به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خراسان تایم به نقل از خبرگزاری ایسنا؛ برات نیز یکی از این آیینها است، آیینی کهن که از گذشتههای دور در بین مردم خراسان جنوبی رواج داشته است.
مبنای این رسم و آیین، در حقیقت، یادآوری روزی بزرگ است که تمام انسانها، دیر یا زود با آن مواجه میشوند.
برات، در لغت به معنای حواله است و در اشعار شاعرانی بزرگ چون حافظ، نظامی، خاقانی و سنایی نیز به کار رفته است.
علت نام گذاری این روز با نام برات نیز این است که مردم خراسانجنوبی در این روز، برای مردگان و عزیزان ازدست رفته خویش، خیرات و دعا حواله میکنند و تقارن آن را با جشن نیمه شعبان، موجب پاک شدن رفتگان خویش می دانند.
ثبت مراسم آیینی برات، در فهرست آثار ملی کشور
فریبا کاهنی کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسانجنوبی در گفت و گو با ایسنا گفت: مراسم آیینی برات خراسانجنوبی، به شماره 809 در تاریخ چهارم بهمن ماه 91 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
وی اظهار کرد: مردم استان خراسانجنوبی در نیمه ماه شعبان هر سال، یعنی طی روزهای دوازدهم تا چهاردهم شعبان با برگزاری مراسم مذهبی ویژهای با عنوان برات، یاد و خاطره عزیزان از دست رفته را گرامی میدارند.
کاهنی با بیان اینکه دامنه این رسم آن چنان گسترده است که به ماه شعبان در این منطقه ماه برات نیز میگویند، افزود: برات در خراسانجنوبی، مصداقی بر اعتقاد به اصل معاد است که مردم در این خطه با انجام اعمال مخصوص به استقبال آن میروند.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسانجنوبی بیان کرد: این مراسم به مدت سه روز و با عناوین مخلتف برگزار میشود و مردم هر روز آن را با بزرگداشت قشر خاصی از مسلمانان برگزار میکنند.
کاهنی ادامه داد: برات غریبان، برات اسرا، برات مسافران، برات زندگان و برات مردگان، از عناوینی است که برای این سه روز در نقاط مختلف استان استفاده میشود که از این میان برات مردگان در 14 شعبان با شور و حال خاصی برگزار میشود.
وی تصریح کرد: پخت انواع نانهای سنتی مانند روغن جوشی، چلبکی، کماچ، ساچ و حلوا و پخش آن در بین مردم به ویژه کودکان از مراسم ایام برات در شهرهای گوناگون خراسان جنوبی است.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسانجنوبی اظهار کرد: در روز 14 شعبان نیز که به برات مردگان شهرت دارد، مردم با حضور بر سر قبور خویشاوندان، خواندن فاتحه و پخش انواع شیرینی، شکلات، میوه و نانهای سنتی یاد و خاطره عزیزان را گرامی میدارند.
کاهنی ادامه داد: در این روز کسانی که به تازگی عزیزی را از دست دادهاند با پهن کردن فرش، خیرات، پخش انواع خوراکی و خواندن روضه، یاد و خاطره تازه گذشته را گرامی میدارند.
وی یادآور شد: قرائت قرآن و فاتحه نیز در این روز، هدیه ای است که از سوی مردم، نثار روح درگذشتگان میشود.
برپایی 126 پایگاه شهری و روستایی کمک به نیازمندان در روز برات
سیدرضا حسینی معاون توسعه مشارکتهای مردمی كميته امداد امام خميني (ره) خراسانجنوبي نیز به ایسنا گفت: کمیته امداد امام خمینی(ره) خراسان جنوبی در روز برات، 126 پایگاه شهری و روستایی در سطح استان مستقر خواهد کرد.
وی با بیان اینکه امسال، نام این پایگاهها، طرح صدقه برای سلامتی امام زمان(عج) است، افزود: از این تعداد پایگاه، 79 پایگاه به صورت ثابت و سیار در شهرهای استان و 47 پایگاه ثابت و سیار در روستاها خواهد بود.
حسینی با بیان اینکه امسال، 176 نفر از کارکنان کمیته امداد امام خمینی(ره) استان، در این پروژه همکاری خواهند کرد، تصریح کرد: سال گذشته، مردم استان از طریق همین پایگاه ها، 24 میلیون تومان به نیازمندان خراسان جنوبی کمک کردند.
معاون توسعه مشارکتهای مردمی كميته امداد امام خميني (ره) خراسانجنوبي بیان کرد: این پایگاهها، در روز برات، در آرامستانها، گلزارهای شهدا، مساجد، میادین و معابر اصلی و پایگاههای برگزاری جشن نیمه شعبان برپا خواهد بود.
حسینی یادآور شد: از مردم خیر خراسان جنوبی درخواست می کنیم تا مانند همیشه برای آمرزش روح رفتگان خود، به پایگاه های کمیته امداد امام خمینی(ره) در سطح استان مراجعه و به نیازمندان کمک کنند.
توصیه های بهداشتی در روز برات
میترا اسکندری مسئول روابط عمومی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نیز به ایسنا گفت: با توجه به وزش باد و تردد افراد و اتومبیل ها در آرامستان های استان، در روز برات، از مردم خراسان جنوبی می خواهیم از توزیع شربت و مواد خوراکی فاسدشدنی خودداری کنند.
وی ادامه داد: باتوجه به اینکه بیشتر موادغذایی که در روز برات توزیع می شود، در روزهای قبل، ارائه و خریداری میشود، لذا احتمال بروز مسمومیت افزایش خواهد یافت.
اسکندری با بیان اینکه موادغذایی در معرض نور خورشید در مدت زمان طولانی فاسد میشوند، افزود: در روز برات، باتوجه به گرمی هوا، احتمال فاسد شدن موادغذایی وجود دارد.
مسئول روابط عمومی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بیان کرد: از هم استانیها میخواهیم در این روز از بطریهای آب معدنی استفاده کنند و برای جلوگیری از تجمع حشرات و جوندگان، از ریختن زباله خودداری کنند.
اسکندری ادامه داد: تضمینی برای سالم ماندن موادغذایی چون شله زرد و حلوا، تا پایان روز برات نیست، لذا از مردم درخواست میکنیم از آوردن این چنین موادغذایی خودداری کنند.
وی بیان کرد: روز برات، سنتی نیکو و به جای مانده از نیاکان ما است، لذا باید در این روز از تجملگرایی دوری کنیم و برای شادی اموات، خیرات کرد.
میتوان به جای آمیختن این روز، که با جشن نیمه شعبان نیز متقارن است، دل یک نیازمند را شاد کرد چرا که شادکردن دل یک نیازمند و یا یک کودک یتیم نیازمند آمرزش واقعی را به اموات هدیه داد.
برات، روزی برای حواله کردن صدقه و دعا برای افرادی است که دستشان از دنیا کوتاه است. روزی برای یادآوری این نکته که شاید فردا من هم نباشم. پس می شود از این نکته، هزاران معنی از خوبی را دریافت کرد.
گزارش از زهرا حمیدی