توصيه مطلب

خاک؛ سرچشمه زندگی

به گزارش گروه اجتماعی خراسان‌تایم به نقل از ایسنا، حسن اکبری اظهارکرد: چهاردهم آذرماه مصادف با 5 دسامبر به عنوان گرامیداشت روز جهانی خاک با شعار "پیش به سوی رفع الودگی خاک" نامگذاری شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه خاک سرچشمه زندگی است، تصریح کرد: خاک پایه و اساس تولید مواد غذایی است و برای بارور نگاه داشتن زمین و پرورش حیات بر روی این کره ضروری است.
اکبری گفت: با توجه به اهمیت خاک به عنوان یکی از مهم   ترین اجزاء طبیعت، اتحادیه جهانی علوم خاک در سال ۲۰۰۳ و در راستای ارج نهادن به اهمیت خاک و جلوگیری از تخریب و نابودی آن، روز ۵ دسامبر را به عنوان روز جهانی خاک نامید.
وی افزود: بزرگداشت این روز از طرف جامعه جهانی بیانگر لزوم توجه هرچه بیشتر به این سرمایه عظیم خدادادي است کـه بـه علـت افـزایش نیازهـاي روزافزون جمعیت جهان تحت فشار مضاعف قرارگرفته است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: باید توجه داشت که خاک به عنوان منبع طبيعي، سرمايه ملي و بستر حيات، نقش اساسي در استقرار و رشد جوامع بشري دارد و در واقع بخشي از زنجيره غذايي انسان و ساير حيوانات از خاك است.
اکبری ادامه داد: به همين دليل هرگونه آلودگي موجود در خاك مي‌تواند در طي زنجيره غذايي، به سطوح بالاتر انتقال يافته و در نهايت در انسان تمركز يابد.
وی اظهار کرد: علی رغم اینکه خاك از منابع تجديدپذير بوده اما برای  تشكيل هر سانتي‌متر خاك در شرايط مختلف آب و هوايي از 100 تا 10 هزار سال زمان نیاز است و هزينه رفع آلودگي خاک بسیار سنگین و رفع آلودگي خاك فرآيندي بسيار درازمدت است.
عوامل تشدید فرسایش و آلودگی خاک
وی تصریح کرد: امروزه عواملی چون افزایش جمعیت و بهره برداری بیش از حد از زمین‌های کشاورزی، رشد شهرنشینی، ازدیاد زباله‌های شهری و صنعتی، جذب مواد شیمیایی توسط خاک، حفاری معادن و چرای بی رویه دام ها منجر به تشدید فرسایش و آلودگی خاک می‌شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: خاک به مراتب از آب مهم‌تر بوده و در واقع خاک مهم‌ترین بستر مدیریت منابع آب در جهان است و تامین آب مورد نیاز از روش‌های مختلف امکان پذیر خواهد بود اما تهیه خاک به ویژه خاک حاصلخیز تقریبا در زمان کوتاه غیر ممکن است.
اکبری افزود: خاک‌های جهان به دلیل توسعه شهرها، جنگل‌زدایی، شیوه‌های مدیریت و کاربری ناپایدار سرزمین، آلودگی، چرای مفرط و پدیده تغییر آب و هوا در معرض خطر نابودی قرار دارند و آثار زیانبار سـوء مدیریت در بهره برداري از منابع خاك و اراضی پدیدار گشته و زنگ خطر جدي را به صدا درآورده است.
نقش خاک در محیط
وی به نقش و اهمیت خاک در محیط اشاره کرد و گفت: خاک تامین کننده غذا، پایه و اساس پوشش گیاهی برای کشت و مدیریت خوراک، فیبر، سوخت و محصولات دارویی، حافظ تنوع زیستی سیاره زمین و نگهدارنده یک چهارم از کل تنوع زیستی جهان است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: خاک، نقش کلیدی در تغییرات آب و هوایی و در چرخه کربن داشته و ذخیره کننده و بهبود دهنده منابع آبی در برابر سیل و خشکسالی است و با توجه به نقش‌های متعدد و حیاتی خاک در طبیعت، حفظ آن برای آینده پایدار و امنیت غذایی ضروری است.
تهديدات زيست محيطي خاك در كشور
اکبری به تهدیدات زیست محیطی خاک اشاره کرد و ادامه داد: تهديدات زيست محيطي خاک شامل دو بخش فرسایش و آلودگی خاک می‌شود که فرسایش خاک شامل انتقال خاک توسط عواملی نظیر آب و باد است كه این عمل منجر به از دست رفتن خاك و آب و عناصر غذایی موجود در خاک مي‌شود.
وی افزود: براساس برآوردهای انجام شده، میزان فرسایش خاک در ایران، حدود 16.7 تن در هکتار است که با شاخص جهانی پنج تا شش تن در هکتار، فاصله بسیار زیادی دارد که از این میزان سالانه بیش از 100 هزار هکتار مراتع در حال تخریب است و بیش از 400 هزار هکتار در معرض نابودی قرار دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: به این میزان باید حجم خاک‌هایی که بر اثر افزایش شوری، سدیمی شدن، مشکلات ماندابی و زه کشی بدون استفاده می‌شوند را نیز اضافه کرد.
اکبری افزود: حدود 8 میلیون هکتار زمین قابل کشت آبی در کشور وجود دارد که بر اثر تخریب و مسائلی مانند خشکسالی و افزایش شوری روز به روز در حال کم شدن است.
وی ادامه داد: از سوی دیگر جمعیت همچنان در حال افزایش است و این در حالی است که ما نمی‌توانیم خاک تولید کنیم چرا که تولید هر یک سانتی‌متر خاک به صدها سال زمان نیاز دارد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار کرد: بنابراین ناچار هستیم همین میزان خاک حاصلخیز خود را حفظ کنیم که این موضوع نیازمند تلاش جمعی مردم، مسئولان و پشتیبانی قانونی از دستگاه‌های اجرایی است.
اکبری خاطرنشان کرد: خسارت ناشي از فرسايش و تخريب خاک به صورت مختلف سالانه در حدود سه هزار و ‌500 ميليارد ريال برآورد شده است و هزينه فرسايش در ايران معادل ‌14 درصد درآمد ناخالص ملي است.
وی با بیان اینکه ايران يکي از هفت کشور آسيایي است که بيشترين ميزان هدررفت خاک را دارد، افزود: کاهش ‌11 درصدي وسعت جنگل‌هاي ايران در طول‌40 سال، بيابان‌زايي در بيش از ‌100 ميليون هكتار از اراضي كشور،کاهش قابليت توليد محصول، افزايش غلظت گازهاي گلخانه‌اي به اتمسفر و گرم شدن جهاني هوا از جمله پیامدهای فرسایش خاک در ایران است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی اظهار کرد: در این روز دستگاه‌ها و متولیان این امر در استان نسبت به برگزاری  کنفرانس‌ها، نشست‌ها و جلسات گوناگونی اقدام می‌کنند و  اداره کل حفاظت محیط زیست استان نیز در گرامیداشت این مناسبت برنامه‌های متنوعی از قبیل برگزاری کارگاه آموزشی با موضوع خاک و محیط زیست ویژه دانش آموزان را برگزار خواهد کرد.
اکبری از مردم خواست با پیشگیری از تخریب خاک به هر بهانه‌ای، از کشاورزی و تولید گرفته تا گردشگری افسار گسیخته در طبیعت، در حفاظت از این منبع ارزشمند خدادادی سهیم باشند.
وی ابراز امیدواری کرد: پیش از اینکه وضعیت خاک این سرزمین به سرنوشت آب دچار شود چاره اندیشی و برنامه ریزی مطلوب برای حفاظت از خاک انجام شود.