خراسان تایم - «هفت منبر» اشک ريختن شمع‌ها در سوگ اباعبدالله(ع)/همه جا صحن و سرای تو شده یا مظلوم

«هفت منبر» اشک ريختن شمع‌ها در سوگ اباعبدالله(ع)/همه جا صحن و سرای تو شده یا مظلوم

«هفت منبر» سنت زیبایی مردم دیار خراسان جنوبی در عصر تاسوعا حسینی است تا بگویید همه جا صحن و سرای تو شده یا مظلوم و ما همچو شمعی در عزایت اشکباریم یا حسین(علیه السلام).

روزها در گذر زمان به محرم مي رسند به ماهي متفاوت از همه ماههايي که هر سال تجربه کرده ايم و مي کنيم. ماهي که ديرگاهي است دلها و ذهن هاي فراواني را به خود مشغول داشته است.

هزاران سال از آن واقعه عظيم مي گذرد و ميليونها انسان دلبستگي خود به محرم را به شکل هايي متفاوت نشان داده اند محرم چون اقيانوسي عظيم سالهاست تلاطم مي کند و ما بر کنار ايستادگان، قرنهاست به اندازه درک و معرفتمان محرم را مي فهميم.

بعضي از ما تنها خشم و خروش و ظاهر اين اقيانوس را ديده ايم و بعضي ها در اعماق اين اقيانوس ناپيدا کرانه فرو رفته ايم. محرم اتفاقي نيست که با چشم روزمره عادت آن را ببينيم، اتفاقي است شگرف که ما هنوز آن را نشناخته ايم و از محرم تنها تشنگي‌ها و گرمايش را مي دانيم.

اندوه حسين(علیه السلام) و يارانش تشنگي نبوده است هر چند تشنه بودن و جنگيدن سخت است اما حسين(علیه السلام) و ياران باوفايش بزرگتر از آن بودند که سر تسليم در برابر تشنگي فرود آورند و از تشنگي بنالند چگونه مي توان حسين و يارانش را تنها در تشنگي ديد و بر تشنگي آنها گريه کرد حسين فراتر از همه تشنگي ها و عطش ها ايستاده، آنچه حسين را اندوهگين مي کند چيزهاي ديگري است که مي تواند در همه دوره ها و زمانها وجود داشته باشد و حسين آن انسان آزاده همه انسانها را در هر عصر و دوره اي دعوت مي کند به آزاد بودن.

ای حسین!... گرچه در آن «نینوا» نای حقیقت‏گوی تو را بریدند، امّا ... نوای «حق، حقِ» تو در تاریخ، همچنان ماندگار شد و جاودانه ماند.

همه‌ساله با آغاز ماه محرم استان خراسان جنوبی شاهد برپايي مراسم و آيين‌هاي ويژه‌اي است كه در شهرهاي مختلف برگزار مي‌شود «هفت منبر» سنت زیبای فرهنگی است که شمع ها در هفت منبر مسجد و حسینیه برای امام حسین (علیه السلام) تا جایی که جان در بدن دارند از دیده سرشک اشک جاری می‌کنند و مردم این سرشک های شمع را برای تبرک جمع می‌کنند و به‌عنوان نمادی از تربت امام حسین (علیه السلام) در خانه نگهداری می‌کنند.

مراسم هفت منبر از جمله مراسم ایام محرم است که توسط زنان در عصر روز تاسوعا بر پا می‌شود و زنان سالخورده، جوان و دختران در هفت منبری که در ایام محرم در آنها مراسم روضه خوانی انجام شده شمع روشن می‌کنند.

برگزارکنندگان مراسم خادم‌های ‌مسجد، حسینیه و یا منزل هستند که از عصر تاسوعا روی منبر یک پارچه سیاه می‌اندازند و آن را در نزدیکی در مسجد یا حسینیه می‌گذارند و آماده پذیرایی از عزاداران سالار شهیدان می شوند.

یک مجمعه بزرگ و یا تشت پر از گل را روی پله منبر گذاشته و تشتی خالی را هم در پله دیگر می‌گذارند زن‌ها در نزدیکی غروب آفتاب به این اماکن می‌روند و پس از نیت کردن، شمع خود را روشن کرده و داخل سینی می‌گذارند و بعد نذورات خود را از قبیل خرما، شیرینی و پول را در داخل تشت می‌ریزند و منبر را زیارت می‌کنند و به مکان دیگر می‌روند.

معمولاً در هر مکان فقط یک شمع روشن می کنند اما اگر مسجدی بسته و یا راه دور باشد احتمال دارد که در یک مکان دو شمع روشن کنند.

نذوراتی که جمع می‌شود به خادم منبر تعلق دارد و او باید تا پایان مراسم و خاموش شدن شمع‌ها در آنجا بماند و هیچ یک از شمع‌ها را خاموش نکند و صبر کند که شمع‌ها خاموش شود اشک‌های شمع را هم دور نمی ریزند و در مکانی از مسجد جمع آوری می کنند.

مسجد آیتی، مسجد جامع، مسجد خواجه، مسجد خضرعلی، مسجد چخ پایو، مسجد خواجه خضر، مسجد حیدرحسین، مسجد صاحب الزمانی(ع)، مسجد امام حسن(ع)، چشمه خلیلی(قدمگاه)، منزل دختر آخوند، حسینیه دگود(علوی) و امام رضا(ع)(شوکتیه)، مدرسه معصومیه از جمله مکان‌هایی است که مراسم هفت منبر در آن برگزار می‌شود.

این مکان‌ها در گذشته تنها مکان‌های برگزاری مراسم ماه محرم بوده اند و در دهه محرم روی این منابر روضه‌خوانی می‌شده است.

زنان هفت تا از مکان‌ها را برای اجرای مراسم بر می‌گزینند، بعضی از حسینیه شوکتیه و بعضی از مسجد پایین شهر مسیر را آغاز می‌کنند. مراسم هفت منبر در شهر بیرجند قدمت زیادی دارد و کسی به یاد نمی آورد که از کی این مراسم آغاز شده است و شبیه این مراسم را در زمان قاجار در شهر تهران در 41 منبر برگزار می کردند.

مراسم «هفت منبر» در بیرجند یکی از آیینهای خاص و کم نظیر ماه محرم به شمار می ‌رود که به شماره 507 مورخ 1393/06/20 در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

شبستان