جمله کوتاه بود اما بهتآور: «تاریخ روحانی را بخاطر شجاعت و خدمت به مردم، تکریم میکند.» این سخن هفته گذشته از زبان دکتر نوبخت، سخنگوی دولت تدبیر بیان شد. عمق فاجعه آنجاست که نمیدانم کجای این دولت را شجاعت و خدمت بنامم؟ دولتی که هوادارانش فقط دو دستاورد برایش میشمردند:«برجام و تلگرام.»
تلگرام که تکلیفش مشخص است، فیلترینگ! دولت سعی دارد از زیر بار آن شانه خالی کند اما وقتی نامه روحانی به آذری جمرمی در مورد بهم زدن فضای کنونی پیامرسانها منتشر شد نیت واقعی دولت را مشخص کرد. این داستان وقتی تکمیل شد که آذری جهرمی توان خود را بر روی فیلتر کردن فیلترشکنها گذاشت و یکی پس از دیگری آنها را از کار انداخت.
اما برجام و ما ادراک برجام! از همان روز اول این داستان حس و حال خوبی نداشت. حسن روحانی که کاندیدای ریاست جمهوری شد، مدعی بود دیگران زبان مذاکره با دنیا را بلد نیستند و او در مدت کوتاهی تحولات گستردهای را ایجاد خواهد کرد. لذا سعی کرد با تمام سرعت توافق اولیهای را ارائه کند تا در گزارش صد روزه خود بر روی آن مانور برود. شاید همین داستان باعث شد رهبری بعدها بازگوکنند:«اگر در مذاکرات عجله نمیکردید شاید نتیجه خیلی فرق میکرد.»
در ادامه شاهد پیچ خوردن داستان مذاکرات بودیم. اما آنچه باعث نگرانی میشد برخی سخنان ظریف بود که میگفت:«هر توافقی بهتر از توافق نکردن است.» حال این سوال مطرح میشد که آیا توافقی که به ضرر مردم و کشور ایران باشد هم بهتر از توافق نکردن است؟ این پالسها باعث میشد مذاکرهکنندگان دشمن امیدوار شوند که میتوانند هرگونه شرایطی را بر ایران تحمیل کنند. اما رهبری فرمودند:« اینکه در نهایت توافقی رخ ندهد بهتر است از اینکه توافقی بوجود آید که مردم ایران از آن متضرر شوند.» اما گویا این سخن پیر دلسوز کشور هم نادیده گرفته شد.
در روزهای پایانی مذاکرات نیز مقام معظم رهبری خطوط قرمزی را مشخص کردند و به مذاکرهکنندگان تذکر دادند که این خطوط باید رعایت شود. اما متاسفانه آنچه در نهایت امضا شد با اعتراف ظریف متنی بود که برخی از این خطوط قرمز بسیار مهم رعایت نشده بود. خطوط قرمزی که شاید اگر بر روی آنها مصر میشدیم باعث حفظ حقوق ملت ایران میشد بطوریکه آمریکا نتواند به این راحتی برجام را زیرپا بگذارد.
این دومینوی غلط اندر غلط به همینجا ختم نشد. علیرغم تلاشهای دولت برای دور زدن مجلس، رهبری تاکید کردند برجام باید از مجرای مجلس عبور نماید. بعد از تلاشهای چند ده ساعته کمیسیون برجام و دعوت کارشناسان مختلف مربوطه، ناگهان لاریجانی در اقدامی عجیب با نادیده گرفتن این کمیسیون طرحی را آماده کرد و با تصویب فوریت آن، طرح را در 20 دقیقه مصوب کرد و ننگ تصویب 20 دقیقهای این سند مهم را بر پیشانی خود ثبت کرد. اینجا بود که بنظر میرسید طرح مجلس به اندازه کافی کامل نیست، لذا طبق آنچه پیشبینی میشد رهبری شروطی را برای اجرای برجام تعیین کردند که شاید یکی از مهمترین شروط آن گرفتن تضمینهای دقیق برای اجرای تعهدات طرف مقابل بود. امری که بازهم توسط تیم مذاکرهکننده پشت گوش انداخته شد.
حال و روز امروز برجام شاید قابل پیشبینی بود، کمکاریهای زیادی در این میان رخ داد، اما امروز در چالهای افتادهایم که متاسفانه از سر لجبازی دولت گویا قرار است به چاه منتقل شویم، درحالیکه آمریکا با وقاحت از برجام خارج شده است، دولت تاکید میکند بدون آمریکا در برجام خواهیم ماند و با اروپا ادامه میدهیم، این بار هم رهبری تاکید کردند از اروپاییها تضمین بگیرید که با آمریکا همراهی نخواهند کرد.
اما آنچه در مذاکرات اخیر رخ داد این جمله موگرینی بود:« اروپا هیچ تضمین حقوقی و اقتصادی برای مقابله با تحریمهای آمریکا نمیتواند بدهد.» اما آنچه باز هم ما را بهتزده میکند بیان نتایج این مذاکرات توسط ظریف بود:«این مذاکرات نتایج مثبت و امیدوارکنندهای داشت.» به نظر میرسد ظریف این بار هم نمیخواهد از تاریخ درس بگیرد و قصد دارد بازی را تا انتها با مهرههایی سوخته ادامه دهد، بازیای که هر تحلیلگر سادهای متوجه باخت زودهنگام آن میشود.
کلمات کليدی: خراسانتایم , برجام , مذاکرات