مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرایان گفت: بادگیرها ابتکاری است که کویرنشینان با استفاده از آن به مقابله با گرما رفتند و در طول سالیان متمادی توانستند با این ابزار ساده بر آفتاب سوزان کویر غلبه کرده و در گرم‌ترین روزهای سال بدون استفاده از کوچک‌ترین ابزاری که نمادی از فناوری باشد، خنکای نسیمی دلنشین را به داخل خانه‌های خود بیاورند.
به گزارش گروه اجتماعی خراسان‌تایم به نقل از ایسنا، محمد عرب بیان کرد: هر زمان صحبت از کولرهای سنتی به میان می‌آید، بدون شک بادگیرها با آن شکل بخصوص و چوب‌هایی که بر سر دارند، اولین تصویری است که به ذهن متبادر می‌شود.
وی افزود: بادگیرها ابتکاری است که کویرنشینان با استفاده از آن به مقابله با گرما رفتند و در طول سالیان متمادی توانستند با این ابزار ساده بر آفتاب سوزان کویر غلبه کرده و در گرم‌ترین روزهای سال بدون استفاده از کوچک‌ترین ابزاری که نمادی از فناوری باشد، خنکای نسیمی دلنشین را به داخل خانه‌های خود بیاورند.
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرایان با بیان اینکه مرمت بادگیرها به عنوان نمادهای خاص معماری منطقه از اولویت‌های میراث فرهنگی در شهرستان سرایان است، تصریح کرد: در این مرحله از مرمت بادگیر خانه تاریخی رمضانی، سبک‌سازی، برداشت اندود فرسوده دیواره‌ها و اصلاح و بازسازی جداره‌ها، بازسازی قاب‌ها و نمای دهانه‌های بادگیر طبق الگوی موجود، کلاف بندی و مقاوم سازی تیغه‌ها با تخته الوارهای مناسب (تخته الوارهای به کار رفته در ساخت ریل قطار)، استحکام بخشی و اجرای دیوار تقویتی و اجرای اندود خاک و گچ قسمت‌های داخلی بادگیر، مرمت رخ بام و مقاوم سازی ساقه بادگیر و مرمت تزئینات، بام سازی (آجرفرش و ایزوگام) و اجرای کاهگل و غیره انجام شد.
عرب با بیان اینکه بادگیر خانه تاریخی رمضانی سه قلعه که تخریب شده بود و به شدت در معرض آسیب قرار داشت، مرمت شد، تصریح کرد: بادگیرها نقش بسزایی در زیبایی فضای شهری داشته و به عنوان المان‌های شهری مورد توجه هستند که قبل از این دو بادگیر خسروی متعلق به خانه خسروی (با مشارکت مالک) و بادگیرمیرعلی آقا در خانه تاریخی ضیائی مرمت شده و در حال حاضر سه بادگیر چهار طرفه بسیار زیبا در بافت تاریخی سه قلعه قابل مشاهده است.
وی اظهار کرد: مرمت بادگیر خانه حسام الدیوان سه قلعه، بادگیرهای خانه‌های تاریخی یزدانی و رفیعی سرایان نیز در اولویت مرمت هستند که امیدواریم تخصیص اعتبار باعث تسریع در روند مرمت این آثار زیبا در سطح شهرستان شوند.
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرایان با بیان اینکه بادگیرها از عناصر و سمبل‌های معماری ایرانی هستند، تصریح کرد: بادگیرها، برج‌هایی هستند که برای تهویه بر بام خانه‌ها ساخته می‌شود.
عرب با بیان اینکه بادگیر را همچنین بالای آب انبارها و دهانه معدن‌ها برای تهویه می‌سازند، خاطرنشان کرد: استفاده از بادگیر از سنوات بسیار قدیم در ایران متداول بوده است.
وی با بیان اینکه بادگیرها با اشکال مختلف در شهرهای مرکزی و جنوب ایران ساخته شده که هر کدام برحسب ارتفاع و جهت باد طراحی و اجرا شده‌اند، افزود: بادگیرها معمولا یک طرفه، چهار طرفه یا هشت طرفه هستند و بادگیرهای تاریخی شهرستان چهار طرفه و یک طرفه هستند.
مسئول میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان سرایان با بیان اینکه عملکرد بادگیر به این صورت است که باد مطلوب را گرفته و آن را به داخل اتاق‌های اصلی ساختمان، آب انبار یا سرداب هدایت می‌کند، تصریح کرد: برای تقویت عملکرد خنک‌سازی بادگیر و استفاده از برودت تبخیری، از روش‌های دیگری نیز استفاده می‌شده است.
عرب یادآور شد: به عنوان مثال در بادگیر خانه تاریخی حسام الدیوان در کنار بادگیر، سرداب قرار دارد که آب قنات وارد حوضچه وسط این اتاق شده و رطوبت موجود در این فضا باعث خنک‌تر شدن فضاهای منتهی به بادگیر می‌شده است.
