزانه مطرح کرده‌ایم و من خودم شخصاً چندین نوبت خدمت آقایان روحانی و جهانگیری مطرح کرده‌ام و عرض کرده‌ام که راه درست این است ولی ایشان به این انتقادات بی‌توجه بودند و اعتنایی نکردند. چرا از این دلسوزی‌ها و پیشنهاد‌های سازنده که از طرف احزاب و رسانه‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد مطرح می‌شود استفاده نمی‌شود.
* به یاد دارم که پیشنهادی را به‌عنوان پیشنهاد علمی از طرف دانشگاه صنعتی امیرکبیر به دولت خاتمی تقدیم کردیم و آن موقع معاون اول عارف بود. بررسی کردند و آن تنها موردی بود که به یاد دارم پیشنهادی عالم و منتقدانه تقدیم دولت شد و تصویب‌شده و برای اجرا برای ما ابلاغ شد.
* دولت نباید در انتقاد را ببندند چون به ضرر او است و جامعه را به قهقرا می‌برد.
* اگر مردم احساس مسئولیت و انتقاد نکنند یعنی مشارکت نکرده‌اند و این روش باید اصلاح شود.
* آقای روحانی شما از حقوق شهروندی صحبت کردید اما وقتی وزیر شما در مقابل خبرنگار قرار می‌گیرد و ضبط‌صوت او را می‌گیرد این احترام به حقوق شهروندی است.
* وقتی وزیر دیگری از دولت شما در جلسه علنی خطاب به یکی از مدیران دولت می‌گوید بی‌شعور این به معنای رعایت حقوق شهروندی است.
* ما مسائلی در ذهن خودمان داریم و یک مسائلی در عمل اعتقاد ما این است که باید حلم در مردم‌سالاری دینی در مقابل انتقاد اقلیت‌ها، احزاب، گروه‌های مختلف و منتقدان دل‌سوخته فراموش نشود.
**دولت اجرای بند هشتم قانون اساسی را معطل گذاشته است
* اجرای بند هشتم قانون اساسی که قانونش نیز نوشته‌شده است به چه حقی توسط دولت اجرا نمی‌شود و چرا معطل نگه می‌دارد. این امر معروف و نهی از منکر برای انتقاد به بهترین شکل خودش است.
* فقط شعار دادن کافی نیست و امروز باید صادقانه پاسخگوی عملکردهای گذشته خودمان باشیم. اگر بخواهیم که مردم بتوانند به‌طور صحیح تصمیم‌ بگیرند در مورد وعده‌هایی که ما به آینده می‌دهیم و آینده را چه زیبا ترسیم می‌کنیم باید مشخص شود بر چه مبنایی است و گذشته ما چه بوده و چه کرده‌ایم. اگر می‌خواهیم مردم به ما اعتماد کنند نباید نعل وارونه بزنیم. مردم قول و قرارهای ما را شنیده‌اند و قول و قرارهای دولت را شنیده‌اند، عملکردهای دولت را شنیده‌اند، نتایج آن را باتحمل سختی در معیشت و رنج تبعیض و آثار دردآور تخلف‌ها و رشوه‌ها و زیرمیزی‌ها را لمس کرده‌اند و چشیده‌اند.
* امروز نمی‌شود با لفاظی و بازیگری مردم را فریب دهیم و باید دقت داشته باشیم، احترام بورزیم و واقعاً اگر اعتقادداریم عمل کنیم.
**قانون دسترسی به اطلاعات در دولت یازدهم اجرا نشد
* پذیرش انتقاد کار ساده‌ای نیست و کار هرکسی نیست و سعه‌صدری می‌خواهد که متأسفانه در دولت یازدهم شاهدش نبوده‌ایم. قانون دسترسی به اطلاعات به گفته آقای جهانگیری در دولت قبل تصویب‌شده و دولت یازدهم آیین‌نامه‌اش را تصویب کرده است ولی اجرانشده است و یا به‌صورت ضعیف اجراشده. دسترسی به اطلاعات از موارد بسیار مهم است که حق مردم است. وظیفه اصلی و مهم دولت این است که اطلاعات لازم را در اختیار مردم قرار دهد نه اینکه با مردم رقابت کند.
* بسیارند از مدیران دولت یازدهم در دولت از وزرا که خودشان کاسب هستند و از اطلاعات به نفع خودشان استفاده می‌کند. چرا رئیس‌جمهور اجازه می‌دهد که مدیرانش و وزرایش ضمن اینکه وزارت می‌کنند کاسب هم باشند. این‌ها راه‌های غلطی است هر کس وارد دولت می‌شود باید سراپای وجودش را برای خدمت به مردم بگذارد و دیگر کاسبی‌های قبلی را فراموش کند چون برای خدمت آمده است.
* کارمند شریف دولت وظیفه‌اش این است که اطلاعات را در اختیار مردم قرار دهد نه اینکه با مردم رقابت کند. بسیاری متأسفانه در جمهوری اسلامی هستند که جرأت نمی‌کردند اختراعات خود را ثبت کنند چون می‌ترسیدند در ثبت اطلاعاتشان را بدزدند و روی دست آن‌ها بلند شوند و این‌ها باید اصلاح شود که شما (روحانی) باید اصلاح می‌کردید که نکردید و اکنون دیر شده است.
* اگر می‌خواهیم اصلاحی در جمهوری اسلامی صورت بگیرد باید به این مسائل بپردازیم و با تعارف کردن مشکل حل نمی‌شود.
* برجام صدای مظلومیت ما را به گوش جهانیان رساند و این حسن را داشت و مردم فهمیدند که ما به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم و همواره به دنبال انرژی هسته‌ای بوده‌ایم و به دنبال دانش هسته‌ایم هم خواهیم بود و آن را رها نخواهیم کرد.
*نکته‌ای که وجود دارد به لحاظ مذاکرات و متنی که آماده‌شده و بین ایران و شش کشور دیگر به توافق رسیده شده است چطور می‌شود که ماقبل از مذاکرات دانش هسته‌ای بالنده خودمان راداریم و تحریم‌ها هم برقرار است و بعد از مذاکرات هم تحریم‌ها تشدید می‌شود ولی محدودیت برای پیگیری دانش هسته‌ای برقرار است.
* نکته بعد این است که چگونه ما می‌توانیم در آینده این حقوقی که به لحاظ هسته‌ای و در چارچوب برجام آمده است را بگیریم و هیچ‌کدام از طرف‌های مقابل ما نسبت به تعهداتشان وفا نکرده‌اند اجرا کنیم و این حقوق را چگونه می‌شود احقاق کرد و چه راهی داریم.
*با وضعی که من در حال حاضر مشاهده می‌کنم ما بسیاری از دانشمندان و علمای خود را در زمینهٔ هسته‌ای از کار برکنار کرده‌ایم و بسیار از تأسیسات را تعطیل کرده‌ایم و بتن ریختیم و از آن‌طرف در مقابل تحریم‌ها نمی‌دانیم چه بکنیم و هنوز هم مشکلات بانکی ما برقرار است و ضررهای آن را تحمل می‌کنیم.
در پاسخ به هاشمی‌طبا: شهدایی که ما در منطقه داده‌ایم و دنیا مدیون آن است چون امنیت را در دنیا بهبود بخشیده‌ایم با مبارزه با این جاهلان تکفیری و شما چگونه جبران این ضعف دولت یازدهم را در مذاکره سیاسی با کشور افغانستان جبران کنید.
* شما چگونه ضعف دولت یازدهم درگرفتن حقمان از رود هیرمند را جبران خواهید کرد که امروز منطقه سیستان بیابان شده است چون حق‌وحقوقمان را نگرفته‌ایم زابلی‌ها و سیستانی‌ها مهاجرت کرده‌اند و نیروهای انتظامی ما نیز بدون پشت‌وپناه در آنجا شهید می‌شوند و شما چگونه می‌خواهید از حقمان دفاع کنید و این قدرت سیاست خارجه می‌خواهد
*چگونه می‌خواهید در ترکیه مذاکره کنید که سدهایی را که بر روی سرچشمه فرات بسته می‌شود و پس‌فردا گریبان همه ما را با تشدید ریز گردها را خواهد گرفت را حل کنید.
* چگونه می‌خواهید با قطری‌ها صحبت کنید که ما مخزن مشترک گازی داریم و ما در به تاراج بردن این میادین‌ نفتی به نفع دشمنانمان مسابقه می‌دهیم.
* این چه سیاست خارجی است و شما چه می‌خواهید با این بکنید.
* چگونه می‌خواهید از سیاست خارجه‌مان دفاع کنید درحالی‌که ترکیه‌ای‌ها ایرانی‌ها را کتک می‌زنند و با تفلیسی‌ها چه می‌خواهید بکنید که زن ایرانی را لخت می‌کنند و این چه برخورد سیاست خارجی است که در کشورمان رایج شده است و تا کی باید این ضعف‌ها را تحمل‌کنیم.
**سیاست خارجی فقط برجام نیست
*سیاست خارجی فقط این این نیست که بگوئیم در برجام شرکت کردیم و برای مذاکرات دو تا سه سال وقت گذراندیم. 4 سال وقت کشور ما تلف‌شده است و حقوق اصلی که ما با همسایگانمان داشتیم احقاق نشده است و از این حقوق باید چگونه دفاع شود و شما جواب صریح بدهید که چگونه باید از این حقوق دفاع کرد.
در پاسخ به جهانگیری:‌ اقتدار مستلزم تجهیزات،‌ اطلاعات و برتری علمی است و باید به این‌ها توجه کنیم.
* ما درصحنه نوآوری چگونه می‌خواهیم جلو برویم و چه‌کار می‌خواهیم بکنیم و چگونه می‌خواهیم این اقتدار را حفظ کنیم.
* صنایع دفاعی ما باید تقویت شود آقای جهانگیری شما اگر می‌بینید که امروز ما حرفی برای گفتن درزمینهٔ فناوری موشکی داریم و نگرانی آمریکا نیز از همین اقتدار ما است این به پشتوانه 30 سال کار تحقیقاتی است که در کشور انجام‌گرفته است و من بااطلاع این را به شما عرض می‌کنم و می‌دانم که مجانی به دست نیامده است. در دولت یازدهم اعتبارات تحقیقاتی زیر 0.5 درصد شد درحالی‌که باید به 4 درصد می‌رسید و چگونه باید این کار را انجام دهید با شعار که کار انجام نمی‌شود و این‌ها پشتوانه می‌خواهد.
* آن‌کسانی که دارای دانش هستند درزمینهٔ سوخت موشکی، پیشرانه، سازه، هدایت الکترونیک باید تقویت شوند و این مستلزم پشتوانه دقیق دولت است.
* اگر می‌خواهید اقتدارتان را حفظ کنید و پیشرفت کنید باید این موارد را محکم بگیرید ولی صرف اینکه بخواهید در مورد دولت آینده شعار دهید کفایت نمی‌کند و بفرمایید در این مورد چه‌کاری کرده‌اید و پاسخگوی این باشید.
* شما فرصت‌های مهمی را از دست‌داده‌اید و بر مبنای این فرصت‌های ازدست‌رفته بااینکه شمارا دوست داریم نمی‌توانیم دوباره به شما اعتماد کنیم.
در پاسخ به روحانی: سبک زندگی مسئله بسیار مهمی است اما در دوران شما ما شاهد رشد دنیاطلبی هستیم، شاهد رشد حقوق نجومی هستیم‌، شاهد اختلاس‌ها و مفاسد هستیم که بسیار سرسام‌آور و به یاس آورنده مردم است.
* آیا شرایط کنونی با سبک زندگی ایرانی اسلامی سازگار است. شما می‌بینید که کاخ‌ها ساخته می‌شود و در ذیل آن در زباله‌دان عده‌ای مشغول پیدا کردن چیزی برای نان شبشان هستند. این است سبک زندگی ایرانی و اسلامی.
* آیا وقتی ما شاهد این هستیم که در کشور خانواده تضعیف می‌شود، طلاق رشد پیدا می‌کند و ازدواج کاهش پیدا می‌کند می‌توانیم بگوییم سبک زندگی ایرانی اسلامی رشد پیداکرده است.
* آیا سبک زندگی ایرانی اسلامی با اسراف سازگار است که خود دولت نمونه بد همین اسراف است.
* آیا سبک زندگی اسلامی و ایرانی اصالت را به اشتغال نمی‌دهد، اصالت را به فعالیت نمی‌دهد، اصالت را به کار نمی‌دهد درحالی‌که در دوران شما شاهد رکودی هستیم که سراسر کشور را فراگرفته است.
* آیا با سبک زندگی ایرانی اسلامی نباید شاهد رشد فضایل اخلاقی باشیم.
* برعکس شاهد این هستیم که دروغ‌گویی و عدم صداقت و عدم پاسخگویی حتی در دولت رشد پیداکرده است.
* آیا در سبک زندگی ایرانی اسلامی باید شاهد خودباوری، افتخار ایرانی بودن باشیم و یا جوانان ما گرفتار بحران هویت شوند.
* اهمیت قوه مجریه بسیار بالا است و قابل‌مقایسه با سایر قوا نیست.
* قوه مجریه باید خود در درجه اول مجری قانون باشد و قانون را معطل نگه ندارد و آیین‌نامه‌های آن را هرچه سریع‌تر تصویب کند و به اجرا بگذارد.
* اگر ایرادی از طرف قوه مقننه به قوه مجریه گرفته شد باید سریعاً برطرف شود و این از نکات مهم ما است.
* در دولت‌های سابق شاهد این بودیم که برخی مقررات و قوانین نادیده گرفته می‌شد و مجلس اعتراض به این داشت.
* حتماً باید به تذکراتی که از طرف مجلس به دولت می‌شود محترم شمرده شود و قابل ایراد نباشد.
* باید یک همکاری نزدیک و مستمر بین قوه مجریه و قوه قضاییه باشد.
* ما مبحث بسیار مهمی در قوه قضاییه داریم که جز با همکاری قوه مجریه قابل‌اجرا نیست و آن پیشگیری از جرائم است.
* سرمنشأ اصلی جرائم قوه مجریه است درحالی‌که اگر همه وزرا و در رأس آن‌ها رئیس‌جمهور تدبیری داشته باشند که چگونگی پدیدار شدن جرائم مختلف را مشخص کنند، علل آن را مشخص کنند و سعی کنند با بررسی دقیق آماری این عوامل با همکاری دستگاه قضایی نسبت به پیشگیری از آن اقدام کنند بسیاری از موانع و مسائل حال حاضر کشور حل خواهد شد و تعدادی از جرائم باقی می‌ماند که باید در دستگاه قضایی حل‌وفصل شود.
* با چنین هماهنگی و با توجه به‌ضرورت اهتمام دولت نسبت به مراعات مقررات و قوانین و جلوگیری از خلاف‌ها و جرائم اغلب مسائل حل می‌شود و مواردی که لازم باشد بین قوا تفاهمی صورت گیرد با توجه به اینکه محور اصلی اتحاد و هماهنگی رهبر انقلاب است هیچ‌گونه اشکالی پدیدار نخواهد شد.
* فصل الخطاب آن چیزی است که مقام رهبری می‌فرمایند و به‌این‌ترتیب ما باید به هماهنگی کامل بین قوای کشور برسیم.
* اداره کشور ما میسر نخواهد شد مگر با مشارکت مردم، مشارکتی که صرف‌نظر از وابستگی‌های طایفه‌ای،‌مذهبی و سیاسی باشد.
* با انتخاب مدیرانی شایسته از میان خود مردم که معتقد به این نظام مقدس هستند و از شایستگی برخوردارند و شایستگی‌شان بر اساس تجربه مفید آن‌ها به‌دست‌آمده است.
* ما باید به اهل فرهنگ و هنر بها دهیم چون بسیاری از تحلیل‌هایی که آن‌ها می‌کنند دقیق‌تر از تحلیل‌های سیاستمداران است. مثلاً کارگردان جوان ما سعید روستایی که در فیلم ابد و یک روز با زبانی هنرمندانه روایتگر مشکلات بیکاری، اعتیاد و ضعف روابط عاطفی در گوشه‌هایی از جامعه ایران است مفتخر به دریافت جایزه بهترین فیلم در سال 94 شد.
* دولت همچنان اصرار می‌کند بر وجود جامعه‌ای پرنشاط و شاداب و یا از طرفی دیگر درزمینهٔ فرهنگ. رضا امیرخانی در کتاب نفحات نفت به شکل تکان‌دهنده‌ای فرهنگ و مدیریت نفتی را نقد می‌کند اما دولت ما همچنان افتخار می‌کند که فروش نفت یک‌میلیون بشکه در روز را به 2.5 میلیون بشکه در روز فروخته است و این یعنی هم خلاف سیاست عدم وابستگی به نفت و خام فروشی و هم با توجه به اینکه درآمدهای نفتی به کشور برنمی‌گردد و آن‌هم که برمی‌گردد کالاهای بنجلی است که از کشورهای دیگر خریداری می‌شود یعنی مانع کار جوانان ما می‌شود و با یک تیر دو نشان منفی متوجه کشور می‌شود.
* ما باید به نظارت عمومی و محترم شمردن جایگاه تشکل‌های سیاسی و علمی برای نقادی رفتار دولت در همه زمینه‌ها بها دهیم.
* به‌ویژه باید اهتمام بورزیم به موضوع صداقت این پرده آویزهایی که در شهر برپاشده و به موضوع توسعه سازه‌های پارس جنوبی اشاره می‌کند و آن را به برجام وصل می‌کند بی‌صداقتی است چون فازهای پارس جنوبی ربطی به برجام ندارد و به دست خود ایرانیان انجام‌گرفته است و 50 درصد آن در دولت سابق و 50 درصد دیگر آن در دولت کنونی انجام‌شده است و کار برجام نبوده است.
**6 درصد از 8 درصد رشد اقتصادی ناشی از خام فروشی است
* 8 درصد رشد اقتصادی که مطرح شد 6 درصد از آن ناشی از فروش نفت خام است و 2 یا 3 درصد آن به فعالیت اقتصادی برمی‌گردد.
* صداقت ایجاد می‌کند که رئیس محترم جمهور بگوید 8 درصد رشد اقتصادی را به دست آورده‌ایم اما 6 درصد آن ناشی از درامد فروش نفت بوده است و این به معنای خام فروشی است.
* اینجاست که باید به صداقت دقت کنیم و باید پاسخگو باشیم.
* باید توجه کنیم به اینکه در دنیا دنبال صلح بوده‌ایم و هستیم و هیچ‌گاه به دنبال تجاوز نبوده‌ایم. به ما تجاوز شده است و ما از خود دفاع کرده‌ایم و این درعین‌حال ما بنا بر قانون اساسی‌مان همواره مدافع محرومان و مستضعفان جهان بوده‌ایم و خواهیم بود و در این زمینه از هیچ کوشش و فعالیتی دریغ نخواهیم کرد.

روحانی: حقوق شهروندی انشاء نیست/ هیچ یک از دانشمندان ما بیکار نشده‌اند
کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، با بیان اینکه در کشور برخی از افکار اساساً به رسمیت شناخته نمی‌شوند، گفت: نمی‌گذاریم احزاب و گروه‌ها مساوی و با امکانات عادلانه فعالیت کنند.
* ما اگر می‌خواهیم مسأله فرهنگ جامعه و آموزش را بالا ببریم باید به زیربنای آن توجه کنیم. اولین زیربنای آن اخلاق است، اخلاق از اینجا نشأت می‌گیرد که ما حق‌الناس را مراعات کنیم.
* حقوقی که مربوط به مردم است را نباید زیر پا بگذاریم، فرض کنیم یک فردی تخلفی کرده، آن کسی که باید بگوید او متخلف است یا خیر چه کسی است؟ آیا در نهایت محکمه وجود دارد یا خیر؟ اگر بناست محکمه بگوید چطور آقای قالیباف در مصاحبه تلویزیونی قبل از اینکه معلوم شود موضوع چیست به یک وزیر اتهام ناروا می‌زند.
* اگر ما می‌خواهیم در جامعه آموزش و پرورش و علم و تحقیق پیش برود باید در جامعه آزادی باشد، اگر آزادی نباشد چگونه جوانان می‌توانند به علم و دانش و پیشرفت اساسی برسند.
* وقتی دانشگاهی در شیراز نماینده مجلس را دعوت می‌کند برای سخنرانی و دوستان خود شما می‌آیند و مانع می‌شوند و در خیابان با آجر به ماشین او حمله می‌‌کنند، کسی که فرزند شهید بزرگوار علامه مطهری است، آیا در چنین جامعه‌ای با چنین رفتاری می‌توانیم دانشگاه آزاد داشته باشیم؟
*باید در جامعه شرایطی فراهم کنیم که شکوفایی به وجود بیاید. اکنون ما می‌گذاریم کسانی که اصحاب فرهنگ هستند از استعدادشان استفاده شود. ما یک هنرمند داریم و از اینکه دعای ماه رمضانش را پخش کنیم ابا می‌کنیم.
* ربنایی که مردم علاقه‌مند هستند پخش نمی‌کنیم آن وقت چطور می‌توانیم به دنبال تعالی آموزش و پرورش عالی باشیم.
*روحانی خطاب به میرسلیم: اگر می‌خواهیم در مسائل سیاسی و اجتماعی به اهدافمان برسیم اول باید افکار مختلف را به رسمیت بشناسیم.
* در کشور برخی از افکار اساساً به رسمیت شناخته نمی‌شوند نمی‌گذاریم احزاب و گروه‌ها مساوی و با امکانات عادلانه فعالیت کنند، شما در همین انتخابات ببینید که چه کسانی هستند که در فضای مجازی آزادند و کاری‌ به آنها ندارند و چه کسانی هستند که هر روز احضار می‌شوند، آیا ما این گونه می‌خواهیم در جامعه عدالت‌گستری کنیم؟
* اگر می‌خواهیم در جامعه به شرایط مناسب سیاسی برسیم باید همه احزاب و گروه‌ها از حقوق مساوی برخوردار باشند، اقوام و اقلیت‌ها هم همین‌طور. آیا در کشور ما همه اقوام و اقلیت‌ها دارای حقوق مساوی هستند؟
*زمانی که ما یک فرماندار خانم اهل سنت در یک جایی نصب می‌کنیم از دو طرف مورد حمله قرار می‌گیریم؛ از یک طرف می‌گویند چرا یک خانم مدیر شده و از طرف دیگر می‌گویند چرا یک نفر از اهل سنت مدیریت بالا را به دست آورده است، حقوق شهروندی برای این گونه اقدامات است.
* حقوق شهروندی انشاء نیست بلکه حقوق شهروندی در دولت دوازدهم تبدیل به زنگ عمل می‌شود و ما در این زمینه از بخش‌های مختلف حساب‌کشی خواهیم کرد که چگونه نسبت به شهروندان رفتار می‌کنند، ما یک ایران داریم و همه ایرانی‌ها از حقوق مساوی شهروندی باید برخوردار باشند.
*روحانی خطاب به رئیسی: خیلی مهم است که مردم به این مسأله توجه کنند که افرادی که امروز کاندیدا هستند باید به طور صریح به مردم بگویند که با برجام می‌خواهند چه کار کنند و با دنیا چگونه می‌خواهند تعامل کنند و برای اجرای برجام که اگر توافقی مورد قبول است پس چرا این همه در خیابان‌های تهران بیلبورد زدید و فحاشی کردید به آنهایی که در حین مذاکره بودند.
*اگر شما می‌گویید میدان جنگ بوده که واقعاً هم بوده و درست است وقتی دیپلمات‌های ما در میدان مذاکره بودند شماها پشت پرده چه کردید و چه حرف‌های نامربوطی برخی‌ها همانند مخالفین مردم ایران همچون صهیونیست‌ها، وهابی‌ها و تندروهای آمریکایی که یک عده‌ای همپای آنها شروع کردند به مخالفت ولی امروز مردم باید بدانند که برجام با زحمات زیادی به دست آمده، برجام به این معنی است که تمام تحریم‌های هسته‌ای برداشته شده اگر شما می‌گویید تحریمی باقی مانده بگویید کدام است.
*تحریم‌های هسته‌ای برداشته شده لذا ما تحریم‌های متفاوتی داریم اگر امروز برجام نبود نفت ما به جای صادرات 2 میلیون بشکه به 200 بشکه می‌رسید و شما این وعده و وعیدهایی که به مردم دارید می‌دهید چگونه این وعده‌ها را می‌دادید که هیچ کدام از این برنامه‌ها و وعده‌های شما حساب و کتاب ندارد.
*بنابراین به صراحت به مردم بگویید در برابر برجام چه می‌کنید، شما که از روز اول مخالف بودید هنگامی که ترامپ سر کار آمده همه شما خوشحالی کردید که او برجام را پاره می‌کند، امروز مردم ما باید به خوبی بدانند که دو مرتبه تقابل و تحریم برمی‌گردد یا خیر و چقدر شماها در سیاست خارجی، آقای رئیسی در مسائل هسته‌ای چه اطلاعاتی دارید که قضاوت می‌کنید.
*آقای میرسلیم بحث فناوری را مطرح می‌کند باید تأکید کنم وضع ما از نظر فناوری بسیار بهتر از دیروز است و هیچ یک از دانشمندان ما بیکار نشده، اراک به بهترین شکل در حال بازسازی است، اراکی که در فناوری پایین بود و فناوری بالاتری نیز خواهد داشت.
*روحانی در پاسخ به هاشمی‌طبا: بسیار مهم است که بتوانیم از قدرت دیپلماسی برای امنیت‌مان و ثبات منطقه استفاده کنیم و هم بتوانیم قدرت خودمان را از لحاظ اقتصادی و سیاسی بالا ببریم.
* در دولت یازدهم در روز اول از اهرم سیاست خارجی استفاده شد. سالها از این اهرم به خوبی بهره‌برداری نمی‌شد ما دیدیم در مذاکرات هسته‌ای با دولت‌های شش‌گانه و قدرتمند توانستیم حق خودمان را به کرسی بنشانیم، چیزی که کسی باور نمی‌کرد، آنها می‌گفتند به فرض اگر روز توافق هسته‌ای به سر برسد PMD را می‌خواهید چه کار کنید و ما متهم هستیم نمی‌توانیم این اتهام را رفع کنیم.
*ما این مسأْله را حل کردیم و آژانس اعلام کرد همه مسائل گذشته با ایران بسته و تمام شده است. این قدرت دیپلماسی ایران است ما فکر نکنیم قدرت دیپلماسی ما کم است زیرا با همین قدرت دیپلماسی است که امروز ما برای سوریه داریم مذاکره می‌کنیم.
* در سوریه عزیزانی تحت عنوان مستشاران نظامی رفته‌اند تلاش کرده‌اند و شهید دادیم اگر ما می‌خواهیم از مسائل منطقه درست استفاده کنیم باید بتوانیم در میز مذاکره موضوعات را حل کنیم.
*ما هشت سال در دفاع مقدس بودیم بنده هم مسئولیت‌هایی در این دروه داشتم و سپس هم در مذاکرات سیاسی حضور داشته‌ام. دفاع مقدس تمام شد اما آیا همه حقوق ما استیفا شد، بقیه حقوق را می‌بایست دیپلمات‌های ما در کنار رزمندگانمان احیا می‌کردند.
*امروز هم در منطقه چنین است، این دیپلماسی است که در مورد مسأله امنیت منطقه بحث می‌کنیم. همچنین درباره مسأله امنیت سوریه بحث می‌کنیم واین قدرت را ما باید بهتر استفاده کنیم.
*روحانی خطاب به جهانگیری: قدرت یک کشور از مؤلفه‌های مختلفی تشکیل می‌شود و ما باید ببینیم قدرت ما امروز نسبت به 4 یا 5 سال پیش در زمینه‌های اقتصادی، نظامی، سیاست خارجی و فرهنگی بیشتر است یا کمتر، امروز ما در شرایطی هستیم که ایران به عنوان یک قدرت بزرگ در منطقه از دید همه جهانیان مطرح است.
*ولی مهمترین معضل منطقه یعنی مسأله سوریه هم اکنون در دنیا در حال مذاکره است و امروز ایران و روسیه و ترکیه هستند که دارند مذاکرات اصلی را بر دوش دارند چه زمانی تا به حال این اتفاق افتاده که یک مذاکرات مهم بین‌المللی ایران نقش این چنین تأثیرگذاری داشته باشد.
* بنده در طول این سه سال و نیم که نزدیک به 120 نفر از سران کشورهای جهان ملاقات داشتم تمام این ملاقات‌ها کاملاً روشن بود که جایگاه ایران نسبت به گذشته تغییر کرده و این ادعا که جوانان در دولت‌های قبل بهتر بود پس چرا اشتغال در آن زمان صفر بود.
*مگر نمی‌گویید وضع جوانان در آن موقع بهتر بود، پس چرا در طول 10 سال گذشته قبل از این دولت اشتغال تقریباً صفر بود، چرا جوانان ما نیامدند و در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به اینکه قانون آن هم تصویب شده بود هیچ اقدامی نکردند.
* امروز می‌بینیم که 3 هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور فعال شدند،‌ اینها قدرت تکنولوژیکی ما است. امروز صد هزار شغل در عرض 2 سال گذشته در زمینه شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد شده و صادرات ما در بخش‌های مختلف هم بیشتر شده است.
سؤال: وجه تمایز سبک زندگی ایرانی اسلامی با زندگی غربی چیست؟ جنابعالی چه برنامه‌ای برای ترویج سبک زندگی ایرانی اسلامی و تحکیم خانواده و ارتقای فرهنگ عمومی جامعه دارید؟
روحانی: مسأله فرهنگ و سبک زندگی جامعه یک مسأله بنیادین است و در این زمینه تلاش‌های بسیار خوبی شده و ما امروز شاهد آن هستیم که مردم احساس آزادی بیشتری می‌کنند.
* این جلسه، جلسه فرهنگی، سیاست داخلی و خارجی است، باید بدانیم که چگونه می‌خواهیم با مردم رفتار کنیم، آیا می‌خواهیم مردم را در همه زمینه‌ها توانمندتر کنیم یا اینکه می‌خواهیم در زندگی مردم بیشتر مداخله کنیم؟
*این چیزی است که امروز پیش‌روی مردم است. باید انتخاب کنند دولتی که اتکایش به مردم است و دولتی که همه چیز را از طریق کمک مردم می‌خواهد حل کند و دولتی که از طریق مداخله و انحصار می‌خواهد در جامعه مسائل را حل و فصل کند.
* آمار و ارقامی که این روزها داده می‌شود برای مردم ما بسیار جالب است، مجدداً یادآور آن روزهایی است که افرادی به مردم وعده و وعید می‌دادند و دیدیم پایان آن دولت‌ها که مردم به چه روزگاری افتادند. این وضع تورم چگونه شد، دیدیم که وضع بهداشت و درمان چگونه شد و هنگامی که مردم به بیمارستان می‌رفتند حتی ملافه و دمپایی هم باید از بیرون خریداری می‌کردند.
*دیدیم که چگونه عزت مردم زیر پا گذاشته شد و مردم صبح به فروشگاه می‌رفتند و اطمینان نداشتند که بعدازظهر قیمت اجناس به کجا می‌رسد.
* سبک زندگی مردم این گونه شده بود که هر چه می‌توانستند ذخیره می‌کردند چون نمی‌دانستند که شرایط فردایشان نسبت به امروز چگونه است. اما امروز آرامشی در جامعه به وجود آمده و در سایه این آرامش می‌بینیم و می‌توانیم زندگی مردم را در مسیر درست قرار دهیم.
* سبک زندگی از اخلاق و ایمان آغاز می‌شود. اگر معتقد به انقلاب و نظام و اسلام و قدرت مردم باشیم مردم‌فریبی نمی‌کنیم و با مردم با صداقت رفتار می‌کنیم. انشقاق در جامعه ایجاد نمی‌کنیم، درصد درست نمی‌کنیم.
* رئیس جمهور، رئیس جمهور صد درصد و همه مردم است، امام (ره) فرمود همه با هم، بنابراین تقسیم‌بندی‌های بیخود نکنیم، کپی‌برداری‌های ناشیانه نکنیم، یک جایی و در کشوری یک جنبش 99 درصدی ایجاد شده بود و حالا چون سال 96 است ما تبدیل کنیم به 96 درصدی، این کارها را نکنیم، انشقاق امنیت جامعه را از بین می‌برد.
* ما هر جایی که متحد بودیم موفق شده‌ایم. جایی از برجام توانستیم استفاده کنیم که متحد بودیم. آنجایی که خواستیم برجام را به هم بزنیم دیدیم که چه کار کردند، آمدند چگونه شهرهای زیرزمینی را نشان دادند تا برجام را به هم بزنند.
*روی موشک شعار نوشتند تا برجام را به هم بزنند و برای اینکه نتوانیم از برجام صد درصد استفاده کنیم. ملت ما از همه این مسائل عبور کرد به خاطر اینکه اخلاق و اسلام را اکثریت جامعه ما از روز اول انتخاب کرده بودند و امروز هم همان مسیر را دارند دنبال می‌‌کنند.
*روحانی: باید درباره کرسنت که عدد 14 میلیارد مطرح شد باید تأکید کنم که این چنین چیزی نیست و کرسنت همچنان در داوری است و به نتیجه نرسیده و این بحث ادامه دارد و باید در داوری به نتیجه برسد و رقم‌ها این رقم‌هایی نیست که در شایعات گفته می‌شود.
*مسأله مهم این است که ما اکنون می‌خواهیم چه کار کنیم. آیا می‌خواهیم به قبل از سال 92 بازگردیم و یا می‌خواهیم راهی که ملت بزرگ ایران در این سه سال و نیم با تمام زحمت و تلاششان انجام دادند ادامه دهیم و به اهداف اصلی برسیم.
* ما وسط راه هستیم و آن چه گفته می‌شود و شعار داده می‌شود وعده‌ای است که با واقعیت منطبق نیست. به هر حال برنامه 5 ساله‌ای نوشته شده و این برنامه در مجلس تصویب شده اگر ما خیلی خوب بتوانیم تلاش کنیم به طور متوسط در 5 سال آینده می‌توانیم رشد 8 درصدی داشته باشیم همانطور که این برنامه و مقام معظم رهبری از ما خواستند.
* آنهایی که رشد 26 درصدی را به مردم وعده می‌دهند آیا این شدنی است؟ آیا درآمد ملی را می‌شود در عرض چند سال دو و نیم برابر کرد؟ آیا این کار شدنی است؟ یا یک وعده توخالی است، وعده‌ای که هیچ دانشمندی و متخصصی تأیید نمی‌کند، کجای دنیا 26 درصد رشد داشته است که ما بتوانیم 26 درصد رشد داشته باشیم.
* چرا دقیق سخن نمی‌گویید، می‌گوییم رکود است لذا بنده از شما می‌پرسم در سال 91 رکود چه بود، رشد اقتصادی ما ‌آن زمان چه بود لذا باید تأکید کنم در آن زمان رشد اقتصادی‌مان منهای 7 بود. اکنون که امسال رشد بالای 8 درصدی داریم شعار رکود می‌دهند. در بخشی از بخش‌ها باید کار شود تا ما به نشاط اقتصادی برسیم و این در صورتی امکانپذیر است که در همه زمینه‌ها مردم‌فریبی را کنار بگذاریم و واقعیت‌ها را به مردم بگوییم.
* ما برای موسیقی و هنر چه کار کرده‌ایم؟ ارکستر سمفونیک و ملی سال‌ها بود که تعطیلش کرده بودند کدام دولت این‌ها را راه‌‌اندازی کرد، کدام دولت سینماها را راه‌اندازی کرد، کدام دولت اهل هنر را امیدوار کرد؟ امروز همه اینها به آینده امیدوار شده‌اند، ما باید این راه امید را ادامه دهیم و نگذاریم بذر یأس پاشیده شود.
* ما به مردم وعده دادیم و در کنار اجرای برجام هم سرمایه خارجی، هم فناوری و هم مدیریت لازم را در فناوری کسب و صادرات می‌کنیم، چند روز پیش بنده پروژه‌ای را افتتاح کردم و آن نمونه آن چیزی است که ما اعلام کردیم که در این راستا اتومبیلی با همکاری فرانسوی‌ها می‌سازیم،‌ اتومبیلی که امروز به بازار ایران می‌آید و چند ماه پیش در بازار فرانسه آمده بود و با فناوری مشترک با مشارکت 40 و 60 درصدی کار را آغاز کرده‌ایم و سپس به مشارکت 30-70 درصد می‌رسیم و از آن چه که در کشور تولید می‌شود 30 درصد آن صادر می‌کنیم و برای این کار 270 میلیون دلار سرمایه خارجی وارد کشور شده و این وعده‌ای است که به مردم دادیم و به آن عمل کردیم.
* ما وعده ندادیم بلکه عمل کردیم و آمده‌ایم به مردم گزارش داده‌ایم. ما نمی‌گوییم می‌توانیم ما انجام می‌دهیم و سپس خدمت مردم می‌رسیم و می‌گوییم این کاری است که انجام گرفته و مردم آنها را شاهد خواهند بود بنابراین آن چه که ما امروز در برابر آن قرار گرفته‌ایم یک واقعیت دو راهی است که باید یکی از دو راه را انتخاب کنیم یا شعار و وعده و یا عمل و اجرا، یا یک دولت آمرانه و یا یک دولت مردم‌سالار.
سؤال: با عنایت به ضرورت گسترش فرهنگ ساده‌زیستی در جامعه اگر رئیس جمهور شدید تا چه اندازه سطح زندگی کابینه شما در تراز اقشار متوسط جامعه خواهد بود؟
روحانی: ما در مقام عمل در مسأله ساده‌زیستی باید قوانین و مقررات و آیین‌نامه تنظیم کنیم والا با شعار فردی لباس ساده می‌پوشد و می‌گوید من ساده‌ زیستم و بعد می‌بینیم بزرگترین فسادها از همان جا نشأت می‌گیرد.
*ما در سال‌های گذشته دیدیم که چه فسادهای بزرگی صورت گرفت، عده‌ای آمدند هم خودشان را ساده‌زیست معرفی کردند و هم گفتند که می‌خواهیم از اموال مردم حراست کنیم، ما دیدیم که میلیاردها اموال مردم از دست رفت.
*به خاطر بی‌توجهی و عدم استفاده از فرصت 2 میلیارد دلار پول ما را آمریکایی‌ها توانستند ضبط کنند در حالی که 10 ماه فرصت بود برای اینکه این اوراق منتقل شود.
* خیلی مهم است که ما به اموال و حقوق و زندگی مردم اهمیت دهیم به هر حال آن 2 میلیارد چه مقدار می‌توانست به زندگی مردم کمک کند.
*این 3 و 4 میلیاردی که آنها به عنوان دور زدن تحریم اموال مردم را غارت کردند و بردند و هنوز هم معلوم نیست که این پول‌ها دست چه کسی است و کجاست و چگونه این کار را کردند و ما فقط شنیدیم احکامی را برای آن متهم صادر کردند اما اینکه این پول‌ها دست چه کسی بوده و کجا رفته و چه کسانی به او اجازه دادند هنوز دستگاه قضایی باید به مردم پاسخ بدهند. بنابراین ما باید شبکه‌ای را ایجاد کنیم که همه چیز شفاف باشد.
* دولت دنبال قانون شفاف و اجرای آن است، ‌آیین‌نامه آن را نوشته و دارد آن را اجرا می‌کند و دستگاه‌ها دارند آموزش می‌بییند و دولت الکترونیک هم برای تحقق این موضوع است لذا اگر همه چیز شفاف شد آن وقت اطمینان و اعتماد و ساده زیستی هم حاصل می‌شود.
روحانی: گفته شد ما به دنبال صداقت و بیان واقعیت هستیم که این حرف کاملاً‌ درستی است و از مردم شریف ایران می‌پرسم که کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری که در طول این دو هفته تبلیغاتشان و در مناظراتشان حرف می‌زنند و مداوم از دولت انتقاد می‌کنند که حقشان هم است آیا دولت هیچ کار خوبی در این مدت نداشته است؟
* آیا دولت تحریم را رفع نکرده؟ آیا احقاق حقوق مردم نکرده؟ آیا طرح تحول سلامت برای مردم راحتی نیاورده؟ آیا بیمه همگانی که برای همه مردم قرار دادیم مسیر درستی نبوده؟ خودکفایی در گندم و گازوئیل و خودکفایی در بنزین که به زودی انجام می‌شود همچنین بهبود زندگی کشاورزان نسبت به گذشته و پرداخت 15 هزار میلیارد تومان به کشاورزان به جهت خرید گندم و از سوی دیگر راه‌های روستایی که ایجاد شده و برق‌رسانی به روستاها به طوری که اکنون در کل کشور روستای زیر 10 خانواری وجود ندارد که برق نداشته باشند.
*همچنین گازرسانی به 9 هزار روستا در طول دولت یازدهم، افزایش صادرات غیرنفتی بر واردات که در تاریخ 60 سال گذشته بی‌نظیر بوده همچنین بهره‌برداری از پارس جنوبی که آقای میرسلیم اشاره کردند اگر برجام نبود و آن کمپرسورها نمی‌رسید این پروژه خلیج‌فارس دو سال دیگر هم افتتاح نمی‌شد و همه کمپرسورها توقیف بودند لذا باید با دقت اینها را بدانیم و به مردم اعلام کنیم.

هاشمی‌طبا: آموزش‌وپرورش به مقوله تربیت کمتر توجه داشته است/ما باید در دوره تحریم چون زمان جنگ استقامت می‌کردیم
کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه آموزش‌وپرورش به مقوله تربیت کمتر توجه داشته است گفت: کار اصلی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها باید فقط دانش و پژوهش باشد.
*در پاسخ به قالیباف: پیشرفت آموزش‌وپرورش و اهداف 1404 و امضای سند یونسکوی 2030 چنانچه عمل شود آموزش‌وپرورش و آموزش عالی متحول خواهد شد.
**ضرورت توجه به «تربیت» در آموزش و پرورش
*ما در آموزش‌وپرورش به امر تربیت که باید ملکه وجود انسان شود کمتر توجه داریم.
*نقصی در قانون وجود دارد که اعضای علمی دانشگاه‌ها می‌توانند شغل دوم انتخاب کنند درحالی‌که کار اصلی آن‌ها باید فقط دانش، پژوهش و راهنمایی دانشجویان باشد.
*اگر دانشگاه‌های ما دقت بیشتری کنند و دانش‌آموختگان ما مدارج تحصیلی را با مراکز عالی بگذرانند نتیجه بهتر خواهد شد.
**دانشگاه‌ها مرکز تربیت کادرهای آینده کشور هستند
*دانشگاه‌های ما مرکز تربیت کادرهای آینده کشور هستند و در این مورد باید دقت لازم صورت بگیرد.
**هیچ وابستگی به دولت یازدهم ندارم
در پاسخ به میرسلیم: هیچ‌گونه وابستگی به دولت یازدهم ندارم و بعد از چهار سال آقای روحانی را برای اولین بار در این محل زیارت می‌کنم.
**بیشترین تخریب‌ها عیله دولت یازدهم صورت گرفته است
*گواهی می‌دهم بزرگ‌ترین انتقادها و تخریب‌ها علیه دولت یازدهم اتفاق افتاده است.
*اینکه دولت نمی‌تواند به برخی از پیشنهاد‌ها توجه کند، به دلیل بزرگ شدن هزینه‌های دولت است که مشکلات مختلفی را برای پژوهشگاه‌ها و معلمان ایجاد می‌کند.
*من تعجب می‌کنم که ما همه‌چیز را برای همگان همیشه می‌خواهیم، چنین چیزی امکان‌پذیر نیست و وعده‌هایی هم که امروز می‌دهیم، خواسته خرجی از بودجه‌ای است که در حال حاضر نیز ناتوان است.
*اگر دولت را متناسب و هزینه‌ها را تعیین و مشخص کنیم، در آن صورت دستورالعمل‌ها و پیشنهاد‌ها قابل‌ اجراست.
*اگر قرار است بعضی از نقدها و پیشنهاد‌ها که در برخی جاها به دلایلی به کار گرفته‌شده را دستاویز قرار دهیم، نخست باید کلماتی که برخی روزنامه‌ها علیه دولت به کار می‌برند را با کلماتی که به‌نوعی دیگر گفته‌شده را مورد تعادل قرار دهیم و بررسی کنیم و ببینیم دشنام و انتقادات در چند کلمه بوده است.
**در زمان تحریم عده‌ای چون کبک سر خود را زیر برف قرار داده بودند
*در پاسخ به رئیسی: ساختمان پلاسکو در سه ساعت فروریخت و در 20 روز آواربرداری شد.
*درحالی‌که ما از طرف قدرت‌های بزرگ تحریم شده بودیم، عده‌ای چون کبک سرخود را زیر برف برده بودند و می‌گفتند تحریم‌ها بر ما اثر ندارد.
**برجام دارای مشکلاتی است
*افرادی که می‌گفتند تحریم‌ها بر ما اثر ندارد از همان کشورهایی که ما را تحریم کرده بودند، کالاها را گران‌تر می‌خریدند و 50 درصد اتومبیل‌هایی که سوپر لوکس که ساخت یکی از شرکت‌های آلمانی و ما را تحریم کرده بود را با همان پولی که نفت را باواسطه می‌فروختند وارد این مملکت کردند، بعد می‌گفتند ما تحریم نشده‌ایم و یا ما تحریم‌ها قبول نداریم.
**باید در دوره تحریم چون زمان جنگ استقامت می‌کردیم
*برجام شاید دارای مشکلاتی باشد، چراکه هر معاهده‌ای که توسط دو طرف برقرار می‌شود دارای مشکلاتی خواهد بود و ما باید در دوره تحریم چون زمان جنگ استقامت می‌کردیم.
**در زمان تحریم برای پُز دادن شروع به ولخرجی کردیم
*وقتی تحریم شدیم، به‌صورت باز و آزاد و دلخواه و برای پُز دادن شروع به ولخرجی کردیم و خزانه کشور را به این مقدار تهی رساندیم.
*امروز که تحریم‌ها به‌صورت مطلوبی برطرف شده، عده‌ای با این شکل و حالت برخورد می‌کنند.
سوال: مهمترین اولویت‌های سیاست‌خارجی دولت شما چیست؟ به ویژه تقویت جریان مقاومت و مقابله با جریان تروریسم.
*ارتباط حسنه فی‌مابین بین جمهوری اسلامی با دولت‌های دیگر که به رسمیت شناخته‌شده‌اند در تمام زمینه‌ها موردنظر است.
*تدبیر در تمام زمان‌ها و با دولت‌ها مختلف باید متفاوت باشد.
**باید با حفظ عزت با همسایگان ایران تعامل کنیم
*همسایگانی داریم که با حفظ عزت و اقتدار خود باید با آن‌ها در تعامل باشیم.
*فرهنگ ارتباطی بر اساس آنچه در تاریخ و آموزه‌های اسلامی گفته‌شده باید باشد.
*طبیعی است که ما همواره در مقابل عناصری که از رژیم صهیونیستی و استکبار جهانی دستور می‌گیرند باید استقامت کنیم.
*اگر انعطاف و اخلاق خوش داریم اما استقامت هم خواهیم کرد.
*در مورد برخی کشورهای منطقه در درجه اول خود مردم آن کشورها باید به آینده خود فکر و با آن‌ها مبارزه کنند.
*ما چون گذشته از طریق کمک‌های فرهنگی، مستشاری و روابط با آن‌ها در ارتقای توان آن‌ها باید کوشش کنیم.
*اگر بخواهیم موضوع را به‌سادگی ببینیم و دقت لازم را برای پیشرفت کار نداشته باشیم ضربه خواهیم خورد.
**ضرورت تقویت نیروهای دفاعی و عناصر فرهنگی
*باید با استراتژی صحیح که مورد تصمیم نظام است، تصمیمات لازم را به اجرا درآوریم.
*باید نیروهای دفاعی و عناصر فرهنگی خود در کشورهای دیگر را تقویت کنیم.
*ما می‌توانیم ارتباطات خوبی با همسایگان داشته باشیم و به‌جای تضاد با همسایگان، تفاهم و فصل مشترک ایجاد کنیم.
*می‌توانیم در بحث انرژی و صادرات به‌عنوان یک مرکز تولید انرژی با کشورهای همسایه خود ارتباط برقرار کنیم.
*امروز در بحث آنچه با دیگران مشترک هستیم مثل مخازن گاز با قطر به حد تساوی رسیده‌ایم.
*اگر همه‌چیز را بخواهیم دفعتاً و واحدتاً حل کنیم، نیازمند یک چراغ جادوی علاءالدین خواهیم بود که همه مسائل را به‌صورت معجزه‌آسا حل کند.
*اعتباراتی که مجلس برای بودجه ما تصویب می‌کند، کفاف کار امروز دولت را نمی‌دهد و برخی حرف‌هایی که برخی دوستان می‌زنند، خرج‌تراشی از همین بودجه‌هایی است که داریم.
**همه کارها در سیاست خارجی با سرپنجه معجزه‌آسا حل نمی‌شود
*در سیاست خارجی اگر ما ادعا داشته باشیم که همه کارها با سرپنجه معجزه‌آسای خود حل کنیم، طبیعتاً به‌اشتباه رفته‌ایم.
*وجود ما به‌عنوان یک نیروی پراستقامت در منطقه معنی می‌دهد.
*اگر زمانی که ما تحریم شده بودیم، استقامت می‌کردیم، وضعیتمان بهتر بود، این‌گونه نیست که ما به دشمنان گفته باشیم ضعیف هستیم، آن‌ها با اطلاعاتی که از داخل مملکت که به طریق اولا دارند می‌فهمند.
* باید تضمین‌های لازم را به سرمایه‌گذاران خارجی بدهیم
*یکی از ارکان بزرگ اقتصاد مقاومتی، صادرات است. صادرات نیازمند اعتماد به مردم، اصناف و تجارت است.
*این‌گونه نیست که سرمایه‌دار و صادرکننده را زالوصفت بنامیم.
*باید سرمایه‌گذار خارجی را در کشور بپذیریم و امروز ظرفیت پذیرش سرمایه‌گذار خارجی در ادارات و سازمان‌های ما وجود ندارد.
*ما باید تضمین‌های لازم را به سرمایه‌گذاران خارجی بدهیم تا سرمایه‌ها را به درون کشور بیاورند.
*امروز اگر یک ماشین‌آلات ایران به‌عنوان جمهوری اسلامی ساخته و صادر شود، مردم مسلمان کشورهای دیگر، آن شیء را دستاورد انقلاب می‌دانند.
**با تهدید جدی سرزمینی مواجه‌ایم
*در پاسخ به جهانگیری: خوشحالیم که باتدبیر مقام معظم رهبری و با خون شهدای دفاع مقدس و شهدای مدافع حرم، این اقتدار و امنیت ملی ما ازنظر مرزی حفظ‌شده است.
*بدون تردید ما اگر وارث خون شهدا هستیم باید همه ملت را با آن‌ها پیوندزنیم. گداصفت خواندن مردم و توزیع پول به آن‌ها به‌جای اینکه شخصیت وجودی آن‌ها را به شهدا پیوندزنیم، کاری نمی‌کند.
*امروز تهدید جدی سرزمینی داریم.
*برنامه ششم توسعه باید تمام هم‌وغم خود را به نفع نجات سرزمینمان ایران باشد.
*اینکه گفته شود یک دختر 16 ‌ساله در زیرزمین خانه خود با دیگ زودپز انرژی هسته‌ای تولید می‌کند، شایسته ملت نیست.
*باید حساب حرف‌ها و حساب کارها را بر اساس منطق پیش ببریم.
*این نوع حرف‌ها صدمات شدیدی هم به جوانان و هم به ملت ما وارد کرد و آخر و عاقبتی هم نداشت.
*در پاسخ به روحانی: سبک زندگی ما از این تریبون‌ها شکل می‌گیرد؛ سبک زندگی عالمانه یا سبک زندگی پرحرارت، مصنوعی، بدون واقع‌بینی چراکه این نوع سبک زندگی بنا کردن یک عمارت بر روی آب است.
*علما و مسئولان فرهنگی ما می‌توانند سبک زندگی را تدوین و به مردم بگویند.
**اگر همه راست‌ها را به مردم بگوییم سبک زندگی ما درست می‌شود.
*اینکه فقط بگوییم سبک زندگی اسلامی باشد کفایت نمی‌کند اگر همه راست‌ها را به مردم بگوییم سبک زندگی ما درست می‌شود.
*قرارداد کرسنت 14.5 میلیارد دلار جریمه برای ایران به دنبال داشت و این قرارداد به خاطر عدم اجرای آن در دولت نهم و دهم بود که جریمه شدیم.
**شرایط فعلی فضای مجازی نوعی تهدید است
سؤال: با توجه به‌ضرورت بهره‌مندی از کارکردهای مثبت و مفید فضای مجازی، برنامه دولت شما برای مدیریت و کاهش آسیب‌های اخلاقی و اجتماعی فضای مجازی چیست؟
*فضای مجازی هم فرصت است هم تهدید.
*در شرایط فعلی مجازی نوعی تهدید است، چون حرص و ولعی را در دارندگان موبایل هوشمند ایجاد می‌کند که هر چه بیشتر اطلاعات کسب کنند، این حرص و ولع پس از مدتی فرو می‌نشیند و به‌طور طبیعی، دارندگان آن سعی می‌کنند در موارد لازم فقط از آن استفاده کنند.
*دولت دو وظیفه در قبال فضای مجازی بر عهده دارد، یک؛ دولت باید همچون ژاپن و آمریکا موبایل‌هایی که در اختیار کودکان است را کنترل کند.
**دولت باید کانال‌هایی که مشکل‌آفرین هستند را کنترل و نظارت کند
*دولت باید بدون هیچ‌گونه پرده‌پوشی کانال‌هایی که مشکل‌آفرین هستند را کنترل و نظارت کند و این با مسئله آزادی مغایرت ندارد و در عوض دولت وظیفه دارد آنچه به صلاح مردم است را آزاد بگذارد و مباحثی که موجب انحراف مردم می‌شود را کنترل کند.
*استفاده مقرر از فضای مجازی برخی‌ها را خسته خواهد کرد و آنان در آینده به‌صورت گزینشی بر روی آن کار و فقط در موارد ضروری از آن استفاده خواهند کرد.
*هنر خوب زیستن، مهارتی است که همه مردم ما باید داشته باشند.
*شهیدان هنر خوب زیستن و خوب مردن را به یاد داشته و مردم ایران وارث آن هنرمندان والامقام هستند.
*اگر هنر خوب زیستن را سرلوحه کار خود قرار دهیم می توانیم ایران را سربلند سازیم و عاری از هرگونه عدم صداقت کنیم.
*باهنر صادق و راست بودن، آینده نیکویی خواهیم داشت.

رئیسی: دولت توانایی نقد کردن چک برجام را ندارد/ رئیس‌جمهور 50 نسبت ناروا به منتقدان داده است/ در دولت ما امر محرمانگی وجود ندارد
کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه ما 6 کاندیدا اینجا حضور پیدا کردیم برای اینکه مردم به نتیجه برسند، گفت: متاسفانه شتاب علمی در این چند سال به شدت کم شده است.
در پاسخ به قالیباف: ما 6 کاندیدا اینجا حضور پیداکرده‌ایم تا با تضارب برنامه‌های خود مردم به نتیجه برسند و این حق مردم است که درباره برنامه‌ها به نتیجه برسند.
**متأسفانه شتاب علمی در این چند سال به‌شدت کم شده است
* طرح مسائل دیگری که حق مردم را ضایع کند، ما نمی‌پسندیم نکته‌ای که در حال حاضر مطرح است رشد علمی در کشور است که متأسفانه شتاب علمی در این چند سال به‌شدت کم شده است.
* شورای عطف تشکیل نمی‌شود و برنامه‌ریزی برای جذب دانشجو و استاد و برنامه درسی به‌نحوی‌که کاملاً مطابق نیاز اقلیم‌های مختلف کشور باشد، وجود ندارد.
* یک‌میلیون دانشجو امروز مدرک تحصیلی دارند اما کار ندارند و تحریم علمی بیش از تحریم اقتصادی بر دانشگاه‌های ما اثر گذاشته است.
* فرهنگیان عزیز ما امروز مشکل‌دارند، وقتی 8 هزار میلیارد از صندوق فرهنگیان از طرف عده‌ای به یغما برده شد به‌نحوی‌که هر فرهنگی 8 تا 10 میلیون سهم دارد و این به‌شدت فرهنگیان را عذاب می‌دهد.
**بیکاری دانشجویان و عدم رشد علمی مهم‌ترین مشکل ماست
* برخی فرهنگیان برای اداره زندگی خود مشکل‌دارند اما عده‌ای صندوق فرهنگیان را به یغما می‌برند لذا بیکاری دانشجویان و عدم رشد علمی مهم‌ترین مشکل ماست.
* امروز آقای روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور مستقر باید پاسخگوی این سؤالات باشد و طرح سؤالات دیگر مشکلات کشور را حل نمی‌کند.
در پاسخ میرسلیم: انتقاد رمز تضمین سلامت فرد، جامعه، ملت‌ها و دولت‌ها است و بهترین دوست ماکسی است که عیب‌های ما را می‌گوید.
** رئیس‌جمهور 50 مورد نسبت‌های ناروا به منتقدان داده‌ است
* جناب آقای رحمانی در اوایل مسئولیت اعلام کردند که از بستن دهان منتقدان به خدا پناه می‌برم، ما این الفاظی را که آقای میرسلیم بیان کردند متأسفانه با 50 مورد نسبت‌های ناروا به منتقدان داده‌شده است.
* به قول آقای جهانگیری مخالف، مگر انسان باید به منتقد خود اهانت کند و این واقعاً ثواب نیست که می‌گوید من از بستن دهان مخالفان به خدا پناه می‌برم.
* حق شهروندی همین است که افراد بتوانند سخن خود را بگویند و اگر سخنشان درست نیست پاسخ داده شود.
**چرا باید دهان کسی را ببندیم
* اجازه دهیم نشاط بین دانشجویان، اصحاب رسانه، احزاب، اقوام و دسته‌ها باشد، چرا باید دهان کسی را ببندیم.
**حق اظهارنظر کردن هم از حقوق شهروندی است
* حق شهروندی را کسی دارد که حتی نان برای خوردن ندارد. حق داشتن، استفاده کردن و معیشت. حق کار کردن دانشجویی که با مدرک لیسانس و دکتری بیکار است و حق اظهارنظر کردن از حقوق شهروندی است.
* در رسانه‌ها من خواندم که با خبرنگاری که می‌خواست سؤالی از یکی از وزرا بپرسد، برخورد شده است لذا این با ادعاهای مطرح‌شده نمی‌سازد.
* باید با 80 میلیون جمعیت دارای کارت ملی اجازه اظهارنظر نسبت به مسائل دهیم.
سؤال: چه راهکار مؤثری برای حفظ حقوق مردم ایران در موضوع هسته‌ای و رفع تحریم‌ها با توجه به توافق برجام خواهید داشت و چگونه از نقض مکرر آن از طرف آمریکا و کشورهای غربی جلوگیری می‌کنید.
* برجام یک توافقی است که بر اساس آنچه دولت در فرایندی که طی شده با تمام اشکالاتی که این قرارداد دارد، تاکید می‌کند با تمام اشکالاتی که قرار دارد و از رسانه‌های گروهی هم بارها مطرح شده اما چون به عنوان سند ملی مورد توافق قرار گرفته است باید این تعهد از ناحیه ما و طرف‌های مقابل به رسمیت شناخته شود.
** اینکه آقای روحانی گفت خزانه خالی است یک پیام بسیار بد برای جمهوری اسلامی داشت
* آنچه در اصل مذاکرات و این سند مورد اشکال است اینکه در حین مذاکره نکاتی مطرح شده و اینکه از ناحیه دولت و جناب آقای روحانی گفته شود که خزانه خالی است یک پیام بسیار بد برای جمهوری اسلامی است.
* اینکه گفته شود اگر ما این توافق را نکنیم ممکن است طرف مقابل با یک اقدام تاسیسات ما را مورد هجوم قرار دهد یک پیام بسیار بدی برای مذاکره است.
* مثل اینکه انسان بخواهد به عنوان یک افسری که در میدان است اعلام کند چقدر از نیروهای من از بین رفت و این برای طرف مقابل پیام بسیار بدی است اما این مسائلی بود که متاسفانه واقع شد.
* ما باید در این سند که متاسفانه در اجرا هم پیشگام شدیم و هم به صورت تام آن را اجرا کردیم یعنی جمهوری اسلامی پیش‌پرداخت‌های آن را کاملا انجام داده و این سند به صورت چکی است که باید آن را نقد کرد.
* من معتقدم با ضعف‌هایی که دولت در حین این کار و اجرای آن نشان داد توانایی دریافت مبلغ این چک و نقد کردن آن را به هیچ عنوان ندارد. در حالی که می‌توانست کار را با قوت انجام دهد.
* این پیام‌هایی که به‌طرف مقابل داده‌شده برای ما مشکل ایجاد کرده و آن‌ها این پیام را گرفته‌اند که تحریم‌ها نتیجه داده و حالا هم آن را رها نمی‌کنند.
**آقای روحانی قول داده بود تمام تحریم‌ها به‌صورت یکجا برداشته خواهد شد اما نشد
* بحث ما اجرای این سند است، آقای روحانی قول داد به‌محض اینکه کار انجام شد تمام تحریم‌ها به‌صورت یکجا نه تعلیق بلکه یکجا برداشته خواهد شد اما هیچ اتفاقی برای سفره مردم نیفتاد.
* آیا بعد از تصویب این قضیه در سفره و کسب‌وکار، رکود، بیکاری تغییری ایجاد شد.
جمع‌بندی بخش اول: شاید آقای روحانی در ذهنشان باشد که ملاقاتی با ایشان داشتیم و قبل از این قضایا زمانی که ایشان دبیر شورای عالی امنیت ملی بود من درباره مسائلی در خصوص MPT به ما گزارش‌هایی شده است و به ایشان گفتم آیا شما در جریان قضیه هستید که آقای روحانی گفت الآن فرصتی نیست و در فرصتی دیگر با یکدیگر صحبت می‌کنیم.
* جلساتی که من در حوزه سیاست خارجی شرکت کردم نمی‌گویم به میزان دیپلمات‌هایمان اما جلسات بسیاری شرکت کرده و تعداد زیادی گزارش خوانده‌ام و کاملاً در حوزه سیاست خارجی مطلع هستم.
**آیا امروز چرخ اقتصاد می‌چرخد؟
* ما برای دیپلمات‌هایمان که در این زمینه زحمت‌کشیده‌اند تشکر می‌کنم اما در این رابطه قرار بود چه اتفاقی بیفتد، آقای روحانی گفت هم چرخ سانتریفیوژها بچرخد و هم چرخ اقتصاد اما سؤال ما این است که آیا چرخ اقتصاد می‌چرخد.
* بازار، کسب‌وکار، واردات و صادرات، درآمد، آیا چرخ شما می‌چرخد یا رکود واقع‌ شده است.
* از آقای سیف سؤال کردند که درباره این مسئله (برجام) نظر شما چیست که تا الآن هیچ بوده و آقای طیب‌نیا گفت که مسئله بانکی به قوت خود باقی است و آقای ظریف گفت که آمریکا نه به متن برجام و نه به روح برجام متعهد بوده‌اند.
* اتفاقی که می‌افتد باید در زندگی مردم باشد، الآن یک محموله نفت به یک کشور فرستاده‌اید باید پول آن را بگیرید. این احتیاج به پیچیدگی ندارد.
**تحریم‌های بانکی باقی است
* در رابطه با تحریم بانکی که اساس حوزه اقتصادی است این تحریم باقی است.
* خود آها هم می‌گویند تحریم‌ها را برنمی‌داریم اما ما می‌خواهیم از طرف آن‌ها حرف بزنیم.
* ما معتقدیم در مقابل دشمن نباید ضعف نشان داد. آنچه به‌عنوان ضعف‌ها و اظهاراتی که در زمان مذاکره صورت گرفته و نباید می‌شد دشمن را در موضع خود راسخ کرده است. درحالی‌که اگر ببینند با یک دولت راسخ و مقتدر مواجه هستند که از حقوق ملت ایران نمی‌گذرد حتماً می‌توان این چک را نقد کرد.
* در جریان منا که آقای جهانگیری گفت از برخوردی که با آن دختر صورت گرفت متأثر شدم که البته نباید به احدی ظلم شود اما در حادثه منا 500 خانواده ما از خانواده خود را از دست دادند و به شهادت رسیدند؛ اما چند روز از این حادثه گذشت و آن‌ها جنازه‌ها را تحویل ندادند. اگر رهبری معظم انقلاب در این رابطه آن اظهارات را نمی‌گفتند، شرایط طور دیگری بود اما دیدیم که ورق برگشت.
** باید نگاه مقتدرانه به قضایا داشت نه نگاه ملتمسانه
* نگاه مقتدرانه به قضایا باید داشت نه نگاه ملتمسانه، باید از موضع اقتدار با مسائل برخورد کنیم.
* من اعلام می‌کنم هر دولتی سرکار بیاید باید به این تعهد (برجام) پایبند باشد.
* حتی من شوخی می‌کنم و می‌گویم تعهدات قبل از انقلاب اگر مجلس آن را رد نکند و توافق جمهوری اسلامی ما به تعهدات دولت خود وفاداریم.
* ما حتماً می‌توانیم در دولت کار و کرامت این مسئله را از اقتداری که امروز نظام دارد پیگیری کرد تا حقوق مردم ایران حفظ شود.
در پاسخ به هاشمی‌طبا: اولویت امروز کشور مسئله اقتصادی است و باید دیپلماسی اقتصادی را در جهان دنبال کنیم.
*باید بازار صادرات را برای تولیدات کشور فراهم کنیم.
*سهم ما در تجارت با عراق چقدر است؟ سهم ترکیه در تجارت با عراق چقدر است؟
*ما با همسایگانمان باید روابط بسیار خوبی داشته باشیم.
*شأن جمهوری اسلامی در سراسر عالم، حفظ حرمت هر شهروند ایرانی است.
** باید حرمت پاسپورت ایرانی حفظ شود
*پاسپورت ایرانی، هویت ایرانی است و باید حرمت آن حفظ شود.
در پاسخ به جهانگیری: مؤلفه‌های امنیت ملی در نظامات مختلف ممکن است اختلاف داشته باشد اما در کشور ما مهم‌ترین مؤلفه امنیت ملی مردم درصحنه هستند.
* مردمی که همواره با دلدادگی به خدا درصحنه بوده‌اند و توانسته‌اند اثبات کنند مهم‌ترین مؤلفه امنیت ملی در کشور بودند.
* اگر از نیروهای مسلح و بسیج نام می‌بریم یا از نیروی مدافع حرم نام می‌بریم باید گفت که این‌ها حوزه امنیت برای کشور هستند و در بخش امنیت سخت قرار دارند.
* در کنار این امنیت سخت، امنیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی وجود دارد که امنیت در این حوزه‌ها می‌تواند جامعه را امن کند.
*اگر به مشکلات اجتماعی توجه نشود و شاهد باشیم در کشور فقر و بیکاری است و چنانچه شاهد باشیم دانشجویانی با مدارک تحصیلی فاقد زمینه کسب‌وکار هستند این امر زمینه بحران و مشکلات امنیتی را فراهم می‌کند.
در پاسخ به روحانی: درباره شاخصه‌های زندگی غربی باید به مصرف حداکثری، تولید سودآور و گسست‌های اجتماعی به‌ویژه در رابطه با خانواده اشاره کرد.
* در زندگی اسلامی نیز عمران و آبادی طبیعت و تولید حداکثری منابع مصرف بهینه منابع، وحدت و انسجام اجتماعی و ایثار و فداکاری و گذشت مطرح است.
**برای اجرای سبک زندگی اسلامی به دولت انقلابی نیاز داریم
* اقدام در این رابطه به یک دولت انقلابی نیاز دارد و اگر دولت انقلابی نباشد این سبک زندگی شکل نمی‌گیرد.
* من می‌خواهم بگویم به فضای قبل از انتخابات برگردیم و ببینیم همان روزنامه‌های اصلاح‌طلب و عزیزان ما در مجلس و دانشگاه‌ها چقدر عملکرد این دولت را موردنقد قرار داد‌ه‌اند.
*سؤال ما این است که آیا دولت به وعده‌هایی که در روز اول داد عمل کرده است یا نه، من به شهرهای مختلفی ازجمله کرمانشاه، کردستان و همدان سفر کردم و آن‌ها اشک می‌ریختند و می‌گفتند این وعده‌ها به ما داده‌شده است.
** امر محرمانگی در دولت ما وجود نخواهد داشت
* ما باید مشکلات را حل کنیم و ما مدت‌ها به پشتوانه علمی دانشگاه‌های معتبر یک برنامه جامع کار و کرامت تهیه‌کرده و همه بخش‌ها و نیازهای کشور و منابع وعده‌های داده‌شده را مشخص کرده است.
* امر محرمانگی در دولت ما وجود نخواهد داشت.
سؤال: برای ارتقای شان و منزلت فرهنگیان و بهبود سطح معیشتی و علمی آنان چه برنامه‌ای دارید؟
* معلمان شغل ممتازی دارند و آینده‌سازان کشور ما را تربیت می‌کنند.
* باید جایگاه و منزلت معلمان حفظ شود اما احترام با بخشنامه و سخنرانی در هفته معلم کافی نیست و ارتقای علمی معلمان باید کاملاً زمینه‌اش فراهم شود.
* مسئله معیشت معلمان نیز بسیار مهم است و شأن یک معلم نیست که برای رفع مشکل زندگی به مشاغل دیگری برود. موضوع معلمان همیشه مسئله بوده است و باید یک‌وقت تمام شود.
* باید فرهنگیان در اقصی نقاط کشور نه به‌صورت شعاری بلکه به‌صورت جدی موردتوجه قرار گیرند و از دغدغه‌های دولت کار و کرامت مسئله فرهنگیان و نقش دادن به آن‌ها در آموزش‌وپرورش و امور فرهنگی است.
* برای حفظ منزلت فرهنگیان مهم‌ترین مسئله به‌حساب آوردن آن‌هاست.
* موضوعی که لازم است عرض کنم نه بازگشت به گذشته و نه تحمل وضع موجود است. بلکه ما در صدد تغییر به نفع مردم هستیم.
* آنچه باید تحقق پیدا کند برنامه‌هایی است و از زندگی مردم گره‌گشایی کنند.
* دولت مستقر دو راه دارد. یا باید بگوید کارهایی انجام داده‌ام و می‌خواهم آن‌ها را تکمیل کنم که ما در این زمینه قضاوت نمی‌کنیم و از مردم می‌پرسیم که آیا به وعده‌ها عمل شده است یا خیر.
* راه دوم دولت این است که رقیب هراسی کند و در سخنان آقایان محترم رقیب هراسی موج می‌زد که این نوع برخورد حتماً اخلاقی نیست.
* ما بر اساس منابع برنامه و سخن داریم و می‌گوییم 12 درصد برنامه ششم را می‌توان به 8 درصد تبدیل کرد و قانون در این زمینه صراحت دارد و این وظیفه دولت است.
* باید از همه امکانات داخلی و نیروهای جوان و کارآمد استفاده کرد چراکه امام و رهبری نیز جوانان را باور داشتند.
* آنچه در حال انجام شدن است با آنچه باید انجام شود باید ببینیم که چه تفاوتی دارد.
* ما می‌توانیم از همه دغدغه‌مندان انقلاب اسلامی و نیروهای کارآمد با حفظ کرامت استفاده کنیم.
* بدهی دولت به‌نظام بانکی نسبت به قبل چند برابر و حتماً دو برابر شده است.
* هزینه‌های جاری و هزینه‌های نهاد ریاست جمهوری و دولت چقدر شده است؟ حتماً این هزینه‌ها قابل‌توجه است.

جهانگیری: دختر وزیر آموزش و پرورش کار شرافتمندانه‌‌ای انتخاب کرده که آن واردات است/برجام توفیق بسیار بزرگی در کشورمان بوده
کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در دومین مناظره تلویزیونی گفت: معلمان امروز تأثیرگذارترین قشر جامعه ما هستند و ما توانستیم دریافتی حقوق این قشر را از متوسط یک میلیون به دو میلیون و 850 هزار تومان برسانیم.
جهانگیری خطاب به قالیباف: توسعه علم کشور دو کانون اصلی دارد، یکی آموزش و پرورش که باید به مسائل آموزش و پرورشی به طور جدی رسیدگی کند، هم سند تحول آموزش و هم معیشت فرهنگیان و باید به این قشر توجه ویژه شود. در دولت یازدهم علی‌رغم تمام محدودیت‌هایی که داشتیم به این قشر به خوبی رسیدگی شد.
معلمان امروز تأثیرگذارترین قشر جامعه ما هستند و ما توانستیم دریافتی حقوق این قشر را از متوسط یک میلیون به دو میلیون و 850 هزار تومان برسانیم. ولی باید اینجا اقرار کنم وضع معیشت فرهنگیان هنوز هم مناسب نیست.
* برای فرهنگیان باید کار جدی‌ترین انجام دهیم. قشر دانشگاهیان بسیار مهم هستند. دانشگاه باید محیط امنی شود و به دانشجویان باید توجه شود؛ چراکه کانون علم و فناوری دانشگاه است و باید امید در این فضا حاکم شود، دانشگاه را باید فضایی مملو از امید قرار دهیم.
* با توجه به موضوعی که آقای قالیباف اینجا مطرح کرد، انتظارش را در این مناظره نداشتم. من تا روز چهارشنبه فکر می‌کردم وزیر دیگری این موضوع برایش پیش آمده که روز چهارشنبه مشخص شد وزیر آموزش و پرورش این مشکل برایش پیش آمده، مظلومیت این دولت را ملت ببینید. به یکباره گفته می‌شود در خانه یک وزیر قاچاق بوده است، دختری این وزیر دارد که فوق لیسانس است، کار شرافتمندانه‌ای انتخاب کرده که آن واردات است و 200 میلیون کل ارزش مبلغی است که این فرد از گمرک و به صورت قانونی وارد کرده است و حالا این می‌شود موضوع مصاحبه ما در مناظره. آیا این درست است و این وضعیتی است که امروز پیش آمده.
جهانگیری خطاب به میرسلیم: من فکر می‌کنم انتقاد یکی از نعمت‌های بزرگی است که خداوند به مسئولان مختلف داده و هر کس اگر درب انتقاد را بر روی دستگاه خود ببندد، به معنای آن است که خود را از این نعمت بزرگ که مردم می‌خواهند با دلسوزی برای اصلاح امور به او کمک کنند، از خود دریغ می‌کنند. لذا همه مکلف هستیم از انتقاد سازنده استقبال کنیم. دولت یازدهم در این زمینه کارهای بزرگی انجام داده است ما خانه احزاب را مدتی پیش بسته شده بود، احیا کردیم.
* 8 هزار سازمان مردم‌نهاد را مجوز دادیم که در این دولت راه‌اندازی شده، از آزادی مطبوعات به طور کامل دفاع کردیم و هر میزانی که مجوز خواسته شد برای مطبوعات در این دولت داده شد. با تمام قدرت دفاع کردیم و جلوی تمام قدرت‌هایی که می‌خواستندشبکه‌های مجازی را فیلتر کنند ایستادیم و هزنیه آن را هم پرداخت کردیم. قانون دسترسی آزاد به اطلاعات که در دولت‌های گذشته و در سال 1388 تصویب شده بود، در این دولت آیین‌نامه‌اش تصویب شد و در اختیار مردم قرار گرفت.
* آقای میرسلیم مشکلی که وجود دارد بخشی از جامعه با دولتی که با رأی مردم سر کار آمده مشکل دارند و برای مقابله با این مشکل‌شان می‌خواهند با تمام توانشان جلوی دولت ایستادگی کنند.
جهانگیری خطاب به رئیسی: فکر می‌کنم مردم ایران به طور کامل در جریان هستند که وقتی دولت یازدهم سر کار آمد کشور چه وضعیتی داشت، مردم برای تهیه دارو چکار می‌کردند، این مردم برای تهیه شیرخشک بچه‌ها چکار می‌کردند؟، وضع سیلوها چگونه بود؟، دولت یازدهم در همه زمینه‌ها موفق بود تا کارهای بزرگی را انجام دهد. ممکن است ما نواقصی داشته باشیم و قبول دارم باید این نواقص را برطرف کنیم.
* یکی از بزرگ‌‌ترین موفقیت‌هایی که در طول جمهوری اسلامی شکل گرفته، برجام است و به همه اهدافی که برای برجام برنامه‌ریزی شده بود در این دولت دست پیدا کردیم. ما حق هسته‌ایمان را به ثبت رساندیم و توانستیم تحریم‌های ظالمانه را از کشور برداریم.
* در این دولت ایران‌هراسی را به ایران‌دوستی تبدیل کردیم، چرا همه این موفقیت‌ها را فراموش کردید، اگر برجام به موفقیت نمی‌رسید و همه این قدرت‌های استکباری و زورگو می‌خواستند به بدخواهی‌های خود ادامه دهند، صادرات نفتی ما تا الان متوقف شده بود، مردم ایران اگر این اتفاق به وقوع می‌پیوست، ما در کشور با وضعیت نابسامانی روبرو بودیم. توفیق برجام در این بود که ما می‌توانیم امروز با افتخار بگوییم کشور ما آماده توسعه است.
* ما امروز به جای یک میلیون بشکه نفت 2.5 میلیون بشکه نفت صادر می‌کنیم، 30 درصد صادرات پتروشیمی ما در این دولت افزایش پیدا کرده است. کشتی‌های خارجی امروز به سمت ایران کالا می‌آورند، درحالی‌که تا قبل از این بنادر ایران تحریم شده بود. ما فکر می‌کنیم برجام توفیق بسیار بزرگی در کشورمان بوده و البته به بدعهدی آمریکایی هم اعتقاد داریم و باید برای پیروزی کشورمان باقدرت گام برداریم.
* جهانگیری خطاب به هاشمی‌طبا: من فکر می‌کنم در سیاست خارجی نیازمند این هستیم تا از تمام ظرفیت‌هایی که در کشور وجود دارد استفاده کنیم. وزارت خارجه به عنوان مرکز اصلی‌ای که مسئولیت تنظیم روابط خارجی کشور برعهده‌اش است، بر اساس جهت‌گیری‌هایی که این جهت‌گیری‌ها مرتبط با امنیت ملی و منافع ملی باید سیاست‌های خارجی و راهبردهای ایران در خارج از کشور را عملی کند.
* در کنار دیپلماسی رسمی کشور باید به دیپلماسی عمومی کشور هم توجه کنیم. دیپلماسی عمومی به این معناست که در اقشار عمومی مردم جامعه که می‌توانند چهره دقیقی از کشور را ترسیم بکنند، باید به این دیپلماسی باور داشته باشیم و عمل کنیم.
* هنرمندان ما در صحنه بین‌المللی باید بدرخشند، ما از هنرمندانی که در صحنه بین‌المللی که پرچم ایران همراه آنان برافراشته می‌شود، باید افتخار کنیم. فرهادی یک فرد است که از طرف ایران در جامعه بین‌المللی اسکار جایزه می‌گیرد و این تبدیل می‌شود به یک فرهنگ که ایران چنین جایگاهی دارد. او به عنوان یک کارگردان با تمام محدودیت‌هایی که دارد می‌تواند فیلم تولید و به جهان عرضه کند.
* ورزشکاران ما باید به درخشش‌شان در صحنه بین‌المللی اهمیت دهند، صنعت توریسم از مهم‌ترین دیپلماسی‌های عمومی است که تقویت گردشگری و تقویت روابط با کشورهای دیگر باید از اولویت‌ها در سیاست خارجی‌مان باشد. قدرت نرم را در کنار قدرت سخت در کشورمان که همان دیپلماسی عمومی است باید تقویت کنیم. هر قدرت سخت به معنای تقویت بنیه دفاعی جمهوری اسلامی و هم قدرت نرم که همان انسجام داخلی کشور و قدرت اقتصادی باید به‌خوبی تقویت شود.
سوال: کشور عزیز ما ایران امن‌ترین و قدرت‌مندترین کشور منطقه است، برنامه و راهکار جنابعالی برای استمرار، استحکام و توسعه قدرت دفاعی و امنیت جمهوری اسلامی چیست؟
جهانگیری: من تسلیت عرض می‌کنم به خانواده‌های عزیزی که فرزندان خود و اعضای خانواده‌شان را در حادثه تلخ معدن در استان گلستان جانشان را از دست دادند. من خودم در زندگی معدن‌کاران بوده‌ام، پدرم کارگر معدن بود و درک می‌کنم که خانواده‌ای فرزند و پدرش داخل تونل می‌رود چه دلهره‌ای را تجربه می‌کند و امیدوارم خداوند به شما صبر عنایت کند.
* آنچه مورد بحث است سیاست و فرهنگ و قدرت دفاعی کشور است. بنیه دفاعی کشور درواقع از همین سیاست سرچشمه می‌گیرد ملت عزیز یران این دومین باری ایست از این تریبون و در این مناظره با شما گفت‌وگو می‌کنم. چند نکته را لازم می‌داند به شما عرض کنم. یکی از مهمترین مهارت‌های رئیس‌جمهور این است که باید چم وخم‌های سیاست‌ورزی و دیپلماسی در عرصه متلاطم بین‌المللی به طور کامل باید آگاه باشد. لازمه آن صداقت با مردم است و داشتن تجربه عملی و حداقل مسائل و توانایی در حل مسائل بین‌المللی است.
* من اصلاح‌طلب هستم. در دولت حضور داشتم همچنین در مجلس نماینده مردم بودم و در بخش کلان‌ کشور و می‌دانم که بسیاری از تصمیمات کلان یا در مجلس یا در دولت اتفاق می‌افتد. لذا دغدغه‌ام همیشه توسعه ایران بوده است و با این نگاه و تجربه است که می‌گویم قدرت فرهنگی ایران باید امروز قدرت اول منطقه می‌بودیم، چرا نیستیم؟ در ادامه بحث به این خواهم پرداخت که ماشین اقتصاد و فرهنگ کشور از ته دره بیرون آمده و امروز در مسیر توسعه قرار گرفته است. ما امروز نیازمند این هستیم که فرهنگ ایرانی و اسلامی خود را بر پایه گفت‌وگو و مدارا، صلح و آرامش در جهان بنا نهیم.
* فرهنگ غنی ما می‌تواند حتی قدرت‌های مهاجم همچون اسکندر و مغول را مغلوب خود کند. تجربه‌ای مثل برجام نشان‌دهنده تجربه دیپلماسی قوی ماست و متأسفانه ما از این قدرت آن‌گونه که باید استفاده نکرده‌ایم.
* نگاه نادرستی که در کشورمانم غالب شد، فرهنگ را به بیراهه برد. ناپختگی، بی‌تجربگی و تخصص ناکافی باعث شد که کشور آن‌طور که باید به سمت پیشرفت سوق داده نشود.
* ما باید فرهنگ مدارا و صلح‌طلبی ایرانی به دنیا نشان بدهیم. اگر چنین کاری کردیم اقتصادمان هم بهبود خواهد یافت، قدرت دفاعی ما نیز پیشرفت خواهد کرد و اگر این کار را نکنیم، در داخل به جان یکدیگر خواهیم افتاد. برخوردهای ضربتی، امنیتی، ایرانیان را پژمرده خواهد کرد.
* من به عنوان یک ایرانی مسلمان و انقلابی به فرهنگ خودمان افتخار می‌کنم و از این فرهنگ احساس قدرت می‌کنم. باید از ماجراجویی دوباره در این کشور جلوگیری شود. باید جلوی خامی دوباره در این کشور را گرفت.
* جایگاه رئیس‌جمهور جایگاه دانش‌آموزی نیست. اقتصاد این مردم و این مملکت تحمل و حوصله تنش، دعوا و کارآموزی سیاست‌مداران تازه‌کار را ندارد. مردم عزیز شما اکنون این مناظره را با خانواده و عزیزان‌تان تماشا می‌کنید، می‌خواهید فردای فرزندان‌تان چگونه باشد؟ آیا محدودیت می‌خواهید یا توسعه، آیا عزت بین‌المللی می‌خواهید یا انزوای بین‌المللی؟ تنش می‌خواهید یا آرامش، یک لحظه رأی می‌دهید و آینده کشورتان را رقم می‌زنید.
* اقتدار ملی شائبه‌های فراوانی چون تقویت بنیه دفاعی، مسائل سیاسی، مسائل فرهنگی، ولی چون در جلسه امروز مسئله فرهنگ و سیاست است، از این مؤلفه بیشتر سخن به میان می‌آورم. قدرت ایران در فرهنگ آن خلاصه می‌شود، اما چرخ فرهنگ با دستور به صورت چکشی به کار نمی‌افتد. باید اداره فرهنگ به مردم واگذار شود.
* مردم باید خودشان فرهنگ را به دست بگیرند؛ چراکه هرگاه آنها به صحنه آمدند مشکلات جامعه حل شود، در دفاع مقدس مردم به صحنه آمدند، مشکل حل شد، سال 92 به صحنه آمدند، مشکلات را حل کردند.
*‌مردم عزیز یادتان می‌آید وضع اقتصادی ما چگونه بود، دارو پیدا نمی‌کردی، بیماران سرطانی و بیماران خاص چه عذابی از بی‌دارویی می‌کشیدند. کره، شیر، شیرخشک پیدا نمی‌شد، سیلوهای گندم خالی بود؟ اینها را یادتان می‌آید، مردم عزیز یادتان می‌آید مردم شب‌ها در صف بانک می‌خوابیدند تا بتوانند چند سکه خریداری کنند. شما می‌توانید مشکلات را حل کنید، تهدیدهای زیادی علیه این کشور بود، همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند؛ شما بهص حنه آمدید و تهدیدات را از سر این کشور برطرف کردید.
* من در دوران اصلاحات دیدم خاتمی با گفت‌وگوی تمدن‌هایش توانست به اقتصاد و فرهنگ کشور روح دهد و ایران را در دنیا درخشان. من این روزها دوباره احساس خطر می‌کنم.
* عده‌ای در پی دوقطبی کردن جعلی جامعه و به جان هم انداختن آنها هستند و نمی‌دانند چه بلایی در سایه این دوقطبی کردن بر سر کشور می‌آید. کشورهای همسایه را نگاه کنید، سوریه، عراق، افغانستان،‌ پاکستان که با همین روش کم‌کم در پی منفک شدن کشور هستند.
* کاری نکنید مردم به کارآمدی نظام بدبین شوند. زمانی به جایی رسید که رئیس مجلس فریاد زد این وعده‌ها به سرانجام نخواهد رسید. مردم عزیز امروز بار دیگر دو نگاه، دو تفکر و دو روش متفاوت برای مملکت‌داری برابر هم قرار گرفته‌اند. در یک طرف گروهی که با بگم بگم‌های دروغین، خط‌کشی‌های واهی و خیالبافی و بی‌تجربگی‌های خود را در صحنه سیاست داخلی و خارجی پیدا کند و امروز ممکن است با رویکرد دیگری به صحنه بیاید. در این عرصه فرار به جلو کفایت نمی‌کند. باید مردم سوابق را ببینند و بازگشت به عقب داشته باشند.
* مگر در همین بیلبوردهای خیابان تهران برای خالی کردن دل ظریف و یارانش چه تهمت‌هایی به آنها نزدند، ولی امروز با برجام عکس یادگاری می‌گیرند. این نوع نگرش محدودکننده و تهدید و تحقیرکننده جمهوری اسلامی در دنیا آثار خود را گذاشته است.
* من به عنوان مدیری که روزهای گرم و سرد کاری در عرصه مدیریت را چشیده‌ام، هرچند تلاش بسیاری شده، اما هنوز راه درازی باقی مانده. ما توانستیم ماشین اقتصاد را از دره بیرون بیاوریم و در مسیر قرار دهیم، اما هنوز به سرعت واقعی نرسانده‌ایم. ما به قول‌های واقعی برای پیشبرد ایران نیاز داریم.
* از نگاه اصلاح‌طلبانه می‌گویم، ما باید از همه ظرفیت‌ها، زنان و مردان، جوانان، بازنشستگان و همه نیروها و سرمایه‌های خود استفاده کنیم. ما فرزندان انقلاب و پیگیر آرمان‌های رهبرمان هستیم.
* من مطمئن هستم می‌توانیم با محوریت مقام معظم رهبری و وحدت مردم بزرگ‌ترین چالش‌های اقتصادی و فرهنگی پیش روی کشور را حل کنیم.
* من یک مدیر جهادی هستم، من جهادگر هستم. رهبر معظم انقلاب در جلساتی که اخیراً با سران قوا داشتیم فرمودند؛ آقای جهانگیری چپ بود، ولی من ایشان را از روز اول به صداقت می‌شناسم. مردم من با صداقت با شما صحبت می‌کنم. ما می‌توانیم با به صحنه آوردن تمام جناح‌های سیاسی کشور، همه ظرفیت‌های کشور مدلی طراحی کنیم که آینده کشور مطمئن باشد که سایه شوم جنگ از منطقه دور می‌شود. ما می‌توانیم با این مدیریتی که گفتم تفاهم و گفت‌وگوی ملی مسائل بغرنج کشور را یک به یک حل کنیم. روش من برای حل بحران به ارتباط‌سازی بین بزرگان کشور و استفاده از همه ظرفیت‌هاست.
* جهانگیری خطاب به روحانی: مسئله‌ای را مقام معظم رهبری مطرح کردند و در دستورکار نهادهای فرهنگی قرار گرفت. ما در بخش‌های اقتصادی آن وقتی به چالش‌های پیش روی کشور نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم به دلیل اینکه در منطقه خشک قرار داریم، از لحاظ آبی در شرایط سختی قرار داریم، ولی در مصرف آب که دقت می‌کنیم سرانه ما از کشورهای پرآب دنیا بیشتر است.
* مصرف کالاهای مصرفی و منابع طبیعی کشور زیاده‌روی می‌کنیم. مهم این است که ما بتوانیم از سبک زندگی از این عوارضی که وجود دارد، به صورت جدی پرهیز کنیم.
* ما در کشوری هستیم که از نظر زندگی تنوع قومیتی در کشور وجود دارد، ما باید بپذیریم که تنوع قومی در کشور تهدید نیست، بلکه یک فرصت به شمار می‌رود، فرهنگ‌های مختلف، زبان‌های مختلف کشور ما را رنگارنگ کرده است. در ایران هیچ قومی از قوم دیگر ایرانی‌تر نیست. دولت معتقد است هر قومی باید زبان مادری خود را حفظ کند. این برای آْذری اجرا شد، برای زبان کردی اجرا شد.
* ما امیدوار هستیم در همه بخش‌هایی که به جهت فرهنگی برای تقویت همبستگی ملی باید اقداماتی انجام دهیم، اقدامات خوبی در آن زمینه صورت گیرد.
سوال: دولت جنابعالی در استفاده از ظرفیت‌های ملی، هنری، سینمایی کشور برای تحقق گفتمان امام(ره) و انقلاب و حفظ ارزش‌های انقلابی و اسلامی و ایرانی چیست؟
جهانگیری: همان‌طور که اشاره کردید فرهنگ ایرانی و اسلامی سهم بسیار مهمی در اقتدار کشور دارد و ما با قدرت فرهنگی‌مان قادر هستیم خیلی از مسائل پیش رو را حل کنیم. با این قدرت می‌توانیم بسیاری از مسائل بین‌المللی و مسائل داخلی حل کنیم.
* خوشبختانه هنرمندان کشور تولیدات خود را در پیرامون مسائل انقلاب اسلامی ایران داشتند و در این راستا گام‌های بلندی را برداشتند. ما باید به هنرمندان‌مان آزادی عمل بیشتری دهیم.
* هنرمندان ما نباید نسبت به کارهای هنری که در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی انجام می‌دهند، با محدودیت روبرو شوند، به هیچ وجه از هیچ کس پذیرفته نیست که هنرمندی تمام مراحل قانونی خود را طی کند و وقتی می‌خواهد کنسرتی را اجرا کند، یک مقامی با هر شرایطی بتواند مانع کار او شود. این پذیرفته نیست که فردی خود را از قانون بالاتر بداند.
* در کشور باید قانون مبنای کار قرار بگیرد. وقتی هنرمندی در کشور فیلمی تهیه می‌کند و تمام مراحل قانونی را در این زمینه طی می‌کند، در نهایت برای اجرای آن با مشکل روبرو می‌شود. این از قانون دور است، دولت به طور کامل خود را مقید می‌داند تمام ظرفیت خود را به کار بگیرد تا هنرمندان، نویسندگان و تمام صاحبان اندیشه در بخش‌های مختلف فرهنگی بتوانند تمام فعالیت‌های خود را انجام دهند.
* در بخش آموزش و پرورش به دنبال طرح تحول آموزش، جایی که مبنا و نقطه آغاز فعالیت‌های فرهنگی کشور است، توجه جدی دولت آینده است. دانشگاه‌ها به عنوان پایگاه تولید علم و اندیشه و تولید فناوری که مهم‌ترین نقش برای توسعه آینده کشور دارند و مدیران آینده کشور از این عرصه فرهنگی خارج می‌شوند، باید از آزادی عمل و امنیت کامل برای انجام امور خود برخوردار باشند و در دولت آینده به این مسائل به‌خوبی توجه خواهد شد.
* من دو مطلب که در جلسه گذشته به آقای قالیباف گفتم درباره شورایاری و دیگری درباره زباله که هر دوی آنها خلاف بودند. ایشان گفتند از زباله برق تولید می‌کنند و الان حدود 8 هزار تن زباله، فقط از 200 تن آن برق تولید می‌شود. در مورد شورایاری هم مصوبه داده که کمک می‌کند.
* مردم ایران حرف‌های همه کاندیداها را شنیدید. آزمودنی‌ها را نمی‌توان بار دیگر آزمود. به آینده باید نگاه کرد، از گذشته باید عبرت گرفت. انتخابات پیش رو عرصه‌ای میان انتخاب بد و بدتر نیست، عرصه‌ای است میان راه و بیراهه.
*‌ پروژه راه ایران را ناتمام نگذارید، باید به تداوم راه بیندیشید و از تغییر و تحول نترسید. من نگرانی‌هایم را درمورد اینده بیان کردم. بیماری‌های مزمن با مسکن درمان نمی‌شود و حالا امیدهایم را می‌گویم.
* ایران فرصت‌های زیادی دارد، فرصت‌های بی‌نظیری دارد، شما مردم و جوانانی که برای اولین بار رأی می‌دهید، شما دانشجویان و دانشگاهیان عزیز، شما معلمان بزرگوار، شما روستائیان و عشایر و اندیشمندان، بازنشستگان، زنان و مردان و اقوام مختلف پای صندوق‌های رأی بیایید و سرنوشت ایران را رقم بزنید.