به گزارش گروه اجتماعی خراسانتایم چند وقتی است در سطح شهر بیرجند شاهد دستفروشیهای کودکانکار بهصورت غیر متعارف و بیسابقهای هستیم که این امور مستقیما نشان دهنده وجود مشکلات اقتصادی و اجتماعی در جامعه است. بعد از فراگیری این امر در کلان شهرهای کشور، این بار نوبت شهر بیرجند است که با این مشکلات مقابله کند و چون از شروع این امر در سطح شهر بیرجند مدت زمان زیادی نمیگذرد، میتوان به راحتی و با برنامهریزی مسئولان استان در این زمینه، این معضل اجتماعی را حل کنیم.
*مهمترین و اساسیترن دلیل دستفروشی کودکان ناتوانی اقتصادی خانوادههایشان است
شاید شما هم در سر چهار راهها و هنگام توقف چند ثانیهای در پشت چراغ قرمزهای شهر متوجه حضور دستفروشان شدهاید. کودکانی که از فرط مشکلات اقتصادی خانوادههایشان مجبور به این کار شدهاند. کودکانی که در بهترین لحظات زندگی خود به سرمیبرند ولی به جای تفریح و بچگی کردن، مجبور به کار از صبح تا شب هستند. کودکانی که بزرگوارانه به دنبال کسب درآمد و کمک خرجی برای خانوادههای خود هستند.
کاملا بدیهی است که مهمترین و اساسیترن دلیل دستفروشی کودکان پشت چراغهای قرمز ناتوانی اقتصادی خانوادههایشان است که متاسفانه چند وقتی است شاهد این امر در شهر بیرجند هستیم. این اتفاق زنگ خطری برای مسئولان شهر بیرجند است و نیاز هست هر چه سریعتر برای حل این امر اقدام کنند.
دکتر علیرضا اسلام، جامعه شناس در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی خراسانتایم در مورد دلایل بوجود آمدن این امر در شهر بیرجند و راههای جلوگیری از آن میگوید: این معضل نشان دهنده نیازهای اقتصادی خانواده است و تاثیرات آن از نبود مشاغل و بیکاری سرپرست خانواده و یا کافی نبودن درآمد سرپرست خانوار نشأت میگیرد که این خانوادهها بوسیله فرزندان خود درآمدزایی میکنند. عمدهترین و مهمترین عامل در این زمینه نیازهای اقتصادی است که افراد را مجبور به چنین کاری میکند.
*در سالهای اخیر متاسفانه ارزشها و اخلاق سنتی تا حدودی کاهش پیدا کرده است
علیرضا اسلام در پاسخ به سوال خبرنگار خراسان تایم مبتنی بر دلیل وجود این امر در شهری مانند بیرجند که در این زمینه بیسابقه بوده است گفت: در شهر بیرجند از زمان گذشته اخلاق سنتی و فرهنگ خاصی وجود داشته که که از این اخلاقیات میتوان به قناعت اشاره کرد. که در آن صورت، افراد یک جامعه به نسبت میزان درآمدی که دارند با قناعت زندگی میکنند. از طرف دیگر شبکه های حمایت اجتماعی به صورت خود به خود و خود و انگیخته در بین فامیل، خانواده و خویشاوندان وجود داشت که این افراد به یکدیگر در امور مختلف کمک میکردند.
وی ادامه داد: در سالهای اخیر به دلیل اینکه بیرجند مرکز استان شده، متاسفانه این ارزشها و اخلاق سنتی تا حدودی کاهش پیدا کرده است. دیگر آن اخلاق قناعت و آن شبکههای اجتماعی مثل گذشته وجود ندارند. از طرفی دیگر، رشد بیکاری در ارزشهای اخلاقی و اجتماعی تاثیر مستقیمی میگذارد. از طرفی دیگر در حدود ۱۰ تا ۱۲ سال اخیر به دلیل استان شدن استان خراسان جنوبی، تعداد مهاجرین در شهر به بهصورت چشمگیری افزایش یافته است که این امر به نوعی فرهنگ یک شهر را عوض میکند.
*
باید به دنبال روشی باشیم تا بتوان با آن روش نیازهای اقتصادی را در جامعه بصورت کافی پاسخ دهیم
علیرضا اسلام در ادامه بیان کرد: چه بسا این اعمال بهوسیله فرزندان همان افراد مهاجر صورت میگیرد و ارتباطی با فرهنگ و اصالت مردم بیرجند ندارد. این امر همانند بسیاری از مسائل دیگر، راهکارهایی را برای حل دارد، باید به دنبال روشی باشیم تا بتوان با آن روش نیازهای اقتصادی را در جامعه بصورت کافی پاسخ دهیم.
وی افزود: اینگونه مشکلات با سرکوب و اجبار رفع نمیشود و درواقع با این اعمال کار را بیش از پیش دچار مشکل خواهیم کرد. این یک واقعیت است که هیچ وقت هیچ شخصی با تمایل شخصی و اراده خود به سمت اینگونه کارها نمیرود. بلکه این یک نیاز اقتصادی است که افراد و خانوادهها را وادار به چنین کارهایی میکند. برخلاف چیزی که تصور میشود، اعمال و زور و فشار شاید به صورت کوتاه مدت پاسخی در این زمینه بدهد، اما همیشگی نخواهد بود و پس از مدت کوتاهی تاثیر آن از بین خواهد رفت.
*این کودکان به دلیل عدم برخورداری از امکانات مستعد ابتلا به انواع انحرافات و آسیبهای اجتماعی هستند
خانم شادمان، روانشناس در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی خراسانتایم در زمینه دستفروشی کودکان کار بیان کرد: پدیده کودکان کار که عمدتا به دلایل اقتصادی و درآمد اندک خانوادهها و عدم انسجام خانوادگی بوجود میآید، آسیبهای بسیاری را به دنبال دارد.
وی ادامه داد: این کودکان به دلیل عدم برخورداری از امکانات آموزشی و محرومیت از تحصیل و فقدان حمایتهای عاطفی، مستعد ابتلا به انواع انحرافات و آسیبهای اجتماعی هستند. از منظر دیگر بیمهری از جانب افراد جامعه نسبت به کودکان کار منجر به تقویت روحیه پرخاشگری و فقدان مهارت همدلی و نوع دوستی در آنها میشود که این امر نیز در سطح کلان سلامت و امنیت جامعه را به خطر می اندازد.
شادمان در ادامه تصریح کرد: در شرایطی که کودکان کار باید مانند همسالان خود فرآیند طبیعی رشد عاطفی، ذهنی و اجتماعی را طی کنند، از نارساییهای زیادی رنج میبرند که تکامل شخصيت آنان را دستخوش تغییر قرار میدهد. امیدواریم نهادها و سازمانهای حمایتی با ارائه خدمات مددکاری و مشاورهای و همچنین با تأمین رفاه اقتصادی و اجتماعی، این کودکان نیز از بهزیستی روانی و عاطفی وجسماني مطلوب برخوردار شوند.